Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου για τη μερική οριοθέτηση των ΑΟΖ των δύο χωρών είναι πολλαπλώς σημαντική. Με την έννοια ότι πρόκειται για μια βασικά πολιτική απόφαση των δύο κυβερνήσεων, της οποίας οι όποιες συνέπειες –θετικές ή και αρνητικές– θα γίνονται αισθητές με την πάροδο του χρόνου. Πέρα από τις άμεσα εμφανείς βέβαια, που γίνονται αντιληπτές από πρώτη ματιά και εκτίμηση, αφού δεν είναι γνωστό ακόμη το κείμενο που υπέγραψαν οι δύο πλευρές. Προς το παρόν, οι ανακοινώσεις και οι δηλώσεις, τόσο των μερών που εμπλέκονται όσο και εκείνων που επηρεάζονται (περιλαμβανομένων των αντιδράσεων της εσωτερικής αντιπολίτευσης στην Ελλάδα), ανήκουν στη σφαίρα της επικοινωνιακής πολιτικής, Την ουσία θα τη δούμε σταδιακά…
Με την κλιμάκωση των προκλήσεων από την Αγκυρα και ιδιαιτέρως μετά την υπογραφή του γνωστού τουρκολιβυκού μνημονίου που καθόρισε ετσιθελικά τη μεταξύ τους ΑΟΖ εις βάρος των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, η Αθήνα δεν έκρυψε την επιθυμία και πρόθεσή της να υπογράψει δική της συμφωνία με το Κάιρο. Είχαν προηγηθεί σχετικές προσπάθειες περίπου 15 ετών και η συγκυρία ευνοούσε τη λήξη της εκκρεμότητας, έστω και μερικώς, καθώς το τουρκολιβυκό μνημόνιο καταπατούσε επίσης αιγυπτιακή ΑΟΖ και είναι γνωστή η εχθρότητα που χαρακτηρίζει τις σχέσεις Αιγύπτου – Τουρκίας.
Ο κύριος στόχος της Ελλάδας ήταν να εξασφαλίσει την αναγνώριση από την Αίγυπτο ότι τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα –άρα και ΑΟΖ–, να πετύχει τον διεμβολισμό της τουρκολιβυκής ΑΟΖ, δημιουργώντας συνθήκες ισορροπίας σε ενδεχόμενο δούναι και λαβείν, και να δείξει διεθνώς ότι οι διαπραγματεύσεις χωρίς απειλές και με σεβασμό στο διεθνές δίκαιο φέρνουν αποτέλεσμα. Το πρώτο ήταν εύκολο, καθώς μόνον η Τουρκία διαλαλεί ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα. Το δεύτερο επετεύχθη με δυσκολία και αφού η ελληνική πλευρά δέχθηκε την αιγυπτιακή θέση για εξαίρεση ενός τμήματος που παραμένει σε εκκρεμότητα (μεταξύ 28ου και 32ου παράλληλου). Οι επικοινωνιακοί χειρισμοί αφενός και αφετέρου ο ωμός ρεαλισμός, που πάντα περιβάλλει κρατικά συμφέροντα, θα δείξουν τη διεθνή απήχηση της συγκεκριμένης συμφωνίας. Σημειωτέον ότι Ελλάδα και Αίγυπτος δεν παραιτούνται των δικαιωμάτων τους στην περιοχή για την οποία υπάρχει εκκρεμότητα.
Είναι σίγουρο ότι ούτε η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία ακυρώνει νομικά το τουρκολιβυκό μνημόνιο, όπως δήλωσε ο Ν. Δένδιας, ούτε το δεύτερο ακυρώνει την πρώτη, όπως ισχυρίστηκε στον συνηθισμένο απειλητικό τόνο ο Τούρκος ομόλογός του. Η τουρκική ενόχληση και αντίδραση ήταν αναμενόμενη. Το καθεστώς Ερντογάν θεωρούσε ότι είχε σύρει την Ελλάδα σε διαπραγμάτευση (κατ’ εκείνους) / διάλογο (κατ’ εμάς) και προφανώς αιφνιδιάστηκε. Εδειξε την ενόχλησή του, στα όρια της οργής, τόσο με τη δήλωση του Τσαβούσογλου ότι η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία θα ακυρωθεί και στο «μέτωπο» και στο «τραπέζι», όσο και με απόσυρση από τις ελληνοτουρκικές συνομιλίες που επρόκειτο να αρχίσουν. Την οργή της Αγκυρας πυροδοτεί επίσης το γεγονός ότι τη νέα συμφωνία υπογράφουν δύο χώρες τις οποίες θεωρεί αντιπάλους και εμπόδια για την υλοποίηση του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας», με το οποίο θέλει να επιβάλει την κυριαρχία της στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο Ερντογάν απειλεί ήδη με νέες έρευνες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, στέλνοντας ταυτόχρονα μήνυμα στη Μέρκελ!
Η κάθε συμφωνία περιλαμβάνει ασφαλώς και συμβιβασμούς. Ενώ οι λεπτομέρειες δεν είναι γνωστές ακόμη, είναι μάλλον βέβαιο ότι η ελληνική πλευρά έχει κάνει ορισμένους συμβιβασμούς που αφορούν την επήρεια ορισμένων μεγάλων νησιών. Κάτι ανάλογο έχει γίνει και με την αντίστοιχη ελληνοϊταλική συμφωνία, όχι όμως σε μεγάλα νησιά. Η πολιτική λογική λέει ότι από τη στιγμή που εξασφαλίστηκε η αναγνώριση ότι τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, συγχωρούνται υποχωρήσεις για την επήρειά τους. Ωστόσο αυτό έχει όρια και το θέμα είναι κυρίως να μη δημιουργούν προηγούμενο που μπορεί να το εκμεταλλευθεί μια αποδεδειγμένα κακόπιστη δύναμη, εν προκειμένω η Τουρκία.
Ολα αυτά, με την ελπίδα ότι η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία δεν θα γίνει αντικείμενο κομματικής αντιπαράθεσης που θα προκαλέσει διχασμό, θα δώσει τροφή σε ντόπιους «εθνοπατριώτες» λαϊκιστές και θα προσφέρει επιχειρήματα στους… απέναντι.