Η πανδημία εκτός από τα γνωστά προβλήματα έφερε ένα ανεκτίμητο, αν το αποδεχθούμε, δώρο. Τη δυνατότητα να απομακρυνθούμε από την πεπατημένη, την ευκαιρία να ξεφύγουμε από το μοντέλο της εύκολης λύσης στην ανάπτυξη, τον τουρισμό και τις υπηρεσίες χαμηλού κόστους.
Μια αλυσίδα χαμένων ευκαιριών ξετυλίγεται μπροστά μας όταν κοιτάμε την ανάπτυξη από το παρελθόν. Χάσαμε τη τρίτη βιομηχανική επανάσταση που αφορούσε την εισαγωγή των υπολογισμών και αυτοματισμών στη βιομηχανική παραγωγή. Oταν συνέβαινε, ασχολούμασταν με τη γενιά προβληματικών εταιρειών που δεν μπορούσαν να αντέξουν τις αλλαγές οι οποίες έτρεχαν σε όλον τον κόσμο.
Η θεωρούμενη πρώτη βιομηχανική επανάσταση, η εκμηχάνιση με χρήση του ατμού και του νερού ήρθε με καθυστέρηση. Η δεύτερη, ξεκίνησε στη δεκαετία του 1930 με τις γραμμές συναρμολόγησης και τον εξηλεκτρισμό όταν η προτεραιότητα στην Ελλάδα ήταν τα πολιτικά προβλήματα.
Τώρα βρίσκεται μπροστά μας η ευκαιρία να συμμετέχουμε στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, τη Βιομηχανία 4.0, που αφορά εφαρμογή της ψηφιακής τεχνολογίας στην παραγωγική διαδικασία. Εξυπνα συστήματα παραγωγής που ενεργοποιούνται με δεδομένα, μηχανές που μαθαίνουν για να κάνουν δύσκολες, βαριές, ανθυγιεινές, απαιτητικές, ανιαρές εργασίες με ακρίβεια, αποτελεσματικά, με χαμηλό κόστος.
Αυτό είναι το μάθημα από την πανδημία. Πολλά προβλήματα διαχείρισης της παραγωγής μπορούν να επιλυθούν αποτελεσματικά, πολλές καταστροφές μπορούν να προληφθούν έγκαιρα, αν οι εταιρείες παράγουν με αποτελεσματικότητα ασφαλή προϊόντα. Να ανακαλύψουμε τη σημερινή «βαριά βιομηχανία» που βρίσκεται στην παραγωγή και την τεχνολογία.
Το ευχάριστο είναι ότι οι εταιρείες που προετοιμάζονται να πρωταγωνιστήσουν, δεν είναι μόνον κολοσσοί με (σχεδόν) απεριόριστα κεφάλαια. Πολλές μικρές εταιρείες με εφόδια την έρευνα, γνώσεις και τεχνογνωσία συνιστούν ένα οικοσύστημα που διαμορφώνει το μέλλον. Σε διεθνή πλατφόρμα καινοτομιών (startus INSIGHTS) καταγράφονται πάνω από 1,1 εκατ. αξιόλογες πολύ μικρές και μεγαλύτερες τεχνολογικές εταιρείες από τις οποίες πάνω από 57.000 προστέθηκαν τον Μάιο και τον Ιούνιο. Αυτές έχουν ανακαλύψει ή αξιοποιήσει 77.000 διαφορετικές τεχνολογικές λύσεις από τις οποίες οι 71 προστέθηκαν στον κατάλογο τους δύο τελευταίους μήνες. Ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια, καινούργιες εταιρείες, ταλαντούχοι αφοσιωμένοι άνθρωποι σε όλον τον κόσμο, διαμορφώνουν το τοπίο της βιομηχανίας για τα επόμενα χρόνια.
Μόλις είχαμε εξοικειωθεί στην ιδέα του Ιντερνετ των Πραγμάτων (Internet of Things), αλλά αυτό που τώρα διαμορφώνεται είναι το Ιντερνέτ των Πάντων (Internet of Everything). Συνδυάζονται δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, μηχανές και δεξιότητες ανθρώπων με αποτέλεσμα ταχύτερες, αποτελεσματικές και αποδοτικές διαδικασίες παραγωγής.
Μεγάλη σημασία αποδίδεται στην κυβερνοασφάλεια που εξασφαλίζει την αναγκαία διαφάνεια αλλά και την προστασία της ιδιωτικότητας, ενώ με την τεχνολογία των «ψηφιακών διδύμων» δημιουργείται ψηφιακό αντίγραφο μιας πραγματικής εγκατάστασης προλαμβάνοντας προβλήματα. Υπερευαίσθητοι αισθητήρες καταγράφουν κρίσιμα δεδομένα, ενώ η ρομποτική τεχνολογία καθιστά εφικτά πολλά «θαύματα», παντού.
Σήμερα η πραγματική πρόκληση δεν είναι να δεχθεί κανείς τον εκσυγχρονισμό της παραγωγής, αλλά η ικανότητα να επιλέξει την τεχνολογία που κάνει τη διαφορά αλλάζοντας το τοπίο. Η δυσκολία σήμερα είναι να υιοθετηθεί η κατάλληλη και αποτελεσματική τεχνολογία από τις πολλές λύσεις που προσφέρονται. Αυτή όμως είναι και η ευκαιρία για μια χώρα, με ανθρώπινο δυναμικό υψηλού επιπέδου, η οποία μπορεί να προσελκύσει ανθρώπους της τεχνολογίας από όλον τον κόσμο που διαμορφώνουν το μέλλον.