Αυτές τις ημέρες είναι σαν να ζούμε την καταστροφή του δικού μας πύργου της Βαβέλ. Η παγκόσμια οικονομία, το διεθνές σύστημα διακυβέρνησης που στήθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η τεχνολογική εξέλιξη που συνδέει τους πάντες και τα πάντα σε έναν παγκόσμιο ιστό, τα κοινωνικά δίκτυα, τα αγγλικά ως κοινή γλώσσα, και η επικράτηση των Ηνωμένων Πολιτειών ως παράδειγμα ευνομίας και ισότητας, συνέβαλαν στην αίσθηση ότι η ανθρωπότητα προχωρούσε προς μια πρωτοφανή συνεννόηση. Σήμερα, όλοι αυτοί οι «πλίνθοι» με τους οποίους χτίστηκε ο κόσμος μας ραγίζουν, το οικοδόμημα βρίσκεται λίγο πριν από την κατάρρευση.
Ας θυμηθούμε την ιστορία της Βαβέλ, όπως τη διαβάζουμε στη Γένεση. Μετά τον μεγάλο κατακλυσμό, λέει, όλοι οι άνθρωποι –απόγονοι του Νώε– μιλούσαν την ίδια γλώσσα. Μια μέρα, αποφάσισαν να χτίσουν μια πόλη και έναν πύργο του οποίου η κορυφή θα έφθανε έως τον ουρανό. Οταν ο Θεός είδε τα έργα τους, σκέφτηκε, «αυτοί οι αλαζόνες νομίζουν ότι τώρα θα μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν», και αποφάσισε να προκαλέσει σύγχυση μεταξύ τους, ώστε να μην καταλαβαίνει ο ένας τη γλώσσα του άλλου. Ετσι ο Θεός τους ανάγκασε να χωριστούν σε ομάδες, «να διασκορπισθούν εις όλην την γην και να παύσουν πλέον να οικοδομούν την υπερήφανον πόλιν και τον πύργον των».
Κάθε γενιά αναζητεί στα κείμενα του παρελθόντος και στους μύθους μαθήματα για τη δική της εποχή, και σίγουρα πολλοί πρόγονοί μας θα πίστεψαν ότι η άνοδος και η πτώση του Πύργου της Βαβέλ αφορούσε τη δική τους αλαζονεία και τιμωρία. Ουδέποτε, όμως, είχε φθάσει η ανθρωπότητα σε τέτοιο σημείο προόδου αλλά και αφροσύνης όπως τις τελευταίες δεκαετίες, όταν το προσδόκιμο ζωής αυξήθηκε αλματωδώς και ολοένα περισσότεροι άνθρωποι ξέφυγαν από την απόλυτη φτώχεια και την τυραννία. Για τους περισσότερους κατοίκους της Γης (πλην των θυμάτων πολέμου, αυταρχισμού ή φυσικών καταστροφών), τα τελευταία 75 χρόνια ήταν μια ευλογημένη παύση μέσα στη βία και την ανασφάλεια που αποτελούν τη ζωή. Ετσι, έως πριν από λίγα χρόνια, μπορούσαμε να πιστέψουμε ότι οι δομές που χτίστηκαν τις τελευταίες δεκαετίες θα ήταν η βάση ενός μέλλοντος ολοένα μεγαλύτερης συνεννόησης και ευημερίας. Η ανθρωπότητα έφθανε στο σημείο να μιλάει την ίδια γλώσσα, με τις ίδιες αναφορές και θεωρίες, και να χτίζει ολοένα υψηλότερους πύργους –πραγματικούς και μεταφορικούς– επιδεικνύοντας τη γνώση και τέχνη αλλά και την απληστία και αλαζονεία πολλών χωρών καθώς και ιδιωτών πολιτών.
Ο πόλεμος δεν χάθηκε ακόμη. Το παρελθόν διδάσκει ότι η ανθρωπότητα έχει τα εφόδια και τη θέληση να επιζήσει, ότι η επιβίωση εξασφαλίζεται μόνο με τη συμβολή όλων των μελών της κοινωνίας και τη συνεργασία των εθνών. Σήμερα, όμως, δεν είναι μόνο οι δομές της παγκόσμιας διακυβέρνησης που κλονίζονται. Η σύγχυση που επικρατεί στις Ηνωμένες Πολιτείες δείχνει ότι η χώρα που αποτελούσε τον στυλοβάτη του διεθνούς συστήματος δεν ασχολείται, δεν ενδιαφέρεται για την υπεράσπιση των κανόνων και της φιλελεύθερης δημοκρατίας στον κόσμο. Ο πύργος του συστήματος κλονίζεται. Οι σύμμαχοι στην Ευρώπη και αλλού βρίσκονται σε αμηχανία. Οι εχθροί της Δημοκρατίας και της ειρηνικής συνύπαρξης επιβουλεύονται τα δικαιώματα των δικών τους λαών και άλλων. Με άλλα λόγια, χάνεται «η κοινή γλώσσα» με την οποία μιλούσαμε για το μέλλον. Οσο και αν οι ΗΠΑ κινούνταν με γνώμονα κυρίως τα δικά τους συμφέροντα (ενίοτε με σκοτεινές πτυχές), οι προκάτοχοι του Ντόναλντ Τραμπ είχαν καταλάβει ότι αυτά εξυπηρετούντο καλύτερα από τη συντήρηση συμφωνιών και συμμαχιών που ωφέλησαν πολλές χώρες, παρέχοντας δικαιώματα και ευκαιρίες στους πολίτες τους.
Τα προβλήματα προηγούνται της προεδρίας Τραμπ. Η απληστία και η απροσεξία είχαν ως αποτέλεσμα να μη ρυθμίζονται τα προβλήματα που προκαλούσε η παγκόσμια οικονομία σε πολλές χώρες, όπως η ανισότητα και η έλλειψη δικαιοσύνης. Η κλιματική κρίση, η προεδρία Τραμπ και η πανδημία αποδεικνύουν πόσο ευάλωτες ήταν οι ΗΠΑ, το διεθνές σύστημα και η ανθρωπότητα ολόκληρη στις πρώτες μεγάλες απειλές. Είναι δύσκολο να το αποδεχθούμε εμείς οι υπόλοιποι, αλλά οι μόνοι που μπορούν να εμποδίσουν την κατάρρευση του Πύργου της εποχής μας είναι οι Αμερικανοί ψηφοφόροι τον Νοέμβριο.