Μολονότι είναι γενικώς διαπιστωμένο ότι οι αριστεροί, λόγω της καφενειακής κουλτούρας, έχουν μια παράδοση στην αφήγηση ανεκδότων, το πιστεύω ειλικρινά και ας ακούγεται απλοϊκό, ότι ένα από τα εσωτερικά προβλήματα που κάνουν έναν άνθρωπο αριστερό είναι η έλλειψη του χιούμορ και συγκεκριμένα εκείνου του είδους που στρέφεται κατά του εαυτού μας. Πάρτε το παράδειγμα του Νίκου Φίλη, ο οποίος, με αφορμή τον «αφορισμό» των Μητσοτάκη, Κεραμέως και Χαρδαλιά, ζητεί να αλλάξει ο καταστατικός χάρτης της Εκκλησίας της Ελλάδος, «που της δίνει την αναχρονιστική εξουσία του αφορισμού».
Κατ’ αρχάς, δεν επρόκειτο για αφορισμό, εξ ου και τα εισαγωγικά παραπάνω. Ενα σκετσάκι ήταν, που το αυτοσχεδίασε μόνος του ο πρώην μητροπολίτης, για τον οποίον είναι πασιφανές ότι τα έχει χαμένα – και μάλιστα από πολύ έως τελείως. Ο Αμβρόσιος είναι πλέον μια μορφή την οποία δεν θα μπορούσες να χαρακτηρίσεις καν γραφική, διότι αυτό θα προϋπέθετε ένα ελάχιστο συμπάθειας για το πρόσωπό του. Δεν συμβαίνει όμως, γιατί αυτό που έχει ξεφύγει από τον έλεγχο των φρενών του πρώην μητροπολίτη δεν είναι οι αθώες νευρώσεις του ή κάποιες έμμονες ιδέες, αλλά κακία, εριστικότητα και μισαλλοδοξία χωρίς όρια. Συνεπώς, ούτε καν γελάμε.
Αλλά και έγκυρος αν υποθέσουμε ότι ήταν ο αφορισμός, πόση σημασία θα είχε αυτό εν έτει 2020; Οσες φορές χρησιμοποίησε τον αφορισμό η Εκκλησία, μακροπρόθεσμα βγήκε ζημιωμένη και ουσιαστικά η δυνατότητα αυτή υφίσταται μόνο στα χαρτιά. Ο λόγος για τον οποίο έχει περιέλθει σε αχρησία είναι επειδή η Εκκλησία καταλαβαίνει ότι, υπό τις σύγχρονες συνθήκες, η ποινή του αφορισμού είναι κάτι που θα έπληττε κατ’ αρχάς τα δικά της συμφέροντα. Κατά συνέπεια και δεδομένου ότι φέτος το καλοκαίρι ξεκίνησε νωρίς, δεν βλέπω λόγο γιατί θα έπρεπε να κηρύξουμε τον πόλεμο στους ανεμόμυλους…
Να σας πω όμως γιατί ο Φίλης έχει εκμανεί; Ζήλια και τίποτε περισσότερο. Υπάρχει παρελθόν μεταξύ αυτών των δύο. Δημοσίως τουλάχιστον, ο Αμβρόσιος δεν πρέπει να έχει βρίσει τόσο πολύ κάποιον στη ζωή του όσο τον Νίκο Φίλη. Τον έχει χαρακτηρίσει γραπτώς «αδίστακτο», «υπερόπτη», «κομπλεξικό» και τον έχει ανακηρύξει «πρώτο Χριστομάχο». Στο αποκορύφωμα, μάλιστα, ενός οίστρου ποιητικού, σε ομιλία του ανήμερα Μεγάλη Παρασκευή, είχε ζητήσει «να σαπίσει το χέρι του Φίλη και να γίνει πέτρα που θα τρυπήσει το στομάχι εκείνων που τρώνε κρέας»! (Εκτός από δυνατή εικόνα, στη δήλωση αυτή βρίσκουμε ίσως τη θεολογική δικαίωση του εξτρεμισμού που έχει ονομαστεί στη διεθνή βιβλιογραφία «militant veganism»!..)
