Ενας απροσδόκητος επιταχυντής. αυτό ήταν ο νέος κορωνοϊός όσον αφορά τις μεταβολές που επέβαλε και θα συνεχίσει –όπως όλα δείχνουν– να επιφέρει στη ζωή και στην καθημερινότητά μας. Τα αντισηπτικά, οι μάσκες, τα γάντια, οι αποστάσεις, η αποφυγή συνωστισμού είναι οι πιο απλές παράμετροι των αλλαγών. Σε ένα δεύτερο επίπεδο εξελίσσεται ένα πολύ πιο σύνθετο πλαίσιο μεταβολών, το οποίο συνδέεται με τη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας. Η συζήτηση γύρω από το θέμα εξελίσσεται με όρους επείγοντος που οι συνθήκες επιβάλλουν. Και στον πυρήνα αυτής της συζήτησης εγείρονται ζητήματα ηθικής σε σχέση με την τεχνολογία, ζητήματα δικαιωμάτων, ισότιμης πρόσβασης, αξιοποίησης δυνατοτήτων, επιμερισμού αγαθών.
Το έκτακτο των συνθηκών ασφαλώς δεν βοηθάει τη νηφαλιότητα που θα έπρεπε να διατρέχει κάθε τέτοια συζήτηση. Ο σκεπτικισμός που αναπτύσσεται από πολλές πλευρές είναι κάθε άλλο παρά αδικαιολόγητος. Η σύγχρονη τεχνολογία εισβάλλει στη ζωή μας όλο και περισσότερο, επανακαθορίζοντας διαρκώς τα όρια ανάμεσα στο ιδιωτικό και στο δημόσιο, ενώ παραμένει μεγάλο ερώτημα, χωρίς σαφείς απαντήσεις, το ποιος τελικά διαθέτει ή μπορεί να αποκτήσει πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα, τα οποία κυκλοφορούν σε όλο και μεγαλύτερους όγκους στον αχανή ψηφιακό κόσμο.
Είναι η πανδημία ο καταλύτης για την υπέρβαση των τελευταίων γραμμών άμυνας στην ιδιωτικότητά μας; Το ερώτημα δεν επιδέχεται εύκολες απαντήσεις: όταν ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού επιλέγει να ανοίγει διάπλατα τα ψηφιακά «πορτοπαράθυρα», εκθέτοντας κάθε όψη της καθημερινότητάς του σε κάθε ενδιαφερόμενο, πόση ιδιωτικότητα έχει παραμείνει να εκτεθεί; Βεβαίως, από την άλλη πλευρά, με όχημα την ανάγκη αυξημένης επιτήρησης για προστασία της δημόσιας υγείας και της κοινωνίας, οι τεχνολογικοί κολοσσοί διεκδικούν πρόσβαση σε ακόμα περισσότερα δεδομένα, σε στοιχεία που κάποιος οικειοθελώς μπορεί να μην αποκάλυπτε και, πολύ περισσότερο, ζητούν πρόσβαση και σε δεδομένα όσων από επιλογή έχουν ήδη περιορίσει στο ελάχιστο την έκθεσή τους στο Διαδίκτυο.
Την ίδια στιγμή, η απουσία ουσιαστικής συζήτησης τρέφει τις θεωρίες συνωμοσίας, οι οποίες, χάρη στη διάδοση των νέων μέσων, μεταδίδονται αστραπιαία. Καθώς η διεύρυνση της χρήσης νέων τεχνολογιών για την αντιμετώπιση της πανδημίας είναι μάλλον μονόδρομος, το αίτημα ουσιαστικής συζήτησης, πειστικών απαντήσεων και διασφάλισης δικλίδων προστασίας γίνεται όλο και πιο πιεστικό.