Μερικοί την απέδωσαν στην παράνοια των αγορών, άλλοι τη χαρακτήρισαν μισητή ή και αηδιαστική άνοδο. Είναι γεγονός ότι το τελευταίο τρίμηνο, που ο κόσμος ζει την πανδημία, τα περισσότερα χρηματιστήρια σημείωσαν απρόβλεπτη άνοδο. Είδαμε να επαναλαμβάνεται η Ιστορία όταν η αγορά ξεπερνάει με γρήγορο ρυθμό την πτώση μετά ένα σημαντικό σοκ. Και αυτό παρά τις «λογικές» μετρήσεις, σύμφωνα με τις οποίες οι μετοχές είναι ακριβές, ενώ οι αποδόσεις ομολόγων τόσο χαμηλές που προδιαγράφουν ύφεση της οικονομίας για μακρά περίοδο.
Και όμως, πραγματοποιήθηκε ένα από τα ισχυρότερα ράλι μετοχών τα τελευταία χρόνια. Στις ΗΠΑ, ο δείκτης Dow στο τρίμηνο δείχνει πτώση μόλις 0,25% και τον τελευταίο μήνα άνοδο 11,17%, ο S&P 500 σημειώνει άνοδο στο τρίμηνο 3,27% και στον μήνα η άνοδος είναι 8,87%.
Στην Ευρώπη, ακόμη κι αν γνωρίζουμε περισσότερους ανθρώπους που έχασαν (προσωρινά;) τη δουλειά τους παρά κάποιους που αρρώστησαν από τον ιό, τα χρηματιστήρια είναι σε καλή φάση. Η οικονομική ειδησεογραφία περιγράφει καταστροφές και καταρρεύσεις μεγάλων εταιρειών, που εκλιπαρούν για κρατικές επιδοτήσεις, αλλά τα χρηματιστήρια έχουν άνοδο. Ο δείκτης Europe Dow στο τρίμηνο έχει πτώση 3,23% και στον μήνα εντυπωσιακή άνοδο 14,85%. Ο γερμανικός Dax στο τρίμηνο έχει άνοδο 4,54% και στον μήνα άνοδο 16,38%. Αλλά και ο δικός μας Γενικός Δείκτης των υπερβολών στο τρίμηνο έχει πτώση 12% και στον μήνα άνοδο 11,9%.
Ο δείκτης FTSE-Eurofirst με τράπεζες της Ευρωζώνης «έτρεξε» 31,5% από το χαμηλότερο σημείο που έφθασε στις 21 Απριλίου. Οι ευρωπαϊκές μετοχές συνολικά είχαν καλύτερη επίδοση από εκείνες στις ΗΠΑ τις τελευταίες εβδομάδες, αλλά και το ευρώ ισχυροποιήθηκε, προσελκύοντας κεφάλαια και από την αγορά του δολαρίου. Οι επενδυτές προτιμούν την ασφάλεια του ευρώ σε σχέση με το δολάριο και άλλα νομίσματα περιφερειακών οικονομιών (π.χ. Τουρκία). Μακροπρόθεσμα αυτό μπορεί να πλήξει τις εξαγωγές της Ευρώπης, αλλά στη φάση αυτή δείχνει εμπιστοσύνη και ισχύ.
Οι αιτίες των εξελίξεων είναι πολιτικές. Οι επιλογές της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) να επεκτείνει την ποσοτική χαλάρωση, στην οποία συμμετέχει πλέον και η ελληνική οικονομία, οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να διαμορφώσει ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα χρηματοδότησης, αλλά και οι αποφάσεις της γερμανικής κυβέρνησης να χρηματοδοτήσει την οικονομία, δημιουργούν θετικές προσδοκίες.
Είναι πιθανό η κρίση του κορωνοϊού να αποτελέσει την αφορμή για στενότερη συνεργασία των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων; Αυτό φαίνεται να περιμένουν οι αγορές, που κινούνται με αισιοδοξία. Το πρόβλημα τώρα θα δημιουργηθεί εάν οι προσδοκίες αποδειχθούν υπερβολικές και επέλθει απογοήτευση.
Το ίδιο ισχύει και όσον αφορά την ελληνική οικονομία. Οι προσδοκίες και οι πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί έως τώρα είναι επιτυχημένες. Τώρα πρέπει να αποδειχθεί ότι η καλή επίδοση δεν περιορίζεται στην έκτακτη περίοδο «κινητοποίησης», αλλά αφορά και την κανονική φάση εξόδου από το πρόβλημα. Οταν κτίζονται θετικές προοπτικές, με μόνιμα, σταθερά μέτρα.
Οταν η κρίση κορυφώνεται, οι έκτακτες περιστάσεις επιβάλλουν ιδιαίτερη κινητοποίηση, αυταπάρνηση, θυσίες και εθελοντισμό, αυταπάρνηση και διάθεση προσφοράς. Υπάρχουν. Μετά όμως την έξαρση της κρίσης καταλαβαίνουμε ότι στην πράξη ισχύει η αρχή του Παρέτο, δηλαδή το 80% της δουλειάς έγινε από το 20% των προσπαθειών ή όσων προσπάθησαν!
Αυτό που τώρα απαιτείται είναι να μπούμε στη σταθερή ανάπτυξη αξιοποιώντας τα ευρωπαϊκά κονδύλια, με παραγωγικότητα, βελτιώνοντας τις επιδόσεις, ενισχύοντας την απόδοση κάθε κίνησης. Είτε αυτή αφορά τα νοσοκομεία, είτε τις ένοπλες δυνάμεις, είτε την εκπαίδευση, την οικονομία και την απασχόληση.