Με τον εξωδικαστικό συμβιβασμό της Novartis στις ΗΠΑ αναζωπυρώθηκε η συζήτηση για το «μεγαλύτερο σκάνδαλο από συστάσεως του Ελληνικού Κράτους», όπως μας είχε πληροφορήσει ο επονομαζόμενος και Ρασπούτιν. Τώρα, λοιπόν, που είμαστε σοφότεροι ελάτε να ξαναδούμε την ιστορία και να βγάλουμε χρήσιμα διδάγματα.
Πρώτα πρέπει να ευλογήσω τα γένια μου. Oταν όλοι ήταν απασχολημένοι με το υποτιθέμενο πολιτικό σκάνδαλο της Novartis, σε τούτη τη στήλη στις 11 Φεβρουαρίου 2018 έγραψα ένα άρθρο με τίτλο «Οι κλέφτες και… οι κλέφτες», από όπου σας παραθέτω το σχετικό απόσπασμα: «…Τις τελευταίες βδομάδες στην επικαιρότητα κυριαρχεί η υπόθεση Novartis. Πρωτοσέλιδα, αναλύσεις, αντίγραφα των καταθέσεων, ανάμειξη του FBI· δηλαδή όλα τα συστατικά για μια “σκανδαλώδη” ιστορία. Σαν υπόθεση εργασίας ας δεχτούμε ότι όλα όσα καταμαρτυρούν οι κουκουλοφόροι μάρτυρες είναι απολύτως ακριβή. Παρακαλώ, σημειώστε ότι σε καμία περίπτωση δεν τα θεωρώ ακριβή αλλά τα δέχομαι σαν υπόθεση εργασίας προκειμένου να αναδείξω τις ταχυδακτυλουργικές ικανότητες των πολιτικών που θα τις ζήλευαν ακόμα και οι διασημότεροι illusionist όπως ο David Copperfield και οι Penn and Teller. Αν αθροίσουμε όλα τα χρήματα που υποτίθεται ότι πήραν όλοι οι εμπλεκόμενοι πολιτικοί, δεν ξεπερνάμε το ποσό των 45 εκατομμυρίων ευρώ. Αυτό το ποσόν είναι σταγόνα στον ωκεανό των δισεκατομμυρίων που φαγώθηκαν στην υγεία στην ίδια περίοδο. Με συντηρητικούς υπολογισμούς η σπατάλη είναι περίπου 15 δισεκατομμύρια ευρώ! Ποιοι έφαγαν αυτά τα χρήματα; Φαρμακοβιομηχανίες ξένες και ελληνικές, φαρμακαποθήκες, φαρμακοποιοί, γιατροί, εργαστήρια, κλινικές και εν γένει όσοι εμπλέκονται στο πάρτι της υγείας που όλοι ζήσαμε και που ακόμα ζούμε. Παρ’ όλες τις προσπάθειες, ακόμα και σήμερα εξακολουθεί να γίνεται υπερβολική και περιττή συνταγογράφηση (πρόσφατο άρθρο μου στην ΚτΚ της 26ης Νοεμβρίου 2017, με τίτλο “Απάτες στη συνταγογράφηση και Πληροφορική”), διπλάσιες καισαρικές από τον μέσο όρο της Ευρώπης, περιττές εξετάσεις και συνεχώς εφευρίσκονται νέοι τρόποι για την κατάχρηση της φυσικής αδυναμίας που όλοι έχουμε στο θέμα της υγείας.
Ετσι ακριβώς συνέβη στην υπόθεση της Novartis. Ολοι επικεντρωθήκαμε στην ανάμειξη των πολιτικών προσώπων και χάνουμε την ουσία της υπόθεσης. Φυσικά ο τυχόν χρηματισμός πολιτικών προσώπων ακόμα και με μικροποσά είναι και πρέπει να είναι κατακριτέος, αλλά παράλληλα δεν πρέπει να χάνουμε τον πραγματικό στόχο. Εξάλλου η έρευνα για τη Novartis που ξεκίνησε στις ΗΠΑ είχε στόχο τις παράνομες πρακτικές της εταιρείας για τη διεύρυνση της επιρροής της και την προώθηση των προϊόντων της. Η τυχόν εμπλοκή πολιτικών προσώπων που βοήθησαν προς την κατεύθυνση αυτή είναι το κερασάκι στην τούρτα. Ο κύριος στόχος ήταν η κατευθυνόμενη συνταγογράφηση μέσω του εκμαυλισμού των γιατρών με χρήματα, ταξίδια, δώρα και ό,τι άλλο επιθυμούσαν…».
