Δεν είναι καταγεγραμμένο σε σχετικό ρεπορτάζ, προκύπτει όμως από
εμπειρική παρατήρηση: τον τελευταίο καιρό τα ακυρωτικά μηχανήματα
σε λεωφορεία, τρόλεϊ και μετρό πάσχουν. Καθώς σχεδόν καθημερινά
χρησιμοποιώ μέσα μαζικής μεταφοράς για τις μετακινήσεις μου,
διαπιστώνω να λειτουργεί το ένα στα τρία. Σε ορισμένους σταθμούς
τρένου δε, όπως στο Νέο Φάληρο, η βλάβη διαρκεί μήνες και δεν
αποκαθίσταται. Αντιθέτως, κάτι προστίθεται. Εντοπίζω, για
παράδειγμα, ότι τα δύο από τα τέσσερα ακυρωτικά εκπληρώνουν τον
σκοπό τους; Την επόμενη φορά έχει απομείνει το ένα. Οι κυλιόμενες
σκάλες είναι ανενεργές, το ασανσέρ εμφανίζεται, επίσης, εκτός
λειτουργίας.
Αν δεν πρόκειται για ένα διαβολικό χορό συμπτώσεων, είναι ένα ακόμη
σημάδι των καιρών. Το ρολόι ξεκουρδίζεται, σπάνε οι συνδέσεις που
συντηρούν ό,τι αποκαλούμε «καθημερινότητα». Από τα πιο απλά έως τα
πιο σύνθετα. Από τη συνήθεια του ωραρίου και της εργασίας έως τη
μετακίνηση. Από την αγορά συμβατικών καταναλωτικών αγαθών
(περιορίζονται οι επιλογές προϊόντων – ακόμη και στους «ναούς» της
αφθονίας) έως την αγορά φαρμάκων (χθεσινό θέμα της «Κ»).
Οι ελλείψεις, η στέρηση, τα εμπόδια ορίζουν το λεξιλόγιο των
ημερών. Κάθε ανατροπή, από τη μικρότερη έως τη μεγαλύτερη,
φωτογραφίζει την εξασθένηση της κρατικής μηχανής.
Το ακυρωτικό μηχάνημα είναι μια παρωνυχίδα δυσλειτουργίας, η οποία
όμως μπορεί να οδηγήσει σε πολλά διαφορετικά συμπεράσματα:
πρόκειται για περιπτώσεις δολιοφθοράς ή οφείλεται σε αδυναμία
συντήρησης (δεν υπάρχει προσωπικό) ή σε αδιαφορία; Μήπως δεν
υπάρχουν χρήματα για να αντικατασταθούν ή απλώς να επιδιορθωθούν τα
ελαττωματικά μηχανήματα; Τα ανταλλακτικά για την επιδιόρθωση
εισάγονται ή υπάρχουν στην ελληνική αγορά; Αν εισάγονται, η
επισκευή είναι πιο περίπλοκη.
Οι απαντήσεις, πλέον, δεν είναι μονολεκτικές. Κάθε πρόβλημα που
προκύπτει ακτινογραφεί πολυδαίδαλες διαδρομές. Στην αρχή της κρίσης
σηκώναμε εύκολα το δάχτυλο για να δείξουμε τον ένοχο, να
καταγγείλουμε τον λάθος χειρισμό, να εξοργιστούμε. Οσο περνάει ο
καιρός αντιλαμβανόμαστε ότι είναι πολλοί οι κρίκοι της αλυσίδας.
Δεν είναι μόνο τα χρήματα που δεν υπάρχουν, η φοροδιαφυγή που δεν
ελέγχεται, η διαφθορά, η ατιμωρησία, η παράνομη συναλλαγή ή οι
καθυστερήσεις πληρωμών των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου, ο
υψηλός ΦΠΑ στην εστίαση που δεν μειώνεται, η ανεργία που
καλπάζει… Είναι η στιγμή της μεγάλης πύκνωσης.
Εάν δεν αρχίσουν να επισκευάζονται τα «ακυρωτικά μηχανήματα», σιγά
σιγά, ένα ένα, η πίεση θα αυξάνεται χωρίς αποσυμπίεση. Κάθε εμπόδιο
που παρακάμπτεται, κάθε βλάβη που επιδιορθώνεται επιδρούν
πολλαπλασιαστικά. Η αισιοδοξία και η ανάκαμψη δεν καταγράφονται
στους αριθμούς αν δεν ξεκινήσουν μέσα από την κοινωνία. Από τα απλά
και καθημερινά. Από εκείνα που προσπερνούσαμε γιατί τα θεωρούσαμε
δεδομένα.
