Το να συμφωνεί ένας πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας με τον νυν υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας δεν είναι συνηθισμένο. Κοτζιάς και Τσαβούσογλου συνέπεσαν στην εκτίμηση ότι οι πρόνοιες της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας ευνοούν τις τουρκικές θέσεις.
Η σύμπτωση, όμως, από μόνη της δεν λέει τίποτε. Οι αφετηρίες και οι σκοποί είναι διαφορετικοί. Γι’ αυτό και η ανησυχία ότι η κριτική Κοτζιά θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από την τουρκική πλευρά ως διαπραγματευτικό χαρτί είναι μάλλον τραβηγμένη.
Ο πρώην υπουργός εκφράζει μόνο τον εαυτό του. Την απόκεντρη θέση του την καταδεικνύει ο ίδιος με τα ιδιώματά του. Αλλοτε μιλάει ως επικεφαλής εξωκοινοβουλευτικού κόμματος, που εφοδιάζεται, όπως λέει, από το «Πράττω» Ιεράπετρας με ντοκουμέντα για τις νησίδες νοτίως της Κρήτης. Αλλοτε μιλάει σαν τρολοφάγος, στη γλώσσα του Twitter («παιδιά, πρέπει να μάθετε…»). Αλλοτε, πάλι, μιλάει σαν ποιητής, που καβαλάει το κύμα για να κυνηγήσει τον «ενδοτισμό» και τους «υποταγμένους».
Σε όποια μούσα και αν υπακούει κάθε φορά ο πολύγλωσσος ψυχισμός του Κοτζιά, οι απόψεις που έσπευσε να διατυμπανίσει περί υποχωρητικότητας δεν είναι μόνο δικές του. Μπορεί το ύφος της εκφοράς τους να είναι προσωπικό, αλλά η κοίτη τους είναι βαθιά και διαπερνάει και άλλες πολιτικές δυνάμεις, πέρα από τα χωράφια της αντιπολίτευσης.
Πρόκειται για το ρεύμα της μεταφυσικής των κυριαρχικών δικαιωμάτων, κατά την οποία τα δικαιώματα αυτά υπάρχουν ακέραια, σώα και άμωμα, όσο δεν ασκούνται. Μπορεί, χωρίς συμφωνία χάραξης με την Ιταλία και την Αίγυπτο, να μην είχαμε πραγματική, εκμεταλλεύσιμη ΑΟΖ. Είχαμε όμως ολόκληρη και απρόσβλητη ΑΟΖ στον κόσμο των ιδεών. Είχαμε αχρησιμοποίητα εθνικά δίκαια που περίμεναν κάποτε την εκπλήρωσή τους.
Το ερώτημα είναι, πότε; Τι πρέπει να περιμένουμε για να οριοθετήσουμε τις θαλάσσιες ζώνες και άρα να αποκτήσουμε επ’ αυτών πραγματική κυριαρχία; Πότε, αν όχι τώρα, που ο μικρο-ιμπεριαλισμός του Ερντογάν έχει προκαλέσει αντισυσπειρώσεις καταλυτικές για τη σύναψη συμφωνιών και συμμαχιών αναχαίτισης της Τουρκίας;
Με όρους μαρξιστικής εσχατολογίας –με την οποία είναι παιδιόθεν εξοικειωμένος ο Κοτζιάς–, πρέπει να περιμένουμε «να ωριμάσουν οι συνθήκες».
Οι συνθήκες, όμως, φωνάζουν ότι ωρίμασαν. Τις οδήγησε σε βίαιη ωρίμανση η ερντογανική πίεση, που δεν επιτρέπει πλέον στην Ελλάδα τη μακάρια πολιτική της αδράνειας – και τη χιλιαστική αναμονή της «καθαρής», ασυμβίβαστης κυριαρχίας.
Ο ένας τρόπος είναι να εκμεταλλευθείς την ανασφάλεια που προκαλεί ο Ερντογάν στην περιοχή και να τη στρέψεις εναντίον του. Ο άλλος είναι πάλι να περιμένεις. Να περιμένεις και να παρακολουθείς τον διαβήτη του Κοτζιά καρφωμένο στο Γαϊδουρονήσι, να γράφει τόξα τέλειας επήρειας στον χάρτη των μεγάλων ιδεών.