Νέο εμπόδιο στην ανόρθωση της οικονομίας μας ορθώνεται από τις τέσσερις «φειδωλές» χώρες της Ευρώπης. Αυστρία, Δανία, Ολλανδία και Σουηδία είναι αντίθετες στην πρόταση να δώσει η Ε.Ε. δισεκατομμύρια ευρώ με τη μορφή επιχορηγήσεων σε οικονομίες σαν τη δική μας. Θέλουν να δοθούν δάνεια, που θα πρέπει να επιστραφούν. Ζητούν ακόμη να κάνουμε μεταρρυθμίσεις στο φορολογικό, συνταξιοδοτικό και εργασιακό σύστημά μας για να ενισχύσουμε την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας. Ενοχλητικές απαιτήσεις! Θίγουν την αξιοπρέπειά μας! Γνωρίζουμε εμείς καλύτερα από κάθε άλλον πώς θα ξοδέψουμε για το καλό μας (για το γενικό καλό) τα δισεκατομμύρια που προσδοκούμε!
Για το πώς ξοδεύουμε εμείς τα λεφτά θυμήθηκα μια μικρή ιστορία από τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας. Το 2004 συμμετείχα σε ένα δείπνο στον Ναυτικό Ομιλο με ξένους αξιωματούχους των Ολυμπιακών Αγώνων. Πλάι μου καθόταν μια κυρία από την Αυστρία. Δεν θυμάμαι το όνομά της, αλλά θυμάμαι ότι, μολονότι οι τίτλοι στην Αυστρία έχουν καταργηθεί από το1919, δεν μου άφησε αμφιβολία ότι ήταν κόμισσα (Gräfin). Η Αυστριακή κόμισσα ήταν μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ιππασίας. Μου πήρε τα αυτιά όλο το βράδυ με την περιγραφή της απίστευτης χλιδής των εγκαταστάσεων στο Μαρκόπουλο. Τα πανάκριβα υλικά. Ακουγα, χωρίς να αντιλέγω, διότι δεν είχα δει τις εγκαταστάσεις ούτε τις είδα μεταγενεστέρως. Στο τέλος κάλυψα την αμηχανία μου με μια πρόταση-ερώτηση: θα αναλάμβανε η Διεθνής Ομοσπονδία Ιππασίας τη λειτουργία των εγκαταστάσεων για δικό της λογαριασμό χωρίς οποιοδήποτε τίμημα; Σκέφτηκα ότι έτσι οι εγκαταστάσεις θα αξιοποιούνταν υπέρ του αθλήματος και η Ελλάδα θα είχε τελικώς όφελος. Η Αυστριακή κόμισσα μου απάντησε αμέσως, χωρίς δεύτερη σκέψη, ότι η πρότασή μου ήταν ανεδαφική, δεδομένου ότι οι δαπάνες συντήρησης των εγκαταστάσεων θα ήταν χωρίς αμφιβολία μεγαλύτερες και από τις πιο αισιόδοξες εισπράξεις. Με άλλα λόγια, «και να μας τις χαρίζετε, δεν τις θέλουμε!».
Τέτοιες και παρόμοιες ιστορίες είναι γνωστές σε όλους μας. Τις διηγούμαστε και έχουμε τη σπάνια ικανότητα να διασκεδάζουμε με τα χάλια μας. Θα φανταζόταν κανείς ότι διά της επαναλήψεως μαθαίνουμε, για να μην επαναλαμβανόμαστε. Το παράδοξο είναι ότι συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Δεν μαθαίνουμε. Δεν θέλουμε να μάθουμε.
Με κίνδυνο να θεωρηθώ ότι σκέπτομαι αντεθνικά, αναρωτιέμαι μήπως οι τέσσερις «φειδωλές» χώρες της Ευρώπης έχουν δίκιο να μας ζητούν μεταρρυθμίσεις που θα ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά μας. Και εγώ, εδώ και χρόνια, ζητώ μονοτόνως μεταρρυθμίσεις που θα ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά μας. Οι μεταρρυθμίσεις, όμως, αναβάλλονται ή ματαιώνονται για να μη θιγούν «εγκατεστημένες» συντεχνίες. Προηγείται, βλέπετε, το συμφέρον των ολίγων και ακολουθεί πίσω και μακριά το γενικό συμφέρον. Οπότε όσα γράφω παραμένουν φωνή βοώντος εν τη ερήμω.
