Είκοσι νεολαίοι του ΣΥΡΙΖΑ σε τουριστική εξόρμηση στον Γράμμο δεν συνιστούν αναζωπύρωση του Εμφυλίου. Συνιστούν μάλλον καρτουνοποίησή του – πράγμα που συνειδητοποιεί αβίαστα όποιος έρθει αντιμέτωπος με τα φωτογραφικά πειστήρια, όπου το δήθεν μνημόσυνο αποκαλύπτεται ως χάπενινγκ ενός περιθωριακού αντι-λάϊφσταϊλ.
Το ίδιο άσφαιρος είναι και ο ομόλογος πολιτικός πρωτογονισμός από την πλευρά της Δεξιάς. Καμία σύναξη αποστράτων, ακόμη και αν επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο, δεν έχει διαστάσεις αναβίωσης των εμφύλιων παθών. Δεν θα μπορούσε καν να σπάσει το πλαίσιο της γραφικότητας, αν δεν της προσέφερε ασύμμετρο βάρος η συνδικαλιστική συνδρομή του συναπόστρατου υφυπουργού Εθνικής Αμυνας.
Ολες αυτές οι απόπειρες ανασκαφής των οστών του Γράμμου μπορεί να είναι αποκρουστικές, αλλά δεν έχουν την ακτινοβολία που τους προσδίδουν οι εκατέρωθεν ιερεμιάδες. Είναι τελετές λειψάνων, με τη διπλή έννοια: για λείψανα, από πολιτικά λείψανα. Αν ήθελε κάποιος να βρει ενεργό εμφυλιακό δηλητήριο, θα έπρεπε να ψάξει τον τρέχοντα πολιτικό λόγο, που δεν έχει καν παρελθοντική αναφορά. Ποια καθήλωση προδίδει ο διαβόητης αψύτητας βουλευτής της αντιπολίτευσης όταν, στις διαδικτυακές του προκηρύξεις, γράφει με κεφαλαία ότι «Ο ΕΧΘΡΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΠΕΝΑΝΤΙ»; Τι σημαίνει για τους συντρόφους το γεγονός ότι κανείς δεν ενοχλείται; Κανείς δεν υποψιάζεται καν ότι δεν είναι και τόσο κανονικό, σε μια δημοκρατία 46 ετών, να λογαριάζεις ως «ΕΧΘΡΟ» τον πολιτικό σου αντίπαλο.
Η απάντηση είναι, βέβαια, γνωστή. Η γλώσσα αυτή, που ανακυκλώνει την εμφυλιακού τύπου μισαλλοδοξία, αθωώνεται ως εκδήλωση «προσωπικού ύφους». Ετσι, συντελείται το παράδοξο: οι γραφικότητες των νοσταλγών αντιμετωπίζονται ως επικίνδυνες. Και το ενεργό πολιτικό μίσος θωπεύεται σαν θεμιτή εκκεντρικότητα.