Ολοι μιλάμε για ανάπτυξη και την περιμένουμε ως μάννα εξ ουρανού.
Ενα είναι βέβαιο: η ανάπτυξη δεν πρόκειται να έλθει όσο οι τράπεζες
και οι κανόνες του παιχνιδιού επιτρέπουν σε εταιρείες-ζόμπι να
επιβιώνουν, την ώρα που υγιείς εταιρείες «τιμωρούνται» με
απελπιστικά υψηλά επιτόκια και συνεχή πίεση για να κλείσουν γραμμές
χρηματοδότησης.
Η κρίση έχει φέρει σε οριακό σημείο ορισμένους κλάδους οι οποίοι
κάποτε ανθούσαν, από την ακτοπλοΐα και την εμπορία αυτοκινήτων έως
τις ιχθυοκαλλιέργειες και τη βιομηχανία μετάλλου. Υπάρχουν
εταιρείες που έχουν εξαιρετικά υψηλό δανεισμό και είναι προφανές
ότι δεν πρόκειται ποτέ να γίνουν βιώσιμες, όσο και αν ανακάμψει η
οικονομία, και ασφαλώς δεν υπάρχει περίπτωση να ξεπληρώσουν τα χρέη
τους. Οι τραπεζίτες τις αντιμετωπίζουν με τρόμο, γιατί ξέρουν ότι
αν τραβήξουν το καλώδιο θα πρέπει να γράψουν ζημιές. Οι ιδιοκτήτες
το ξέρουν και κινούνται αμέριμνοι ή και μερικές φορές με την έπαρση
που αντλείς από την αίσθηση ότι χρωστάς τόσα πολλά που κανείς δεν
μπορεί να σ’ αγγίξει. Σε κάθε κλάδο υπάρχουν τέτοια παραδείγματα.
Οι ιδιοκτήτες συνεχίζουν την καλή ζωή περασμένων δεκαετιών, οι
τράπεζες δεν κάνουν τίποτα και οι εταιρείες απαξιώνονται ραγδαία
μέσα σε συνθήκες κακοδιαχείρισης. Η πτώχευση δεν αποτελεί λύση,
γιατί η σχετική διαδικασία είναι επίπονη και μακρά και συνήθως
καταλήγει σε ένα ατέλειωτο νομικό αδιέξοδο.
Εν τω μεταξύ οι εταιρείες που θα μπορούσαν να επιβιώσουν,
υποφέρουν. Οι «μελλοθάνατοι» δεν έχουν τίποτα να χάσουν: μειώνουν
τις τιμές, στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό και γενικά ρουφάνε όσο
οξυγόνο έχει μείνει σε κάθε κλάδο. Οι τράπεζες δεν μπορούν να
κάνουν τίποτα στα ζόμπι, οπότε κοιτάνε να βγάλουν από τη μύγα
ξύγκι, από τους εν δυνάμει υγιείς.
Πώς θα μπορούσε να αλλάξει αυτό το σκηνικό; Αν οι τράπεζες γίνονταν
πιο αποφασιστικές, αλλά αποκτούσαν ταυτόχρονα τα απαραίτητα
εργαλεία για να πάμε παρακάτω. Το δίλημμα δεν μπορεί να είναι
αδράνεια ή πτώχευση. Μια προβληματική εταιρεία της οποίας οι
μέτοχοι δεν έχουν ή δεν θέλουν να βάλουν λεφτά και δεν δέχονται
στρατηγικό επενδυτή ή κάποιο επενδυτικό σχέδιο εξυγίανσης, θα
πρέπει να περιέρχεται εν λειτουργία στις τράπεζες που με τη σειρά
τους θα την πουλήσουν σε κάποιο ενδιαφερόμενο. Αν δεν μπούμε
γρήγορα σε αυτήν τη διαδικασία, η ελληνική οικονομία θα γεμίσει από
πραγματικά ζόμπι, αλλά και υγιείς εταιρείες που θα καταστούν
παράπλευρες απώλειες. Ασφαλώς και χρειάζεται προσοχή για να μη
γίνουν αυθαιρεσίες, κομπίνες και όλα τα σχετικά. Ηδη βλέπουμε
τέτοια φαινόμενα με εταιρείες που κλείνουν, φεσώνουν τους
προμηθευτές και κατόπιν ανοίγουν δίπλα με ταμπέλα που φέρει την
ονομασία κάποιου ανιψιού ή ξαδέλφου…
Ο καπιταλισμός βασίζεται σε κύκλους δημιουργίας, οι οποίοι
ακολουθούνται συνήθως από κύκλους δημιουργικής καταστροφής. Στην
Ελλάδα η αδράνεια και η άρνηση να δοθεί λύση σε ένα ζωτικό πρόβλημα
ενδέχεται να αναδείξει ένα είδος ελληνικού καπιταλισμού, όπου μαζί
με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά. Και αυτό θα είναι ό,τι το
χειρότερο σε μια οικονομία που μοιάζει να πιάνει πάτο, αλλά πρέπει
επιτέλους να μπει στην επόμενη φάση της ανάπτυξης. Μακάρι οι
έμπειροι τραπεζίτες και άνθρωποι της αγοράς να καθήσουν σε ένα
τραπέζι και να βρουν μια λύση για αυτό το καίριο ζήτημα.