Το δυστύχημα μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή. Οσο σύντομη κι αν είναι η διάσχιση ενός θαλάσσιου περάσματος, ακόμη κι αν διακρίνονται χωρίς κιάλια οι απέναντι κορυφογραμμές, ο κίνδυνος δεν είναι αμελητέος. Λιμενικός μου εξηγούσε πως μέσα στον πανικό και εάν υπάρχει εισροή υδάτων σε φουσκωτή λέμβο με μετανάστες, οι επιβάτες σηκώνονται ενστικτωδώς όρθιοι και η ανατροπή είναι θέμα δευτερολέπτων. Η απειρία τους, η άγνοια των κανόνων ασφαλούς ναυσιπλοΐας και τα ακατάλληλα μέσα μπορεί να οδηγήσουν στο μοιραίο.
Ειδικά σε αυτές τις κατασκευές, παρατηρούσε ο λιμενικός, «το ξύλο στο πλωριό μετακινείται εύκολα, μπορεί να χωθεί στα σωθικά της βάρκας και να την τρυπήσει». Οι υπερφορτωμένες λέμβοι δεν είναι ο μόνος παράγοντας κινδύνου. Οπως είχε αναδειχθεί το 2016 από έρευνα της «Κ», κρυφά εργαστήρια που άλλοτε παρασκεύαζαν παπούτσια και τσάντες με βασική έδρα τη Σμύρνη έφτιαχναν πλέον απομιμήσεις σωσιβίων για πρόσφυγες και μετανάστες. Τα φτηνά υλικά που χρησιμοποιούν, όμως, απορροφούν το νερό και μετατρέπονται σε βαρίδια. Οποιος τα φοράει με δυσκολία κρατιέται στην επιφάνεια της θάλασσας.
Αυτά τα στοιχεία δεν είναι άγνωστα στους Ελληνες λιμενικούς οι οποίοι έχουν διασώσει χιλιάδες ανθρώπους στο Αιγαίο. Και στελέχη του Frontex γνωρίζουν καλά τους ίδιους κινδύνους. Η χρήση των σωσιβίων του θανάτου είχε άλλωστε επισημανθεί και σε καταθέσεις μελών του διασωστικού σκάφους PV281 της φινλανδικής ακτοφυλακής έπειτα από πολύνεκρο ναυάγιο έξω από την παραλία Ψαλίδι της Κω το 2016.
Βάσει του «δόγματος των επιθετικών αποτροπών», όπως αποκαλείται πλέον από στελέχη του Λιμενικού η αναβάθμιση των μέτρων φύλαξης στο Αιγαίο, σκάφη επιχειρούν με ελιγμούς να εμποδίσουν την είσοδο βαρκών στην ελληνική πλευρά έως ότου τις μαζέψει η τουρκική ακτοφυλακή. Οσο έμπειροι κι αν είναι όσοι εκτελούν αυτές τις ενέργειες, το ρίσκο λάθος χειρισμού και η πιθανότητα να βρεθούν άνθρωποι στη θάλασσα από τον πανικό, την απειρία ή τα απόνερα, πρέπει να ληφθούν υπόψη. Το τελευταίο διάστημα πληθαίνουν οι καταγγελίες για παρόμοιες πρακτικές και μέσα σε ελληνικά ύδατα. Εως πότε προτίθεται η πολιτική ηγεσία να αποκαλεί «fake news» οποιαδήποτε καταγγελία εμφανίζεται, χωρίς ουσιαστική πρόθεση διερεύνησής της; Εκτός κι αν θεωρούν ότι αρκεί να βαφτίζεται μια επαναπροώθηση ως «αποτροπή», εκτός κι αν πρόκειται για ένα παιχνίδι λέξεων.