Η γερμανική προεδρία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που αρχίζει την Τρίτη, έρχεται στην πιο κρίσιμη στιγμή. Τα προβλήματα που συσσωρεύονται στην Ευρώπη, στην ευρύτερη περιοχή και διεθνώς είναι τόσα πολλά, και το καθένα τόσο μεγάλο, που η αποτυχία να αντιμετωπιστούν επαρκώς ίσως να σημαίνει την κατάρρευση του εγχειρήματος της ενοποίησης. Η Γερμανία, ως «κινητήρας και συντονιστής», φιλοδοξεί να καταπιαστεί με τις μεγάλες προκλήσεις της εποχής: τη θωράκιση της Ε.Ε. εναντίον της πανδημίας και των οικονομικών και κοινωνικών συνεπειών της· την ψηφιακή επανάσταση· την κλιματική κρίση· το μεταναστευτικό/προσφυγικό ζήτημα· τις σχέσεις με τις ΗΠΑ, την Κίνα και τη Βρετανία. Ολα αυτά αφορούν την Ελλάδα άμεσα. Καθοριστική, επίσης, θα είναι και η διαχείριση του προβλήματος που ονομάζεται Τουρκία.
Σε προχθεσινή συνέντευξη με πέντε ευρωπαϊκές εφημερίδες, η καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ έδωσε το στίγμα της γερμανικής πολιτικής, υπογραμμίζοντας ότι η πανδημία αναγκάζει τους πάντες να αναθεωρήσουν τη στάση τους. «Σε μια κρίση τέτοιου μεγέθους, ο καθένας μας οφείλει να κάνει ό,τι χρειάζεται. Σε αυτή την περίπτωση, απαιτείται κάτι έκτακτο. Η Γερμανία είχε χαμηλό συντελεστή χρέους και μπορεί, σε αυτή την έκτακτη περίπτωση, να αναλάβει περισσότερο χρέος. Είναι, επίσης, πολύ σημαντικό για εμάς να κρατήσουμε το πρόγραμμα εντός των ορίων των ευρωπαϊκών συνθηκών», είπε. «Αυτό είναι προς όφελός μας. Συμφέρει τη Γερμανία να έχει ισχυρή εσωτερική αγορά και οι δεσμοί της Ε.Ε. να ενισχύονται και όχι να χαλαρώνουν. Οπως πάντα, ό,τι είναι καλό για την Ευρώπη είναι καλό για εμάς». Και προσέθεσε: «Το Ταμείο Ανάκαμψης δεν μπορεί να λύσει όλα τα προβλήματα της Ευρώπης. Αλλά η απουσία του θα έκανε τα προβλήματα χειρότερα… Για να επιβιώσει η Ευρώπη, πρέπει η οικονομία της να επιβιώσει».
Ο «μεγάλος συνασπισμός» Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών βρίσκεται σε συμφωνία. Η δήλωση της Μέρκελ πως ό,τι είναι καλό για την Ευρώπη είναι καλό και για τη Γερμανία έχει στόχο να πείσει την κοινή γνώμη της χώρας της. Δείχνει, επίσης, ότι αψηφά όσους αρνούνται να δεχθούν την έκδοση κοινού χρέους στην Ε.Ε. Η κοινή πρόταση Μέρκελ-Μακρόν, σύμφωνα με την οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αντλήσει χρήματα από τις αγορές για τις περιοχές και τους κλάδους που επλήγησαν περισσότερο από την πανδημία, έδειξε ότι οι δύο ισχυρότερες οικονομίες της Ε.Ε. δεν θα άφηναν την Ενωση στην τύχη της.
Οι προχθεσινές δηλώσεις της Μέρκελ ίσως κάμψουν τις αντιρρήσεις των τεσσάρων χωρών που αντιστέκονται στις προτάσεις της Επιτροπής και να επιτευχθεί συμφωνία για τον νέο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της Ε.Ε. και το πακέτο ανάκαμψης, στη Σύνοδο Κορυφής στις 17-18 Ιουλίου. «Σε τέτοια έκτακτη συγκυρία, βασίζομαι στο ότι οι χώρες-μέλη ωφελούνται απ’ όσα μας ενώνουν», είπε η Μέρκελ.
Οι προηγούμενες κρίσεις στην οικονομία και στη μετανάστευση βρήκαν την Ε.Ε. χωρίς κατάλληλους μηχανισμούς για τη διαχείρισή τους. Σήμερα, η Γερμανία φαίνεται αποφασισμένη να κάνει ό,τι χρειάζεται για τη θωράκιση της Ενωσης. «Πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να γίνουμε πιο ανθεκτικοί. Πρέπει να σταθούμε μαζί ως Ευρωπαίοι, αλλιώς το μόνο που θα κάνουμε θα είναι να υπονομεύσουμε τους εαυτούς μας», σχολίασε η Μέρκελ. Μίλησε για τις σχέσεις της Ε.Ε. με τις ΗΠΑ, την Κίνα, τη Ρωσία και τη Βρετανία.
Ωστόσο, στη συνέντευξη (όπως αναρτήθηκε στον Guardian), δεν αναφέρθηκε στην Τουρκία. Είναι σίγουρο, όμως, ότι η χώρα της θα κληθεί να πάρει θέση ώστε η Ε.Ε. να θέσει σαφή όρια στη συμπεριφορά της Αγκυρας. Ισως η επίσκεψη του αντιπροέδρου της Επιτροπής Ζοζέπ Μπορέλ σε Ελλάδα και Κύπρο (και η ένθερμη στήριξή του προς τις δύο χώρες), η δήλωση του προέδρου Νίκου Αναστασιάδη ότι «τα μόνα όπλα που χρησιμοποιεί η Κυπριακή Δημοκρατία είναι αυτά που αντλεί από τον χώρο της διπλωματίας» και το προχθεσινό τηλεφώνημα Μητσοτάκη – Ερντογάν έγιναν μέσα στο πλαίσιο μιας νέας αποφασιστικότητας να λυθεί ένα σοβαρό πρόβλημα πριν ξεφύγει από τον έλεγχο.