Η αλήθεια είναι ότι θαυμάζω τις «φειδωλές» χώρες. Θα ήθελα να μπορέσει η Ελλάδα να τις μιμηθεί. Να μάθει από αυτές. Να κάνει σαν αυτές. Θα παραθέσω μερικά στοιχεία, έτσι απλά για να σας ερεθίσω. Να σας προτρέψω να σκεφτείτε: γιατί όχι εμείς όπως αυτοί;
Στο σούπερ μάρκετ, στο κατακαλόκαιρο, βρίσκω ντομάτες Ολλανδίας πλάι σε κρητικές. Πώς είναι δυνατό; Διαβάζω στις στατιστικές του FAO του ΟΗΕ ότι το 2018 η παραγωγή ντομάτας στην Ολλανδία ήταν 910.000 τόνοι, ενώ στην ηλιόλουστη Ελλάδα 835.940 τόνοι. Οχι μεγάλη διαφορά θα μου πείτε. Αλλά προσέξτε τη διαφορά παραγωγικότητας: 50,89 κιλά ανά τετραγωνικό μέτρο οι Ολλανδοί, 5,22 κιλά εμείς. Σχεδόν δέκα φορές πιο πολλές ντομάτες ανά τετραγωνικό μέτρο οι Ολλανδοί από ό,τι εμείς. Λέμε και ξαναλέμε ότι το πρόβλημα της γεωργίας είναι ο μικρός κλήρος. Ασφαλώς είναι. Αλλά επειδή είναι, θα έπρεπε να αυξήσουμε την παραγωγικότητά του. Οι φειδωλοί Ολλανδοί έχουν δεκαπλασιάσει την παραγωγικότητά τους. Σε όλους τους τομείς της γεωργίας. Στην οργάνωση των αγορών, των συνεταιρισμών έχουν πολλά να μας μάθουν. Το ίδιο και οι άλλοι φειδωλοί, οι Δανοί.
Είμαστε υπερήφανοι για τη ναυτιλία μας. Το 17% της διακίνησης των κοντέινερ παγκοσμίως ελέγχεται από μια δανική επιχείρηση, τη Maersk. Οι Ελληνες εφοπλιστές με κοντεϊνερόπλοια δεν μπορούν να αγνοούν τη Maersk.
Η μικρή φειδωλή Δανία προώθησε από πολύ νωρίς την καθαρή ενέργεια. Από πεποίθηση. Πολύ πριν γίνει μόδα. Υπήρξε πρωτοπόρος στην αιολική ενέργεια. Στήριξε νέες επιχειρήσεις που επένδυσαν στην κατασκευή ανεμογεννητριών και σήμερα έχουν παγκόσμια παρουσία. Εμείς αντιδρούμε σε κάθε τι καινούργιο.
Θα κλείσω την παράθεση στοιχείων από τις φειδωλές χώρες με ένα τελευταίο, που αποδεικνύει, πιστεύω, αυτό που έγραψα στην αρχή. Δεν μαθαίνουμε. Δεν θέλουμε να μάθουμε.
Την περασμένη εβδομάδα έγραψα στην «Κ», με αφορμή τα δημοσιεύματα σύμφωνα με τα οποία επίκειται η αγορά δύο φρεγατών Belh@rra αντί 3 δισ. ευρώ περίπου από τη Γαλλία. Η επιστολή μου δημοσιεύθηκε την περασμένη Τρίτη (14/7). Πριν από δέκα χρόνια, η φειδωλή Δανία αποφάσισε ότι χρειάζεται τρεις νέες σύγχρονες φρεγάτες. Σχεδιάστηκαν από Δανούς, κτίστηκαν σε δανικά ναυπηγεία και εντάχτηκαν στο Βασιλικό Ναυτικό της Δανίας τον Ιανουάριο, Ιούνιο και Νοέμβριο του 2011. Προσέξτε τη λεπτομέρεια των διαδοχικών παραδόσεων. Οι φειδωλοί Δανοί έκτιζαν παράλληλα και τις τρεις φρεγάτες για να περιορίσουν το κόστος.