Συγκρίνετε την τελευταία παράγραφο με την επίσημη κατηγορία των αμερικανικών αρχών εναντίον της Νovartis, όπως αποτυπώνεται στον εξωδικαστικό συμβιβασμό: «In Korea, Vietnam, and Greece, Novartis or Alcon local subsidiaries and affiliates engaged in schemes to make improper payments or to provide benefits to public and private healthcare providers (“HCPs”) in exchange for prescribing or using Novartis or Alcon products», το οποίο μεταφράζεται: «Στην Κορέα, το Βιετνάμ και την Ελλάδα, η Novartis ή οι τοπικές θυγατρικές της Alcon ασχολήθηκαν με προγράμματα για την πραγματοποίηση ανάρμοστων πληρωμών ή παροχών σε δημόσιους και ιδιωτικούς παρόχους υγειονομικής περίθαλψης (“HCP”) σε αντάλλαγμα για συνταγογράφηση ή χρήση προϊόντων Novartis ή Alcon».
Η πλήρης επιβεβαίωση ότι η Novartis το μόνο που συμφώνησε είναι ότι έκανε ανάρμοστες πληρωμές σε παρόχους υγειονομικής περίθαλψης και τίποτε άλλο! Πιο ξεκάθαρα δεν μπορεί να διατυπωθεί. Παρ’ όλα αυτά το πρωτοσέλιδο της «Αυγής» την 27η Ιουνίου 2020 έγραφε: «Πανηγυρίζουν με τη Novartis στην πλάτη…». Η προπαγάνδα συνεχίζεται γιατί στην Ελλάδα της ημιμάθειας και της μισοπληροφόρησης κανένας δεν εμβαθύνει για να δώσει τις σωστές πληροφορίες στον κόσμο. Ελάτε τώρα να δούμε τα διδάγματα.
Πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης. Οι κατηγορίες για τη Novartis Hellas αφορούν δύο χρονικές περιόδους: 2009-2012 και 2012-2015. Στην πρώτη περίοδο η Novartis Hellas παραδέχεται ότι πλήρωνε γιατρούς για κατευθυνόμενες επιδημιολογικές μελέτες που προωθούσαν τα προϊόντα της και στη δεύτερη περίοδο ότι πλήρωνε «υπαλλήλους κρατικών νοσοκομείων και κλινικών» για την προώθηση των πωλήσεων του φαρμάκου Lucentis. Το τραγελαφικό στην ιστορία αυτή είναι το γεγονός ότι ενώ η Novartis Hellas φαίνεται ότι παρέδωσε στις αμερικανικές αρχές ονομαστικό κατάλογο για τις πληρωμές σε υγειονομικό προσωπικό, οι ελληνικές αρχές ουδέποτε ζήτησαν να λάβουν γνώση αυτού του καταλόγου, ώστε να κυνηγήσουν τους εμπλεκόμενους και έτσι η τυχόν παραβατική συμπεριφορά τους έχει παραγραφεί, γιατί το μέγιστο ποσό που φαίνεται να εισέπραξε γιατρός είναι 38.000 ευρώ. Οι άσχετοι που μας κυβερνούσαν αντί να κυνηγήσουν τους πραγματικούς ενόχους, επικεντρώθηκαν στη συκοφάντηση των πολιτικών τους αντιπάλων, προκειμένου να τους εξοντώσουν πολιτικά.
Πρόστιμο. Το συνολικό ποσό που συμφώνησε να καταβάλει η μητρική Novartis είναι 346.725.000 δολάρια. Σύμφωνα με την ίδια απόφαση ο παράνομος πλουτισμός της Novartis από τις παράνομες δραστηριότητές της, ήταν μόλις 84,3 εκατομμύρια δολάρια και για τις τρεις χώρες, που κατανέμεται ως εξής: Ελλάς 70,1 εκατ., Νότιος Κορέα 13,8 εκατ. και Βιετνάμ 8,4 εκατ. δολάρια. Αυτό είναι το μεγάλο δίδαγμα από την ιστορία της Novartis. Η τιμωρία είναι τετραπλάσια του παράνομου πλουτισμού! Μόνο με τέτοια μέτρα μπορεί να καταπολεμηθεί η παρανομία. Δυστυχώς στην Ελλάδα, η τιμωρία –που πολύ σπάνια επιβάλλεται– είναι συνήθως τόσο μικρή σε σχέση με το όφελος, που στην πραγματικότητα προάγει το έγκλημα. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς που κάποτε επέβαλε ένα μεγάλο πρόστιμο, ακριβώς ίσο με το όφελος του επιχειρηματία που παρανόμησε. Είναι σαν να έλεγε σε όλους: «Παρανομήστε, αν δεν σας πιάσουν κερδίσατε. Αν σας πιάσουν το πολύ να επιστρέψετε ό,τι κερδίσατε, αν υποχρεωθείτε κάποτε να το πληρώσετε». Δυστυχώς στην Ελλάδα έχουμε πάρα πολλές περιπτώσεις όπου αποδεικνύεται ότι «το έγκλημα αποδίδει».
Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (SEC). Στην Αμερική, όπως παντού, υπάρχει εγκληματικότητα. Υπάρχουν συμμορίες, καρτέλ ναρκωτικών, εμπορία σάρκας κ.ο.κ. Αν όμως σε πιάσουν δεν γλιτώνεις. Ειδικά για εγκλήματα οικονομικού περιεχομένου που αφορούν την Κεφαλαιαγορά τους. Τα πρόστιμα είναι εξοντωτικά. Μόνο έτσι προστατεύουν τον θεσμό, ο οποίος είναι θεμελιώδης για την αμερικανική οικονομία. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς κυνήγησε τη Novartis γιατί η ελβετική εταιρεία ήταν και είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης. Το χρηματιστήριο είναι η βάση της αμερικανικής οικονομίας. Οι συντάξεις στις ΗΠΑ είναι πολύ χαμηλές.
Οι συνταξιούχοι ζούνε με τα εισοδήματα από προγράμματα που βασίζονται σε επενδύσεις σε μετοχές και ομόλογα, γι’ αυτό και οι Αρχές είναι εξαιρετικά αυστηρές στις παρατυπίες – παρανομίες. Μια σύγκριση με την Ελλάδα είναι αρκετή για να μας προκαλέσει θλίψη. Πρόσφατα η γερμανική Wirecard βρέθηκε με ένα έλλειμμα στον ισολογισμό της 1,9 δισ. ευρώ. Αμέσως συνελήφθη ο διευθύνων σύμβουλος. Μήπως σας θυμίζει κάποια ελληνική περίπτωση, όπου ακόμα οι υπεύθυνοι απολαμβάνουν τα πλούτη του παράνομου πλουτισμού τους;
Εξωδικαστικός συμβιβασμός. Ενας θεσμός πολύ διαδεδομένος στις ΗΠΑ, εντελώς άγνωστος στη χώρα μας. Από τις ταινίες που βλέπουμε ισχύει και για ποινικά αδικήματα, όπου η Εισαγγελία τα βρίσκει με την υπεράσπιση ώστε να ολοκληρώνεται η διαδικασία με τον ταχύτερο δυνατό τρόπο. Σε θέματα οικονομικού εγκλήματος και ειδικά όπου εμπλέκεται η Κεφαλαιαγορά, ο εξωδικαστικός συμβιβασμός είναι η συνηθέστερη πρακτική, γιατί οι εμπλεκόμενοι γνωρίζουν ότι αν πάνε στη Δικαιοσύνη κινδυνεύουν από τεράστια έξοδα αλλά και από το ποινικό μέρος της υπόθεσης, δηλαδή πέρα από τα πρόστιμα και τη φυλακή.
Αραγε, σκέφτηκε κανένας μήπως είναι καιρός να επανεξετάσουμε αυτό το θέμα στη χώρα μας, όπου εκκρεμούν στα δικαστήρια εκατοντάδες χιλιάδες υποθέσεις, οι οποίες είναι αμφίβολο αν θα ολοκληρωθούν ποτέ. Σαν λαός είμαστε δικομανείς και όσο η προσφυγή στη Δικαιοσύνη «για ψύλλου πήδημα» δεν επιφέρει σημαντικές συνέπειες στους εμπλεκόμενους, τόσο περισσότερο η λίστα των εκκρεμών υποθέσεων θα μεγαλώνει.
* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.