Το σιντριβάνι στην πλατεία Συντάγματος, από τις πιο όμορφες, μαρμάρινες γούρνες στην Ελλάδα, ένα μικρό θαύμα τεχνικής του 19ου αιώνα, έχει γεμίσει εδώ και λίγες εβδομάδες, και πάλι, νερό. Αναβλύζει η κεντρική κρήνη της Αθήνας, στη νοητή ευθεία από τη Βουλή ώς την Ερμού, σε ένα σταυρό ανάμεσα στην Ομόνοια και την Ακρόπολη, ομφάλιος λώρος της πρωτεύουσας.
Το νερό, όπως κυλάει, καθώς αναβλύζει μέσα στις στέρνες και τις πηγές της πόλης, δημιουργεί τις «λίμνες» της αστικής φαντασίας, όπως θα συνέβαινε με το φτερούγισμα ενός πουλιού, που θα πετούσε ξυστά γύρω σου για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου. Σαν την ανάκληση μιας μυρωδιάς ή την ανάμνηση μιας φωνής, καιρό χαμένης, το νερό μέσα στην πόλη τρέχει μέσα στα αυλάκια της μνήμης. Ανοίγει φεγγίτες, λωρίδες, χαραμάδες. Δημιουργεί ψυχικά ξέφωτα. Δεν υπάρχει πολιτισμένη πόλη στην ιστορία που να μην έχει εντάξει ορθολογικά το νερό στην οργάνωση του συμβολισμού της. Ακόμη και ένα ταπεινό σιντριβάνι στην καρδιά μιας μικρής πλατείας, μισοφωτισμένης το βράδυ και ερημικής, έχει δύναμη, παράγει ποίηση, απελευθερώνει το πώμα της συμπίεσης. Το νερό είναι ίαμα.
Πόσο μάλλον όταν μιλάμε για το κεντρικό σιντριβάνι της Αθήνας, που είχε σχεδιάσει ο Ερνστ Τσίλλερ στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν η πρωτεύουσα προσπαθούσε να αποκτήσει αστικό εξοπλισμό. Αν επισκεφθείτε το Τατόι, θα δείτε την αντίστοιχη κρήνη του Τσίλλερ, με το ίδιο λαξευμένο μάρμαρο, στους κήπους κάτω από το ανάκτορο, στη σπηλιά με την κεφαλή του λέοντος πάνω από τη στέρνα. Ακόμη και αν μείνει κανείς απαθής στην αισθητική λεπτότητα της ρομαντικής κρήνης του Συντάγματος, ας συγκινηθεί τουλάχιστον από τον κατασκευαστικό άθλο της τόρνευσης του ενιαίου μαρμάρου, επίτευγμα που βλέπουμε συχνά και σε πολλά κλιμακοστάσια σε δημόσια κτίρια και αρχοντικά της Αθήνας.
Αυτό το σιντριβάνι, που το βλέπουμε σε πολλές φωτογραφίες της πρωτεύουσας, από την εποχή που είχαν συμπληρωθεί τα αστικά μέτωπα ολόγυρα, ήταν πάντα ένα σημείο ειδικού συμβολισμού. Αν μελετήσει κανείς τη μαρμαρογλυπτική του 19ου αιώνα στην πλατεία Συντάγματος, θα παρατηρήσει τη λεπτοδουλεμένη τέχνη, θα φέρει στον νου τις ώρες μελέτης στον σχεδιασμό της από καλλιεργημένα χέρια, θα φέρει στον νου τον μόχθο από τις στρατιές των μαστόρων που πριν από 100 και 150 χρόνια έχτιζαν την Αθήνα για να την κάνουν περικαλλή πόλη. Αυτό το σιντριβάνι είναι από τα ελάχιστα τεκμήρια που έχουν απομείνει στο Σύνταγμα από τα χρόνια του Γεωργίου Α΄. Μόνο το κτίριο στη γωνία με την Καραγεώργη της Σερβίας, που χτίστηκε το 1911, υπάρχει από τα παλιά χρόνια. Και η Βουλή, τα παλιά Ανάκτορα του Οθωνα, που κάηκαν το 1909 και ξαναχτίστηκαν για να στεγάσουν το Κοινοβούλιο στις αρχές της δεκαετίας του ’30.
Γι’ αυτόν τον λόγο το σιντριβάνι αυτό, που με τους ιριδισμούς του τη νύχτα δημιουργεί ελκυστικές οφθαλμαπάτες με τις σκιές των περαστικών, είναι μια πηγή των Αθηνών. Συμβολίζει τον μεσοαστικό χαρακτήρα της επίσημης πλατείας της Αθήνας και συμπυκνώνει μνήμες και διηγήσεις πολλών γενεών. Η επιστροφή του αναβλύζοντος ύδατος είναι ένα προμήνυμα.