Οσα ανατριχιαστικά αποκαλύφθηκαν από τη συνομιλία του πρώην αρχηγού της Πυροσβεστικής με τον επικεφαλής των ερευνών για τη φωτιά στο Μάτι είναι αδιανόητα για μία σύγχρονη χώρα. Ο πρώην αρχηγός που είχε μεγάλη ευθύνη για τη χρεοκοπία της κρατικής μηχανής στο Μάτι φέρεται να παροτρύνει τον επικεφαλής των ερευνών να «φορτώσει» την τραγωδία στον άνεμο, στην άναρχη δόμηση και στην πευκώδη βλάστηση. Και να τον προειδοποιεί με αγοραίες εκφράσεις ότι στην αντίθετη περίπτωση θα έχει σοβαρά αντίποινα είτε από τους ανωτέρους του στην Πυροσβεστική είτε από τους πολιτικούς του προϊσταμένους. Θυμίζει μάλιστα περιπτώσεις κατά τις οποίες οι επικεφαλής της Πυροσβεστικής για να τιμωρήσουν κάποιον συνάδελφό τους ή για να τον οδηγήσουν σε αποστρατεία δεν έστελναν επίτηδες αεροπλάνα σε φωτιές για τις οποίες είχε εκείνος την ευθύνη, παίζοντας πολιτικά παιχνίδια εις βάρος της ζωής και της περιουσίας του ελληνικού λαού.
Απίστευτα, όμως, ήσαν και όσα προέκυψαν από την υπόθεση Novartis, όπου με απόφαση των ελληνικών αρχών ένα διεθνές σκάνδαλο διαφθοράς γιατρών από μία φαρμακοβιομηχανία μετατράπηκε σε πολιτικό σκάνδαλο. Διότι κάποιοι εκβιαζόμενοι, προφανώς, κουκουλοφόροι μάρτυρες με αναπόδεικτες και φανταστικές «μαρτυρίες» κρέμασαν στα μανταλάκια δέκα πολιτικά πρόσωπα, ανάμεσά τους και δύο πρώην πρωθυπουργούς, αντιπάλους της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ που βρισκόταν στην εξουσία. Ο στόχος ήταν εμφανής: να «λερωθούν» οι πολιτικοί αντίπαλοι για να κερδίσει τις εκλογές η κυβέρνηση του κ. Τσίπρα.
Οπως όλα δείχνουν, η υπόθεση αυτή στήθηκε βήμα-βήμα σε συνεργασία του αναπληρωτή υπουργού κ. Παπαγγελόπουλου με στελέχη της Δικαιοσύνης – την εισαγγελέα Διαφθοράς και των βοηθών της. Μια υπόθεση που ποτέ δεν θα είχε προχωρήσει εάν οι εισαγγελείς έκαναν σωστά τη δουλειά τους και δεν ενεργούσαν ως το μακρύ χέρι της εκτελεστικής εξουσίας.
Είναι δύο μόνο παραδείγματα της επικαιρότητας των τελευταίων ημερών που δείχνουν ότι οι θεσμοί –ο ακρογωνιαίος λίθος του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας– παραμένουν έρμαιο κάθε πολιτικής εξουσίας στην Ελλάδα. Και παραβιάζονται με μεγάλη ευκολία, ιδιαίτερα σε περιόδους όπου η κυβέρνηση είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της για να επιβάλει τις θέσεις της.
Είναι απαράδεκτο ωστόσο, σε μία σύγχρονη ευρωπαϊκή δημοκρατία, 200 χρόνια μετά την ίδρυσή της και σχεδόν 40 χρόνια από την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ενωση, να μην έχουν ακόμη οικοδομηθεί οι απαραίτητοι εκείνοι μηχανισμοί που να αποτελούν φραγμό για την εκτελεστική εξουσία να επεμβαίνει, να επηρεάζει, πόσο μάλλον να χειραγωγεί ή να εκβιάζει τη νομοθετική εξουσία. Είναι χαρακτηριστικό τριτοκοσμικής χώρας να μην υπάρχουν τον 21ο αιώνα τρόποι ώστε ένας εμπειρογνώμονας που ερευνά τις ευθύνες για μία καταστροφή να μην είναι θωρακισμένος από εξωγενείς παρεμβάσεις στο έργο του, ώστε να φέρει εις πέρας με ικανοποιητικό τρόπο την αποστολή του χωρίς να απειλείται από τους ανωτέρους του.
Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν για τέτοιες περιπτώσεις σώματα Εσωτερικών Υποθέσεων, που τιμωρούν αυστηρά τους παραβάτες και προστατεύουν τους ελεγκτές. Πώς μπορούμε να περιμένουμε να έρθουν στη χώρα μεγάλες επενδύσεις δισεκατομμυρίων ευρώ όταν ο επιχειρηματίας που θα φέρει τα χρήματά του δεν θα είναι βέβαιος ότι η Δικαιοσύνη λειτουργεί με αξιοκρατικό και ορθά δικονομικό τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται ένα δίκαιο αποτέλεσμα σε μία αντιδικία του με το ελληνικό Δημόσιο ή κάποιον άλλο επιχειρηματία;
Η χώρα για να πάει μπροστά χρειάζεται να αποκτήσει κάποτε έναν σύγχρονο κρατικό τομέα ο οποίος θα λειτουργεί αποτελεσματικά και γρήγορα και θα στελεχώνεται από επαγγελματίες που κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Είναι τρελό κάθε νέα κυβέρνηση με το που παίρνει την εξουσία να τοποθετεί σε χιλιάδες θέσεις του κρατικού μηχανισμού διάφορους αποτυχημένους πολιτευτές, αφισοκολλητές και κομματικούς εγκάθετους. Και να θεωρείται, μάλιστα, απόλυτα λογικό να υπάρχουν αυτοί οι διορισμοί, με το πρόσχημα της προώθησης των ανθρώπων εμπιστοσύνης της εκάστοτε κυβέρνησης και την επιβράβευση της κομματικής βάσης.
Μόνο αν όλα τα κόμματα εξουσίας δημιουργήσουν αξιοκρατικούς μηχανισμούς στο Δημόσιο (όπως ήταν π.χ. το πρόγραμμα opengov που έπαψε πλέον να αξιοποιείται) θα μπει φρένο στην κομματική καμαρίλα. Και θα αποφύγουμε στο μέλλον μια σειρά φιάσκων και προσπάθειες σκευωρίας σαν αυτή της Novartis, και επιχειρήσεις ανικανότητας και εν συνεχεία συγκάλυψης σαν αυτές που υπήρξαν στην τραγωδία στο Μάτι.