Χάρη στο προσωπικό της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αργολίδας αποφύγαμε τα χειρότερα στις Μυκήνες. Η προϊσταμένη, αρχαιολόγος Αλκηστις Παπαδημητρίου και οι συνεργάτες της έκαναν με συνέπεια και σοβαρότητα τη δουλειά τους, τη συστηματική αποψίλωση του αρχαιολογικού χώρου και, όπως φάνηκε εκ του αποτελέσματος, ήταν όλοι προετοιμασμένοι για το χειρότερο.
Εν μέσω κραυγών μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης για το αν το μαύρο είναι λίγο ή πολύ, αξίζει να πούμε ένα μπράβο σ’ αυτούς τους ανθρώπους, όχι τόσο γιατί έκαναν αυτό που όφειλαν, αλλά γιατί διαβάζοντας στα ρεπορτάζ που ακολούθησαν μετά τη φωτιά ότι εδώ και χρόνια ο αρχαιολογικός χώρος των Μυκηνών δεν έχει τρεχούμενο νερό, κατανοούμε γιατί μερικές καταστροφές τις αποφεύγουμε από καθαρή τύχη ή από το φιλότιμο κάποιων.
Χρόνια τώρα οι άνθρωποι της Εφορείας ζητούν το αυτονόητο: σύνδεση με το δίκτυο υδροδότησης, ώστε να διαθέτουν πυροσβεστικούς κρουνούς για την παροχή νερού υπό πίεση. Αλλά ό,τι θεωρείται αυτονόητο για μια υπηρεσία και τους εργαζομένους στην πρώτη γραμμή, δεν σημαίνει ότι είναι και προτεραιότητα για την πολιτική ηγεσία.
Ερχεται όμως η στιγμή που οφείλεις να θέσεις καθαρές προτεραιότητες, να εξαντλήσεις κάθε δυνατότητα, να στύψεις την πέτρα για να βρεις χρήματα, να ζητήσεις από χορηγούς στην ανάγκη, παρόλο που οι πυροσβεστικοί κρουνοί δεν είναι και η πιο «λαμπερή» χορηγία.
Η Ελλάδα έχει εκατοντάδες μουσεία, αρχαιολογικά πάρκα, εκκλησίες και αριστουργήματα εν υπαίθρω, παραθαλάσσια, κοντά σε δάση και ανοιχτούς χώρους με ξηρή βλάστηση ιδιαίτερα εύφλεκτη στα καλοκαίρια των υψηλών θερμοκρασιών και των δυνατών αέρηδων. Ολα αυτά τα μνημεία θα γίνονται διαρκώς πιο ευάλωτα στα φυσικά φαινόμενα, που χρόνο με το χρόνο είναι περισσότερο ακραία στη λεκάνη της Μεσογείου.
Σύμφωνα με όλες τις προβλέψεις, η κατάσταση θα επιδεινωθεί στο εγγύς μέλλον, καθώς οι πυρκαγιές σε δασικές περιοχές θα καταστούν περισσότερο απειλητικές για το πολιτιστικό απόθεμα των χωρών της Νότιας Ευρώπης, ακόμη και σε περιοχές που δεν ανήκαν στην ομάδα υψηλού κινδύνου.
Δεν κινδυνεύουν όλα τα μνημεία ούτε στον ίδιο βαθμό ούτε με τον ίδιο τρόπο, γι’ αυτό και μια ανάλυση ρίσκου για καθένα από αυτά, μέσω της ταυτότητάς τους και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους, είναι το πρώτο βήμα που πρέπει να γίνει για την πρόληψη και την προστασία. Αντί για όλα αυτά, όμως, η συζήτηση εξαντλείται σε επίπεδο εντυπώσεων.
Η φωτιά στις Μυκήνες αξιοποιήθηκε ως άλλη μια ευκαιρία για επικοινωνιακές φανφάρες και αντιπαραγωγική κριτική, ενώ πρόκειται για μια ακόμη υπενθύμιση ότι αυτό που αποφύγαμε τώρα θα συμβεί στο μέλλον αν δεν ληφθούν μέτρα. Ακούσαμε διαπιστώσεις, ένα λόγο γραφειοκρατικό, ξερό και ανέμπνευστο. Και δυστυχώς όχι έναν ουσιαστικό, ειλικρινή προβληματισμό για το πώς θα προστατεύσουμε καλύτερα τα μνημεία μας.