Εχω άσχημα νέα για τους νέους. Ενας φίλος μου όταν ήταν 35 συνήθιζε να λέει ότι «στην Ελλάδα αν δεν γίνεις 50 δεν έχεις μέλλον». Εννοούσε απλώς ότι είχε βαλτώσει στη δουλειά του, αλλά τελικά είχε δίκιο.
Μόλις έκλεισε τα 50 έγινε διευθύνων σύμβουλος σε μεγάλη ελληνική επιχείρηση – μια προαγωγή που σε μια πιο δυναμική χώρα θα είχε πάρει στα 35. Οπως καταλάβατε, αν είστε 20, έχετε μπροστά σας τρεις ολόκληρες δεκαετίες μέσα στις οποίες δεν έχετε απολύτως κανένα μέλλον. Ακόμα κι αν υπάρχει οικογενειακή βιοτεχνία που περιμένει να την αναλάβετε, θα πρέπει να περάσετε τα 50 μέχρι να ξεφορτωθείτε την προηγούμενη γενιά. Και μη βιαστείτε να φύγετε στο εξωτερικό για να γλιτώσετε, γιατί πλέον το ίδιο ισχύει και στην άλλοτε «δυναμική Ευρώπη».
Οι 50άρηδες επιτίθενται. Και μαζί τους οι 60άρηδες και οι 70άρηδες. Είμαστε η πιο ευνοημένη γενιά της Ιστορίας. Επωφελούμαστε από την πρόοδο στις επιστήμες υγείας και ευζωίας, αλλά κυρίως από τη συλλογική μεταβολή των αντιλήψεων για τη νεότητα. Σήμερα είμαστε όλοι νέοι ακόμα και στα 80. Και αυτό είναι θαυμάσιο. Είναι ωραία μια κοινωνία γεμάτη ανθρώπους χωρίς ηλικία. Μόνο που εμείς οι αειθαλείς, σιγανά και ταπεινά, κλαδεύουμε συχνά ό,τι νέο πάει να ανθίσει γιατί φοβόμαστε ότι θα μας παραμερίσει.
Τι να κάνει ο 30άρης πολιτικός μηχανικός όταν ο 60άρης συνάδελφος ξέρει τους πάντες και τα πάντα στην αγορά, στην πολεοδομία και στο υπουργείο και σκοπεύει να δουλέψει για τουλάχιστον άλλη μία δεκαετία;
Τελευταία επικρατεί η αντίληψη ότι μεγαλώνοντας γίνεσαι επιτέλους αυτός που πάντα ήθελες να είσαι (το είχε πει και ο Ντέιβιντ Μπάουι). Τις προάλλες κάποιος μου έλεγε ότι ο Μπετόβεν, ο Μπαχ και ο Μικελάντζελο δημιούργησαν αριστουργήματα μετά τα 50. Του απάντησα ότι εμείς δεν είμαστε Μπετόβεν. Ο Μπετόβεν κλεινόταν στο σπίτι του, έγραφε κοντσέρτα και φρόντισε να πεθάνει στα 57. Εάν οι δυτικές οικονομίες γεμίσουν από «αθάνατα νιάτα», τότε οι πραγματικοί νέοι θα καταδικαστούν να παραμείνουν παιδιά μέχρι να πενηνταρίσουν.
Καλό είναι να διατηρούμαστε νέοι, αλλά πρέπει να προσφέρουμε ζωτικό χώρο στους νεότερους. Μια κοινωνία στην οποία οι νέοι δεν μπορούν να αναπνεύσουν δεν είναι υγιής. Η ζωή δεν μπορεί να είναι κλειστό επάγγελμα.