Πες μου ποιον χειροκροτείς να σου πω ποιος είσαι…

Πες μου ποιον χειροκροτείς να σου πω ποιος είσαι…

3' 51" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η δευτερολογία του Βρετανού ευρωβουλευτή Νάιτζελ Φάρατζ στην ομιλία του Ελληνα πρωθυπουργού στο Ευρωκοινοβούλιο, την περασμένη Τετάρτη, σαγήνευσε ορισμένους εγχώριους κύκλους, συμπεριλαμβανόμενων και πολλών «προοδευτικών», που έσπευσαν να τον χειροκροτήσουν. Η αντίδραση αυτή λέει πολλά για τη συγκρότηση και το περιεχόμενο των κύκλων αυτών.

Ποιος είναι ο Φάρατζ; Γιος χρηματιστή και απόφοιτος ιδιωτικού σχολείου, απέφυγε τις πανεπιστημιακές σπουδές προτιμώντας να ακολουθήσει την επαγγελματική σταδιοδρομία του πατέρα και να εργαστεί σε κάμποσες χρηματιστηριακές εταιρείες, μέχρι που αποφάσισε να ασχοληθεί με την πολιτική. Οπαδός αρχικά του Συντηρητικού Κόμματος, το εγκατέλειψε απογοητευμένος το 1992, όταν ο τότε πρωθυπουργός Τζον Μέιτζορ επικύρωσε τη συνθήκη του Μάαστριχτ και ίδρυσε ένα νέο κόμμα: το Κόμμα της Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου. Εκλέγεται από το 1999 τακτικά στο Ευρωκοινοβούλιο, όπου με περισσή ρητορική δεινότητα καταφέρεται εναντίον της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της ευρωπαϊκής ιδέας. Πρόκειται με άλλα λόγια για χαρακτηριστική φιγούρα σκληρού δεξιού αντιευρωπαϊστή δημαγωγού, που θεωρεί τα τρία μεγάλα βρετανικά κόμματα εξίσου «σοσιαλδημοκρατικά» και αντεθνικά και βρίσκει πρόσφορο έδαφος σε έναν εκλογικό κοινό, που όπως δείχνουν σχετικές μελέτες, διακατέχεται από μπόλικα ακροδεξιά αντανακλαστικά.

Μήπως όμως είναι άδικο να κρίνουμε τους εγχώριους οπαδούς του Φάρατζ με βάση τα χαρακτηριστικά των ξένων πολιτικών που επικροτούν; Μήπως εντέλει χειροκροτούν το μήνυμά του και όχι το πρόσωπό του; Αφήνοντας παράμερα την αντίφαση που θα συνιστούσε μια τέτοια στάση, ας εξετάσουμε αυτό το μήνυμα, όπως προκύπτει από αυτά που είπε την Τετάρτη.

Για τον Φάρατζ η Ελλάδα κακώς προσχώρησε στο ευρώ, καθώς το ενιαίο νόμισμα δεν «έκανε» για την οικονομία μας. Θεωρεί πως την απόφαση αυτή την υπαγόρευσε η Goldman Sachs, παραβλέποντας ότι ήταν εθνικό σχέδιο με ευρύτατη πολιτική και κοινωνική αποδοχή και πως παραμένει επιλογή της πλειοψηφίας των πολιτών. Το αν η ελληνική οικονομία τελικά αντέχει το ευρώ αποτελεί αντικείμενο μεγάλης συζήτησης που δεν τον απασχολεί ιδιαίτερα, αφού, σαν κλασικός σοβινιστής, ουσιαστικά υπονοεί πως η Ελλάδα είναι μια καθυστερημένη χώρα δευτέρας διαλογής, που δεν θα έπρεπε καν να έχει τολμήσει τη συμμετοχή της σε αυτό. Πρόκειται στην ουσία για μια θέση που ηχεί σχεδόν αποικιοκρατική: «Τι γυρεύετε εσείς στα ευρωπαϊκά σαλόνια;».

