Συνήθως, στους τομείς όπου έχουν συναρμοδιότητα δύο ή περισσότερα υπουργεία, παρατηρούνται τριβές, καθυστερήσεις, μεταθέσεις ευθυνών και τελικά πενιχρά αποτελέσματα. Ευτυχώς, όμως, που σε κάθε κανόνα υπάρχουν εξαιρέσεις και μια τέτοια εξαίρεση αποτελεί ο Ιατρικός Τουρισμός και τα υπουργεία Υγείας και Τουρισμού. Χωρίς να χαθεί άλλος πολύτιμος χρόνος σε έναν τομέα με τεράστιες δυνατότητες για τη χώρα μας, το τρίτο αναδυόμενο αναπτυξιακό αστέρι, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της McKinsey, οι δύο υπουργοί προχώρησαν τον Σεπτέμβριο του 2013 στην πρώτη αναγκαία νομοθετική ρύθμιση για να ακολουθήσει τον Δεκέμβριο του 2013 Κοινή Υπουργική Απόφαση για το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του Ιατρικού Τουρισμού με βάση την εισήγηση της αρμόδιας τριμελούς επιτροπής που όρισαν τα δύο υπουργεία.
Το νέο θερμικό καθεστώς, που αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη του Ιατρικού Τουρισμού, πρέπει άμεσα να συνοδευτεί και από μια σειρά από επιπρόσθετα μέτρα και ρυθμίσεις. Ο Ιατρικός Τουρισμός μπορεί να αναπτύσσεται ταχέως διεθνώς, αλλά είναι άκρως ανταγωνιστικός, γιατί πολλές χώρες έχουν διαμορφώσει υψηλής στάθμης ολοκληρωμένες υπηρεσίες και προγράμματα. Η χώρα μας έχει όλα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα, τόσο στον τομέα των υπηρεσιών υγείας όσο και στον ξενοδοχειακό-τουριστικό τομέα να πρωταγωνιστήσει, αρκεί να αντιμετωπιστούν άμεσα μια σειρά από προαπαιτούμενα προκειμένου να μπορούν να ικανοποιηθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο οι προσδοκίες ενός ιδιαίτερα διαφοροποιημένου και απαιτητικού ειδικού κοινού.
Ο ιατρικός τουρίστας δεν είναι ο τουρίστας που εκτάκτως θα χρειαστεί κάποιας μορφής περίθαλψη κατά τη διαμονή του στη χώρα μας, ούτε ο τουρίστας υγείας που θέλει να συνοδεύσει τις διακοπές του με υπηρεσίες ευεξίας, όπως spa, θερμά λουτρά κ.ά. Πρόκειται για ασθενείς που είτε πάσχουν από κάποια χρόνια νόσο, όπως νεφροπαθείς που χρήζουν συστηματικής αιμοκάθαρσης, είτε ασθενείς που αναζητούν μετανοσοκομειακή φροντίδα σε κέντρα αποκατάστασης, είτε ασθενείς που θέλουν να πραγματοποιήσουν κάποια ιατρική-θεραπευτική πράξη, όπως εξωσωματική γονιμοποίηση, οφθαλμολογικές ή οδοντιατρικές επεμβάσεις κ.ά., σε χώρες που έχουν τη δυνατότητα να τους προσφέρουν καλές τιμές, ασφάλεια, ποιότητα και ταυτόχρονα ευχάριστες διακοπές. Και η χώρα μας έχει τη δυνατότητα να ικανοποιήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αυτές τις προσδοκίες.
Το οικοσύστημα όμως του Ιατρικού Τουρισμού είναι ιδιαίτερα σύνθετο γιατί εμπλέκονται εκτός από τις μονάδες υγείας, ξενοδοχεία, ασφαλιστικοί οργανισμοί, διεθνείς φορείς πιστοποίησης, εξειδικευμένοι τουριστικοί πράκτορες (medical tourist facilitators), νομικές υπηρεσίες, κυβερνητικοί φορείς κ.ά., που περιγράφονται αναλυτικά στην πρώτη ολοκληρωμένη μελέτη για τον Ιατρικό Τουρισμό που εκπονήσαμε πριν από ένα περίπου χρόνο με την υποστήριξη του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος. Στη συνέχεια, συγκροτήσαμε προ 6μήνου Ομάδα Εργασίας, η οποία χάρη στην πολύτιμη υποστήριξη και συμμετοχή του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου και εκπροσώπων κοινωνικών εταίρων, ολοκλήρωσε πρόσφατα τις εργασίες της, με τη δημιουργία ενός γεωγραφικού πληροφοριακού συστήματος (GIS), όπου καταγράφονται και απεικονίζονται ανά νομό και πόλη όλα τα δημόσια νοσοκομεία, οι ιδιωτικές κλινικές, τα κέντρα αποκατάστασης, τα κέντρα εξωσωματικής γονιμοποίησης, τα κέντρα αιμοκάθαρσης, καθώς και τα ξενοδοχεία 4-5 αστέρων.
Επίσης, διαμορφώθηκαν οδηγίες και πρότυπα ποιότητας για τις μονάδες υγείας και τα ξενοδοχεία, εγχειρίδιο αυτοαξιολόγησης των παρόχων, Κώδικας Ηθικής και Δεοντολογίας, πλαίσιο στρατηγικής για την προβολή και το μάρκετινγκ του ελληνικού Ιατρικού Τουρισμού, καθώς και δύο προτάσεις για τη δημιουργία Ενωσης (Association) Παρόχων Ιατρικού Τουρισμού με τη μορφή μη κερδοσκοπικού σωματείου, και για τη συγκρότηση Εθνικού Συμβουλίου Ιατρικού Τουρισμού με τη συμμετοχή εκπροσώπων των δύο συναρμόδιων υπουργείων, του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου και όλων των εμπλεκόμενων κοινωνικών εταίρων.
Η συγκρότηση του Εθνικού Συμβουλίου αποτελεί άμεση προτεραιότητα, όχι μόνο γατί ανάλογο θεσμό διαθέτουν όλες οι χώρες που δραστηριοποιούνται στον Ιατρικό Τουρισμό, αλλά κυρίως γιατί η διαμόρφωση και η προβολή του προϊόντος «Ελληνικός Ιατρικός Τουρισμός» προϋποθέτει εθνικό σχεδιασμό, συντονισμό, εποπτεία, θεσμικές παρεμβάσεις και καινοτόμες ρυθμίσεις από στελέχη εξειδικευμένα και αφοσιωμένα στην υπόθεση αυτή, προκειμένου η Ελλάδα να γίνει βασικός προορισμός για ασθενείς τουρίστες απ’ όλο τον κόσμο.
Σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη μας, μπορούμε να προσελκύσουμε 100.000 ασθενείς στα επόμενα 2-3 χρόνια και 400.000 ασθενείς σε μια δεκαετία, κυρίως από Ε.Ε., Ρωσία, ΝΑ Ευρώπη, Μέση Ανατολή, ΗΠΑ και Κίνα. Το άμεσο οικονομικό όφελος για τη χώρα θα είναι ιδιαίτερα σημαντικό, όπως σημαντικά θα είναι και τα έμμεσα οφέλη με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, τη διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος και την επέκταση της τουριστικής περιόδου, καθώς και με την αξιοποίηση υποδομών και ανθρώπινων πόρων στον τομέα της δημόσιας και ιδιωτικής υγείας.
* Ο κ. Γιάννης Τούντας είναι καθηγητής Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ και διευθυντής του Κέντρου Μελετών Υπηρεσιών Υγείας.