Το προσωπικό των ναυπηγείων δεν καθόταν ποτέ. Το αποτέλεσμα και οι τρεις φρεγάτες κόστισαν στους φειδωλούς Δανούς γύρω στα 900 εκατ. ευρώ. Δεν θα παραθέσω τα τεχνικά χαρακτηριστικά των φρεγατών. Είναι εντυπωσιακά και ιδιαίτερα έξυπνα. Οποιος ενδιαφέρεται θα βρει πλήθος στοιχείων στο Διαδίκτυο για τις φρεγάτες «Iver Huitfeldt» class. Θα βρει επίσης δύο ή τρία φιλμάκια στο ΥouΤube.
Για να συνδέσω τις δανικές φρεγάτες με το χλιδάτο ιππικό κέντρο στο Μαρκόπουλο, επισημαίνω πως οι Δανοί χρησιμοποίησαν, όπου ήταν εφικτό, λειτουργικά οπλικά συστήματα από παλαιά πλοία αντί να αγοράσουν καινούργια. Ετσι μείωσαν και άλλο το κόστος. Η επιτυχία των Δανών δεν πέρασε απαρατήρητη. Το Ναυτικό πολλών άλλων χωρών, με ναυτική παράδοση, ενδιαφέρθηκε να προμηθευθεί παραλλαγές των δανικών σκαφών – Καναδάς, Ολλανδία, Μεγάλη Βρετανία, Αυστραλία κ.ά.
Εμείς δεν είμαστε φειδωλοί (δυστυχώς) και δεν μας αρέσει να μας το θυμίζουν. Πιστεύουμε ακραδάντως ότι «λεφτά υπάρχουν» και πρέπει να ξοδεύονται. Ετσι και με τις φρεγάτες. Διαλέξαμε τις πιο ακριβές. Διπλασιάσαμε την τιμή τους προσθέτοντας, Κύριος οίδε, τι μπιχλιμπίδια. Θα τις παραλάβουμε σε 5-6 χρόνια, ενώ τις χρειαζόμαστε τώρα. Επαναλαμβάνω. Δεν μαθαίνουμε.
Επειδή θα ξοδέψουμε 3 δισ. για δύο φρεγάτες που θα έλθουν έπειτα από χρόνια, οι Ενοπλες Δυνάμεις θα εξακολουθήσουν να αντιμετωπίζουν χρηματοδοτική στενότητα για τρέχουσες επείγουσες ανάγκες.
«Τι προτείνεις;», θα ρωτήσετε.
Να βρούμε και να αγοράσουμε δύο ετοιμοπαράδοτες φρεγάτες. Για τις υπόλοιπες 4-5 φρεγάτες που χρειαζόμαστε να ακολουθήσουμε το παράδειγμα των Δανών. Υπάρχουν εξαιρετικοί και έμπειροι Ελληνες ναυπηγοί εδώ και εκτός Ελλάδας. Να συνεργαστούμε με τους Δανούς ή και άλλους (δεν είμαι ειδικός). Χωρίς χρονοτριβή. Να λύσουμε τα προβλήματα με τα ναυπηγεία (συνδικάτα και κράτος).
Τέλος, θα έριχνα στο καλάθι των αχρήστων τα επιχειρήματα όσων από οκνηρία προτιμούν να ξοδέψουν 3 δισ. αντί για 600 εκατ., διότι τάχα έτσι θα εξασφαλίσουν τη γαλλική υποστήριξη σε περίπτωση θερμού επεισοδίου με την Τουρκία.
* Ο κ. Στέφανος Μάνος είναι πρώην υπουργός.