Προχωρώντας όμως πιο πέρα, ο Φάρατζ αμφισβήτησε ανοιχτά το δικαίωμα του Ελληνα πρωθυπουργού να εκπροσωπεί την Ελλάδα και τον ελληνικό λαό. Προφανώς θεωρεί πως στην Ελλάδα δεν γίνονται εκλογές, πως στο Κοινοβούλιο δεν ισχύει η αρχή της δεδηλωμένης και πως ο πρωθυπουργός είναι λίγο-πολύ δοτός. Ας είμαστε σαφείς: άλλο να διαφωνείς με τις θέσεις της κυβέρνησης και άλλο να θεωρείς πως δεν δικαιούται ο Σαμαράς να εκπροσωπεί τη χώρα. Το δεύτερο δείχνει τουλάχιστον πολιτικό αναλφαβητισμό και καθαρή περιφρόνηση προς τους θεσμούς της χώρας μας.

Εκείνο όμως που έχει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι ο τρόπος με τον οποίο ο Φάρατζ επεδίωξε να στοιχειοθετήσει την ανερμάτιστη και προσβλητική του αυτή θέση. Παρακάμπτοντας τη δημοκρατική νομιμοποίηση του πρωθυπουργού, ισχυρίστηκε πως η Ελλάδα είναι υπό ξένο έλεγχο (και όχι ακριβώς υπό «ξένη κατοχή» όπως έσπευσαν να μεταφράσουν οι ημιμαθείς εθελοντές μεταφραστές του Ιντερνετ), πλασάροντας το εξυπνακίστικο λογοπαίγνιο πως η Νέα Δημοκρατία (New Democracy) θα έπρεπε να μετονομαστεί σε Μη Δημοκρατία (No Democracy). Και αυτό, γιατί, σύμφωνα με τον Φάρατζ, μια χώρα που βρίσκεται σε καθεστώς περιορισμένης οικονομικής κυριαρχίας λόγω χρεοκοπίας δεν μπορεί ούτε να λογίζεται ούτε, πολύ περισσότερο, να είναι δημοκρατική. Σύμφωνα με τη λογική αυτή, κάθε περιορισμός της κυριαρχίας μιας χώρας, όπως π.χ. εκείνοι που προκύπτουν από το μέγεθος, τον πλούτο ή την αμυντική της ικανότητα, καθιστούν τη δημοκρατία αδύνατη. Με άλλα λόγια, η δημοκρατία αποτελεί αποκλειστικό προνόμιο των ισχυρών χωρών. Εννοείται πως πρόκειται για διάτρητο σκεπτικό. Κανείς δεν ισχυρίστηκε πως η Μεγάλη Βρετανία που το 1976 (προ Μάαστριχτ, Γερμανίας και ευρωπαϊκής λιτότητας) αναγκάστηκε να συνάψει ένα δημοσιονομικά περιοριστικό δάνειο με το ΔΝΤ υπογράφοντας και το σχετικό μνημόνιο, ήταν υπό ξένη κατοχή. Και είμαι σίγουρος πως ούτε οι εγχώριοι χειροκροτητές του Φάρατζ θα θεωρούσαν τις επόμενες εκλογές στη χώρα μας άκυρες, αφού θα πραγματοποιηθούν μέσα στο ίδιο ακριβώς περιοριστικό καθεστώς.

Ολες αυτές οι λογικές ανακολουθίες έχουν βέβαια σαφή εξήγηση: ο Φάρατζ ποσώς νοιάζεται για την Ελλάδα. Εκείνο που τον ενδιαφέρει είναι να υπονομεύσει την ευρωπαϊκή ενοποίηση και οι αναφορές του στην Ελλάδα είναι ένας βολικός τρόπος. Προφανώς η Ευρώπη έχει τα προβλήματά της: περιφερειακές ανισορροπίες, δημοκρατικό έλλειμμα, γραφειοκρατική αρτηριοσκλήρυνση, για να μείνουμε στα τρία πιο σημαντικά. Αλλο όμως η επισήμανση των προβλημάτων ώστε να διορθωθούν και άλλο η προσπάθεια συνολικής κατάρριψης του πιο σημαντικού μεταπολεμικού εγχειρήματος. Γιατί σε έναν όλο και πιο ανταγωνιστικό και παγκοσμιοποιημένο κόσμο τα περιθώρια ουσιαστικής επιβίωσης μιας πολυδιασπασμένης Ευρώπης θα είναι μηδαμινά. Ο Φάρατζ βέβαια κάνει τη δουλειά του. Οι εγχώριοι χειροκροτητές του αντιδραστικού δημαγωγού αποδεικνύουν πως ο ολοένα και πιο συγχωνευμένος αριστεροδεξιός λαϊκισμός δεν γνωρίζει σύνορα.

* Ο κ. Στάθης Ν. Καλύβας είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Yale.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή