Τώρα που είδαμε το πρόσωπο του τέρατος, πρέπει να αναλογιστούμε πώς
και γιατί το αφήσαμε ελεύθερο να αλωνίζει τις νύχτες, έτσι ώστε να
μη φοβάται να εμφανιστεί και την ημέρα. Πρέπει να δούμε τις
παραλείψεις αλλά και τις αντιλήψεις που το έκαναν να διογκωθεί. Να
ψάξουμε τις ρίζες ενός φαινομένου το οποίο, παρά το γεγονός ότι
άνθησε στον Μεσοπόλεμο σε όλη την Ευρώπη, δεν ξανασήκωσε κεφάλι σε
καμία χώρα της Γηραιάς Ηπείρου, παρά μόνο στην Ελλάδα. Φυσικά δεν
μιλάμε για τις ακροδεξιές αντιλήψεις οι οποίες κερδίζουν σε κάποιες
χώρες οπαδούς. Αναφερόμαστε στον απροκάλυπτο ναζισμό, ο οποίος
είναι εμφανής όχι μόνο από τα τάγματα εφόδου, αλλά ακόμα και στα
τατουάζ χρυσαυγιτών που μπήκαν στην ελληνική Βουλή.
Πρέπει να ψάξουμε βαθύτερα να δούμε πώς αυτή η χώρα, που ορκιζόταν
μελωδικά «δεν θα περάσει ο φασισμός», έβαλε ανθρώπους στη Βουλή που
χαιρετούσαν ναζιστικά, ασχέτως αν το αιτιολόγησαν (ψευδώς, για
ακόμη μία φορά) ότι «αυτά τα χέρια είναι καθαρά». Πρέπει να δούμε
γιατί, παρά τις στρατιωτικού τύπου παρελάσεις των μαθητών κάθε 28η
Οκτωβρίου, οι μαθητές όχι μόνο δεν έμαθαν για τον φασισμό, αλλά
θέλγονται από τις μπότες των χρυσαυγιτών και τις γελοίες τους
μαζώξεις με δαυλούς και στρατιωτικό βηματισμό. Να ψάξουμε γιατί,
παρά τα συνθήματα «να τσακίσουμε τους φασίστες», τόσο πολλοί
άνθρωποι προτίμησαν ένα φασιστικό συνονθύλευμα που υποσχέθηκε «να
τσακίσουμε τους μετανάστες». Να δούμε γιατί τα «ντου» των
αυτόκλητων Αντίφα, τα προκεχωρημένα φυλάκια των καταλήψεων κ.λπ.,
όχι μόνο δεν τσάκισαν τον φασισμό, αλλά όπως έδειχναν όλες οι
δημοσκοπήσεις μεγέθυναν την επιρροή του στο εκλογικό σώμα. Πρέπει
να προβληματιστούμε για τη διαρκή αποτυχία του κράτους -και στη
συγκεκριμένη περίπτωση των διωκτικών και δικαστικών του μηχανισμών-
που άφησαν τη χαμηλή ανομία των χρυσαυγιτών (και όχι μόνο) να
διογκώνεται διαρκώς μέχρι που έφτασε να χυθεί αίμα.
Δεν είναι χειρότεροι οι Ελληνες από τους άλλους λαούς. Ούτε είναι
καλύτεροι. Πολλές φορές αυτή η χώρα μεγαλούργησε και άλλες
χαντακώθηκε. Και για να είμαστε δίκαιοι, δηλαδή χωρίς να
επηρεαζόμαστε από τη μαυρίλα των ημερών, εκ του αποτελέσματος
προκύπτει ότι το πρόσημο είναι αναμφισβητήτως θετικό. Πριν από
διακόσια χρόνια ο γεωγραφικός χώρος αυτός ήταν μια επαρχία της
Οθωμανικής Αυτοκρατορίας· τώρα υπάρχει ένα κράτος το οποίο μάλιστα
ανήκει στο κλαμπ των ισχυρών της Δύσης.
Τώρα όμως πρέπει να ψάξουμε γιατί ζούμε σήμερα μια από εκείνες τις
κατηφορικές καμπές του έθνους, ποιες αντιλήψεις κυριάρχησαν κι
έκαναν την «ελληνική εξαίρεση» να έχει αρνητικό πρόσημο. Να δούμε
τι μαθαίνουν τα παιδιά στα σχολεία, αν αντιλαμβάνονται το έθνος με
όρους του 19ου αιώνα, αν διδάσκονται δηλαδή τις εθνικιστικές
ανοησίες περί αίματος και τιμής και αποσιωπάται ότι όποτε αυτό το
έθνος μεγαλούργησε είναι επειδή προετοιμάστηκε καλά για να
αντιμετωπίσει τις σύγχρονες προκλήσεις. Να ψάξουμε αν οι πολίτες
αυτού του τόπου μαθαίνουν τον δημοκρατικό κανόνα και τις
υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτόν· τι είναι νόμος και τι
παρανομία. Να δούμε έστω πόσα μαθαίνουν τα παιδιά για την
πραγματική φύση του φασισμού ή αν υποδορίως τον διδάσκονται με
τελετουργικά όπως οι παρελάσεις.
Η Χρυσή Αυγή είναι ίσως το χειρότερο σπυρί που παρήγαγε η
νεοελληνική παθογένεια. Μπορεί να σπάσει, και ο υπουργός Δημόσιας
Τάξης κάνει υπεράνθρωπες προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση. Ομως
οι παθογένειες δεν θα καταπολεμηθούν παρά μόνο αν συμβάλουν όλες οι
ηγεσίες του τόπου, ξεκινώντας με μια ματιά στον καθρέφτη.