Παρ’ όλα αυτά, ο Αμβρόσιος δεν αφόρισε ποτέ τον Φίλη. Την υψίστη αυτή τιμή (τέτοια είναι εφόσον προέρχεται από τον Αμβρόσιο) ο πρώην μητροπολίτης την επεφύλασσε για τρεις δεξιούς: Μητσοτάκη, Κεραμέως και Χαρδαλιά. Συγγνώμη, αλλά δεν είναι αυτό μια μορφή διακρίσεων εις βάρος της Αριστεράς; Γιατί να εξαιρεθεί ο Φίλης από τη βράβευση (διότι με βράβευση ισοδυναμεί), μήπως εξαιτίας των πολιτικών φρονημάτων του; Πώς θέλετε μετά να μην τον πνίγει το άδικο; Είναι ανθρώπινο…
Για τη χαλάρωση
Οι κυβερνητικοί ανασχηματισμοί πάντα προκαλούν δυσαρέσκειες – αυτό είναι αξίωμα. Οχι τόσο λόγω των προσώπων που φεύγουν, αλλά των άλλων, εκείνων που περιμένουν να μπουν στην κυβέρνηση και βλέπουν τις ελπίδες τους να διαψεύδονται. (Και έχει σημασία αυτό, γιατί στην πολιτική το σπανιότερο φαινόμενο είναι η τιθάσευση του εγωισμού…) Επομένως, ένας πρωθυπουργός καταφεύγει στη δυνατότητα του ανασχηματισμού μόνον εφόσον πιστεύει ότι αξίζει τον μπελά – ότι η ώθηση, δηλαδή, που θα δώσει στην κυβέρνηση θα αφήσει πίσω γκρίνιες, κόνξες και μουτράκια.
Πιστεύει κανείς ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης βρίσκεται υπό συνθήκες που καθιστούν αναγκαίο τον άμεσο ανασχηματισμό της κυβέρνησής του; Προσωπικώς δυσκολεύομαι να βρω έστω και έναν σοβαρό λόγο που θα επέβαλλε να συμβεί κάτι τέτοιο τώρα. Ακόμη και για λόγους πρακτικούς, δηλαδή εύρυθμης λειτουργίας της κυβέρνησης, δεν συνιστάται, αφού η ενημέρωση των αντικαταστατών και η εξοικείωσή τους με τα θέματα θα επιβράδυναν τον κυβερνητικό ρυθμό. Με δεδηλωμένη την πρόθεση να περάσουν από τη Βουλή μέσα στους επόμενους μήνες έντεκα νομοσχέδια –και μάλιστα μεταρρυθμιστικού χαρακτήρα–, θα ήταν παρακινδυνευμένο να αλλάξει η κυβέρνηση άλογα καθώς διασχίζει το ποτάμι, όπως θα έλεγαν οι φίλοι μας οι Αμερικανοί.
Το πραγματικό πρόβλημα στην κυβέρνηση δεν είναι αυτή καθεαυτήν η σύνθεσή της, αλλά η χαλάρωση που παρατηρείται στη λειτουργία της. Φαινόμενα όπως υπουργοί που σπεύδουν να προκαταλάβουν την τελική θέση της κυβέρνησης σε ένα ζήτημα σημαίνουν τη χαλάρωση του επιτελικού κράτους, το οποίο είχε λειτουργήσει άψογα επί καραντίνας. Είναι εξίσου απαραίτητο, όμως, να λειτουργήσει καλά και τώρα, στο δεύτερο στάδιο της ζωής μας με τον κορωνοϊό. Πολύ περισσότερο και για τον λόγο ότι, αφότου ξεκίνησε η σταδιακή άρση των υγειονομικών περιορισμών, οι πιέσεις προς την κυβέρνηση για οικονομική στήριξη έχουν πλημμυρίσει το σύστημα και προέρχονται από κάθε πιθανή πλευρά.
Η δική μου ερμηνεία για τη φημολογία περί ανασχηματισμού –και σας συμβουλεύω να μην την ακολουθήσετε αν πρώτα δεν συμβουλευθείτε τον γιατρό σας– είναι ότι ξεκίνησε από την κυβέρνηση, προκειμένου να σφίξουν τα λουριά (και τα άλλα, που συνήθως πηγαίνουν με τα λουριά…) ενόψει δύσκολου καλοκαιριού. Αλλο, βέβαια, αν εν συνεχεία ο θόρυβος έδωσε στο θέμα υπερβολικές διαστάσεις. Ως μέθοδος, πάντως, ταιριάζει με την παιδεία που απέκτησε ο Κυριάκος καθ’ όλη την πορεία του. Επαναλαμβάνω, όμως, ότι αυτό είναι προσωπική εκτίμηση από έναν άνθρωπο που δεν φοβάται να κάνει λάθη…