Στη Βρετανία εξετάζουν το κλείσιμο των παμπ προκειμένου να λειτουργήσουν τα σχολεία. Στη Σκωτία οι μαθητές ήδη επέστρεψαν –χωρίς μάσκες– στα θρανία. Στη Βραζιλία των 102.000 θανάτων και των 3,5 εκατ. κρουσμάτων ανοίγουν ξανά τα καταστήματα και τα εστιατόρια, χωρίς ανθεκτικό εθνικό σχέδιο. Στη Νέα Ζηλανδία, αντίθετα, επιβλήθηκε νέο lockdown στο Οκλαντ, τη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, μετά την εμφάνιση τεσσάρων μόνο κρουσμάτων (μια οικογένεια). Για 102 ημέρες, από την 1η Μαΐου, δεν είχε καταγραφεί κανένα κρούσμα στη χώρα των 5 εκατομμυρίων κατοίκων και των μόλις 22 θανάτων από την έναρξη της πανδημίας.
Μια σειρά ανομοιογενών αποφάσεων ξηλώνουν την πλέξη των υπερεθνικών προειδοποιήσεων, διασπούν τη συγχορδία των ολόπλευρων συστάσεων. Κι έτσι, αλλού συγκρατείται η διασπορά του ιού, αλλού αυτός καλπάζει ανεξέλεγκτα. Ομως η αντικειμενική πραγματικότητα είναι μία, τα δεδομένα αψηφούν τον αριθμό εκείνων που πάσχουν από εθελούσια τυφλότητα.
Φρανκ Ούλριχ Μοντγκόμερι, πρόεδρος της Παγκόσμιας Ιατρικής Ενωσης: «Είναι μια πανδημία μακράς διαρκείας. Βρισκόμαστε σε ένα συνεχές κύμα κορωνοϊού». Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ: «Ο SARS-CoV-2 δεν είναι εποχικός, ήρθε για να μείνει».
Ομως, μέσα στην πολύτιμη ζωή μας δίνουμε πάντοτε την πρώτη θέση σε εκείνο που σήμερα μας απασχολεί. Και σήμερα μας ένοιαζε η άνευ όρων διασκέδασή μας. Η ελαφρότητα, για την οποία δεν έχει παρασκευαστεί κανένα φάρμακο από τη διεθνή φαρμακοποιία, υποβίβασε τις προφυλάξεις σε ανενεργή ετικέτα, μείωσε τις αποστάσεις στη θάλασσα των τραπεζοκαθισμάτων, προήγαγε σε κανόνα τον συνωστισμό στα κλαμπ. Τα γλέντια εξακολουθούν και μετά το κατέβασμα των ρολών τα μεσάνυχτα, στις αμμουδιές, μέχρι πρωίας. Η λογική απομονώνεται σε ένα φρούριο αποκαρδίωσης.
Μέσα στον διανοητικό σκοτισμό που φέρνει το ξεφάντωμα ή η αγωνία της οικονομικής επιβίωσης, ούτε που ενδιαφέρει αν ο μέσος όρος ηλικίας νοσούντων έπεσε στα 36 χρόνια, αν ανοίγουν συνεχώς νέες μονάδες ειδικών λοιμώξεων, αν τετραπλασιάστηκε ο αριθμός διασωληνωμένων… Μέχρι την επιστροφή στην εστία.
Ομως, αν έχεις ζήσει για εβδομάδες χωρίς προφύλαξη, τι λογιστική να κάνεις μπροστά στον ασθενή; Ο λόγος του, «δεν προσέχετε», αντηχεί σαν δόγμα μέσα στους νοσοκομειακούς τοίχους.
Δεν είναι ότι δεν καταλαβαίνουν οι άνθρωποι την αξία της προστασίας υπό συνθήκες πανδημίας, απλώς περιφρονούν ό,τι στέκεται εμπόδιο στο συμφέρον ή στη βολή τους, αγαπούν ό,τι φύεται κάτω από τη θερμότητα της ψευδαίσθησης. Κι ας παρατάσσονται οι αριθμοί σαν γοεροί στεναγμοί: 1.397 κρούσματα μέσα σε ένα 24ωρο στη Γαλλία, 1.418 στην Ισπανία, πάνω από 15.000 σε όλη την Ευρωπαϊκή Ενωση (απέχουν από τις 30.000 που καταγράφονταν τον Απρίλιο, όμως υπερβαίνουν κατά πολύ τις 5.000 της περιόδου Μαΐου – Ιουλίου). Περισσότερες από 7.043 κρούσματα σε μία μέρα στην Αργεντινή, περισσότερες από 49.000 στις ΗΠΑ, 52.000 στη Βραζιλία – σε όλη την αμερικανική ήπειρο ξεπερνούν τις 100.000 σε ημερήσια βάση. Η Ευρώπη μετράει από την αρχή της πανδημίας 3,3 εκατ. κρούσματα (οι ΗΠΑ 5,2 εκατ., ο πλανήτης 20,5 εκατ.) και περισσότερες από 214.000 θανάτους (170.000 οι ΗΠΑ, 740.000 όλος ο κόσμος).
Τα πρώτα σκιρτήματα στην εκδήλωση της κρίσης όχι μόνο ορίζουν την πορεία των χωρών, αλλά και τις ξεγυμνώνουν. Αν μια χώρα επιτύχει, όχι από τύχη, κάτι διόλου εύκολο στη «θαλασσοταραχή» μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης –της διασποράς του ιού και της οικονομικής κατάρρευσης–, δεν έχει ανάγκη από άλλοθι, δεν θέλει να βιάσει το παρελθόν, να δράσει οπισθενεργά, να παρέμβει στο ανεπίστρεπτο, κι αυτό αποκαλύπτει πολλά για τις δυνάμεις που μετράει. Αν αποτύχει –όχι από τύχη– εκτοξεύει την οργή της στα χωράφια των άλλων (π.χ. ΠΟΥ). Παλινωδεί. Δεν κατανοεί το εύρος και τη φύση των ευθυνών – κρατική, συλλογική, ατομική.
Παραφέρεται. Ομως η βάναυση αμφισημία των έκτακτων αναγκών απαιτεί την ανά πάσα στιγμή κυριαρχία της λογικής και της βούλησης, όχι της παρόρμησης, το ξεδίπλωμα της αλήθειας. Αλλιώς, στις μυριάδες ανθρώπινες απώλειες προστίθεται περίσσεια δυστυχίας. Κατά 32,9% μειώθηκε το ΑΕΠ των ΗΠΑ το β΄ τρίμηνο του 2020· η μεγαλύτερη μείωση από το 1947. Κατά 20,4% συρρικνώθηκε η οικονομία, το ίδιο διάστημα, στη Μεγάλη Βρετανία· η μεγαλύτερη ύφεση από το 2008.
Δεν βρίσκονται οι χώρες σε σημείο συμμετρικό σε σχέση με την παρατεινόμενη αγωνία, δεν βασανίζονται από τα ίδια δεινά, αλλά καμία δεν μπορεί να δραπετεύσει από τη βαριά πλανητική σκιά, που παγιδεύει υστερικούς και αδιάφορους, θύματα και ενόχους – από το κακό που ενώνει.