Η τεχνητή νοημοσύνη ουσιαστικά αναφέρεται σε μηχανές και συστήματα αλγορίθμων που έχουν τη δυνατότητα να βελτιώνονται με συνεχή ρυθμό, με την επανάληψη των λειτουργιών για τις οποίες δημιουργήθηκαν και την αναπαραγωγή δεδομένων που σχετίζονται με αυτές τις λειτουργίες. Με άλλα λόγια, οι τεχνολογίες αυτές βασίζονται σε δυναμικούς αλγόριθμους και τεχνικές μηχανικής μάθησης και αυτοβελτίωσης. Οι εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης που μπορούν να μας βοηθήσουν στη μάχη κατά του κορωνοϊού σχετίζονται με ένα ευρύ φάσμα διαφορετικών επιστημονικών πεδίων. Μπορούν να διαχωριστούν στους παρακάτω πέντε τομείς:
• Εύρεση φαρμάκων ενάντια στον ιό: Ο κορωνοϊός προσβάλλει συγκεκριμένες πρωτεΐνες που βρίσκονται στην επιφάνεια κυττάρων το ανθρώπινου σώματος· για παράδειγμα, το μετατρεπτικό ένζυμο της αγγειοτενσίνης. Με τη χρήση υπερυπολογιστών, επιστήμονες εστιάζουν στη γρήγορη ανίχνευση συγκεκριμένων φαρμακευτικών μορίων που θα μπορούσαν ενδεχομένως να δώσουν λύση εναντίον του γονιδιώματος του ιού (μονόκλωνο RNA θετικής πολικότητας). Στη συνέχεια τα επιλεγμένα μόρια εξετάζονται περαιτέρω με ψηφιακές μεθόδους μέσω εκατοντάδων εκατομμυρίων προσομοιώσεων (η κάθε μία από τις οποίες διαρκεί κλάσματα δευτερολέπτου) για την τελική επιλογή των πιο ελπιδοφόρων μορίων τα οποία στη συνέχεια αποστέλλονται σε βιολογικά εργαστήρια για τις απαραίτητες διεργασίες προτού ξεκινήσουν οι κλινικές δοκιμές για την παραγωγή φαρμάκων.
• Διάγνωση προβλημάτων στο αναπνευστικό σύστημα: Οπως έχει διαπιστωθεί, είναι αρκετά πιθανό ο ιός να προκαλέσει επιπλοκές στους πνεύμονες, όπως πνευμονία και το σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας. Συστήματα τεχνητής νοημοσύνης μπορούν πλέον γρήγορα και με ακρίβεια να εντοπίσουν όσους πάσχουν από τη νόσο COVID-19, αναλύοντας ηλεκτρονικές τομογραφίες πνευμόνων και το ιατρικό ιστορικό των ασθενών.
• Ελαχιστοποίηση της διασποράς ψευδών ειδήσεων μέσω Δια-δικτύου: Στα ηλεκτρονικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου ο κάθε χρήστης έχει τη δυνατότητα να συμμετάσχει στη διασπορά ειδήσεων, οι ηλεκτρονικές πλατφόρμες όπως το Facebook, Google και Twitter έχουν εγκαταστήσει στις διαδικτυακές τους υπηρεσίες ειδικούς αλγόριθμους που ανιχνεύουν και αποβάλλουν ψευδές ειδήσεις σχετικά με τον ιό, προς όφελος της έγκαιρης και άμεσης ενημέρωσης.
• Τρισδιάστατη εκτύπωση: Η γοργή εξάπλωση του ιού δημιούργησε τεράστια έλλειψη σε αναλώσιμα ιατρικά υλικά όπως προστατευτικές μάσκες προσώπου και βαλβίδες αναπνευστήρων, που δεν ήταν δυνατόν να καλυφθεί από τα διαθέσιμα αποθέματα. Με την υπολειτουργία των εργοστασίων που παράγουν μαζικά τέτοια υλικά, λόγω του ιού, η τεχνολογία τρισδιάστατης εκτύπωσης αποτέλεσε μία βραχυπρόθεσμη, μερική λύση.
• Παρακολούθηση επαφών: Με την άρση των μέτρων καραντίνας, οι τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να συμβάλουν άμεσα στην εύρεση κρουσμάτων ώστε να μειώνεται η πιθανότητα μετάδοσης του ιού. Ψηφιακές εταιρείες όπως η Google και η Apple, έχουν θέσει σε εφαρμογή παρακολούθηση επαφών μέσω Bluetooth κινητών τηλεφώνων. Οταν δύο άνθρωποι έρχονται σε επαφή, τα κινητά τους τηλέφωνα αποθηκεύουν αυτή την επαφή, με τρόπο που δεν προδίδει τις ταυτότητές τους (μέσω ενός εξειδικευμένου λογισμικού προγράμματος και μεθόδων κρυπτογράφησης). Οταν κάποιος βρίσκεται θετικός στον κορωνοϊό, όλοι όσοι έχουν έρθει σε επαφή μαζί του τις προηγούμενες ημέρες λαμβάνουν ειδοποίηση στο κινητό τους ώστε να τεθούν σε προσωρινή απομόνωση και να εξετασθούν αν έχουν μολυνθεί από τον ιό. Η συμμετοχή σε αυτό το ψηφιακό πρόγραμμα είναι εθελοντική. Η επιτυχία τέτοιων συστημάτων απαιτεί μεγάλο ποσοστό συμμετοχής. Κάτι που προς το παρόν φαντάζει αρκετά δύσκολο.
Ο ρυθμός ανάπτυξης και η πρόοδος τέτοιων εφαρμογών τους τελευταίους λίγους μήνες είναι θαυμαστός. Παρ’ όλα αυτά, τέτοιες τεχνολογίες έχουν προς το παρόν βοηθητικό ρόλο και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να υποκαθιστούν τους κανόνες κοινωνικής απόστασης, προσωπικής υγιεινής και την υπευθυνότητα (ατομική και συλλογική) που πρέπει να επιδείξουμε.
* Ο κ. Γεώργιος Πετρόπουλος είναι fellow στο Ινστιτούτο Bruegel στις Βρυξέλλες.