Επανέρχεται η αναγραφή της διαγωγής στους τίτλους σπουδών. Το προβλέπει το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας που, από την ερχόμενη Δευτέρα, εισάγεται για συζήτηση στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής. Ο δημόσιος διάλογος επί του θέματος γέρνει εντυπωσιακά υπέρ του αχρείαστου του χαρακτηρισμού. Κρίνεται το λιγότερο ως αναχρονισμός με συντηρητικό πρόσημο, ο οποίος επιστρέφει μετά την κατάργησή του, το 2017, από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Η διαγωγή παρέμενε για την αξιολόγηση των μαθητών, αλλά μόνο ως ενδοσχολικό εργαλείο και όχι προς επίδειξη στα αποδεικτικά και πιστοποιητικά σπουδών. Στο νέο νομοσχέδιο προβλέπεται ότι «ο χαρακτηρισμός της διαγωγής μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αναγράφεται στους τίτλους σπουδών, συμπεριλαμβανομένων των απολυτηρίων, των αποδεικτικών απόλυσης και λοιπών αποδεικτικών και πιστοποιητικών σπουδών». Και μόνο να διατρέξει κανείς τα 204 σχόλια που συγκέντρωσε το συγκεκριμένο άρθρο (5), στη διάρκεια της ανοικτής δημόσιας διαβούλευσης του νομοσχεδίου, αντιλαμβάνεται ότι είναι μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού όσοι εκφράζουν έστω έναν προβληματισμό για το θέμα. Η αντίδραση είναι καταιγιστική: «τιμωρητική στάση», «στιγματισμός του μαθητή/στοχοποίηση/περιθωριοποίηση», «εκπαιδευτική οπισθοχώρηση», «βαθύτατα αντιεκπαιδευτικό μέτρο», «εντελώς αψυχολόγητο», κ.ο.κ.
Αδυνατεί να αντλήσει κανείς επιχειρήματα υπέρ του άρθρου, όχι γιατί δεν υπάρχει ανάγκη να επιβάλλεται τιμωρία σε όσους αγνοούν συστηματικά τους κανόνες της σχολικής ζωής, αλλά γιατί «η διαγωγή» δεν είναι καν το τελευταίο καταφύγιο του απελπισμένου. Είναι μέτρο που ανακαλεί στη μνήμη τα χειρότερα και δεν έχει να επιδείξει καμία ουσιαστική συμβολή στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του μαθητή.
Η έξαρση του bullying, ο εκφοβισμός που δεν αναπαράγεται μόνο ανάμεσα στους εφήβους αλλά στρέφεται και εναντίον των καθηγητών (ενίοτε και από τους γονείς των παιδιών), η παραβατικότητα που κάθε χρόνο αποκτά πιο συμπαγή και βίαια χαρακτηριστικά, ασφαλώς δεν θεραπεύονται, ούτε όμως και αναχαιτίζονται από τη διαβάθμιση της διαγωγής σε εξαιρετική, καλή και μεμπτή. Οταν η ενδοσχολική βία είναι, συχνά, συνέχεια της ενδοοικογενειακής, η αλυσίδα δεν διακόπτεται με πειθαρχικά μέτρα.
Αν η ένδειξη «διαγωγή κοσμιωτάτη» στα απολυτήριά μας ανταποκρινόταν στη, διά-χυτη, νεοελληνική αγωγή και συμπεριφορά, θα ζούσαμε σε έναν άλλον κόσμο, εμείς και τα παιδιά μας.