Το καλοκαίρι της ψυχραιμίας

Το καλοκαίρι της ψυχραιμίας

3' 38" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Την ώρα που ο ελληνικός στόλος βρίσκεται σε πλήρη παράταξη και είναι έτοιμος για κάθε ενδεχόμενο στο Αιγαίο, μια ματιά στο Τwitter αποκαλύπτει πόσο εύθραυστη είναι η ειρήνη στα… κοινωνικά δίκτυα. Ευτυχώς η Ελλάδα δείχνει ότι έχει στρατηγική και δεν υποκύπτει στις πολεμικές ιαχές που ακούγονται εκατέρωθεν, με τα τουρκικά trolls και bolts να προσπαθούν να ανάψουν τα αίματα θυμίζοντας την καταστροφή της Σμύρνης και τους αβέβαιης προέλευσης «εθνικόφρονες» λογαριασμούς να κηρύττουν την επίθεση.

Στόχος της κυβέρνησης είναι η αποτροπή των τουρκικών ερευνών που θα παραβίαζαν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, ως βασική προϋπόθεση για να ξεκινήσουν οι όποιες διερευνητικές επαφές με την Τουρκία. Και σίγουρα χωρίς τη δημιουργία τετελεσμένων, τα οποία η Ελλάδα ξεκαθάρισε και χθες διά του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια ότι δεν πρόκειται να αποδεχθεί. Αυτό το πέτυχε ήδη στο διπλωματικό πεδίο, με την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία για την ΑΟΖ.

Η ψυχραιμία και η ετοιμότητα που επιδεικνύει η ελληνική πλευρά επί του αμυντικού πεδίου είναι βασικές προϋποθέσεις για να αντιμετωπιστεί η σημερινή απειλή. Η αυτοσυγκράτηση της Ελλάδας είναι η διαφορά της από την Τουρκία, και αυτό στο οποίο βασίζεται αυτή την ώρα η διεθνής κοινότητα για την αποτροπή ενός θερμού επεισοδίου. Στο ΝΑΤΟ δεν μπορούν να διανοηθούν ότι η Ελλάδα θα πυροδοτήσει τη σύγκρουση, ενώ αν το κάνει η Τουρκία, αυτό θα έχει επιπτώσεις όχι μόνο στις σχέσεις της με την Ε.Ε. αλλά και στο ΝΑΤΟ, αφού «δεν μπορείς να επιτίθεσαι σε σύμμαχο».

Καθώς όμως τα ευχολόγια δεν έχουν σταματήσει την Τουρκία στο παρελθόν, δεν είναι πλέον αρκετά για την Ελλάδα. Ο πρωθυπουργός είχε δηλώσει ότι δεν πρόκειται να δεχθεί το ΝΑΤΟ να μένει αμέτοχο στις παραβιάσεις των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων από μια σύμμαχο χώρα. Απαντώντας στις πιέσεις του Ελληνα πρωθυπουργού, ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ τόνισε ότι η κατάσταση πρέπει να λυθεί μεν σε πνεύμα συμμαχικής αλληλεγγύης, αλλά επίσης σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο – που είναι το δεύτερο προνομιακό πεδίο της Ελλάδας.

Από πλευράς ΝΑΤΟ, είναι μια μικρή πρόοδος σε ένα πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα. Στο τηλεφώνημα που είχαν με πρωτοβουλία του πρωθυπουργού, ο κ. Μητσοτάκης μετέφερε τη θέση της Ελλάδας, ότι με τη συμπεριφορά της η Τουρκία υποσκάπτει τη σταθερότητα στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ. Αυτό έχει αρχίσει να γίνεται κατανοητό και στις ΗΠΑ. Είναι χαρακτηριστικό το δημοσίευμα των New York Times ότι η συμπεριφορά της Τουρκίας στη Συρία και στη Λιβύη απειλεί τη συνοχή του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Μεσόγειο. Χωρίς να αναφέρεται παρά δευτερευόντως στην Ελλάδα, το άρθρο χαρακτηρίζει τη χώρα τον ελέφαντα στο δωμάτιο της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, που οι υπόλοιποι σύμμαχοι προσποιούνται ότι δεν βλέπουν, με την εξαίρεση βέβαια και της Γαλλίας.

Η δυσάρεστη πραγματικότητα είναι ότι η Τουρκία είναι μια αναθεωρητική δύναμη. Αυτός ο αναθεωρητισμός της εκφράζεται με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο στο θεώρημα της «Γαλάζιας Πατρίδας». Οι διεκδικήσεις της πλέον δεν αφορούν μόνο την Ελλάδα, αλλά επεκτείνονται στην ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειο. Για να καταστεί εφικτή η «Γαλάζια Πατρίδα», όπως ορθά σημειώνουν Ελληνες αλλά και ξένοι αναλυτές, η Τουρκία αρνείται ότι τα νησιά της Ελλάδας αλλά και ολόκληρη η Κύπρος δικαιούνται υφαλοκρηπίδα και άρα ΑΟΖ. Κι εκεί βρίσκεται σε αντίθεση όχι μόνο με το διεθνές δίκαιο, αλλά και με τις ΗΠΑ. 

Η αμερικανική διπλωματία έχει καταστήσει σαφές πως θεωρεί ότι τα ελληνικά νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα και δικαιούνται ΑΟΖ, όπως άλλωστε και η Κύπρος, και ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο δεν περιορίζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας.

Γι’ αυτό άλλωστε ήταν υποστηρικτική και στην ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία, η οποία αναγνωρίζει την επήρεια των νησιών με μια διεθνή συμφωνία που αμφισβητεί νομικά το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Οπως σημειώνουν αναλυτές, αυτό εξισορροπεί τις τουρκικές διεκδικήσεις και ανοίγει τον δρόμο για τη δικαστική διευθέτηση του ζητήματος, ενώ η μερική οριοθέτηση δίνει το περιθώριο στην Ελλάδα και στην Τουρκία να διαπραγματευθούν μεταξύ τους, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν, την οριοθέτηση των ΑΟΖ τους ή να προσφύγουν στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης αν δεν τα βρίσκουν.

Μέχρι τότε, αναμένονται αναταράξεις. Χωρίς κάποια δυναμική παρέμβαση του διεθνούς παράγοντος, είναι αβέβαιο αν οι προτροπές των Αμερικανών διπλωματών προς την Τουρκία να σταματήσει τις έρευνες και τα σχέδια που οξύνουν την ένταση στην περιοχή θα εισακουσθούν. Η τακτική της αυτοσυγκράτησης είναι ακόμη πιο σημαντική σήμερα λόγω της συγκυρίας, με τη Γερμανία πικαρισμένη λόγω της επίσπευσης της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας και με την προσοχή του Αμερικανού προέδρου στραμμένη στο εσωτερικό ενόψει εκλογών. Αυτό πρέπει να είναι το καλοκαίρι της ψυχραιμίας.

* Η κ. Κατερίνα Σώκου είναι Nonresident Senior Fellow στο Atlantic Council. 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή