Αυτό που έγινε την Τρίτη το βράδυ στη Μόρια άργησε να συμβεί. Ακόμη χειρότερα: σε μικρότερη κλίμακα είχε ήδη συμβεί. Είχε συμβεί και στο παρελθόν ένα εμπρηστικό SMS, μια κακόβουλη φήμη να βάλει φωτιά στην ανθρωποπαγίδα. Παγιδευμένοι δεν ήταν μόνο οι «διαμένοντες» – όπως ονομάζονται στη γραφειοκρατική γλώσσα οι εκκρεμείς υπάρξεις της φαβέλας. Παγιδευμένη κατέληξε και η ελληνική πολιτεία, αφήνοντας τον καταυλισμό να εξελιχθεί σε έλκος για την κοινωνική συνοχή, την εθνική ασφάλεια, τη δημόσια υγεία.
Πριν από την πυρπόλησή της, η Μόρια ήταν ήδη ζωντανό μνημείο ολοσχερούς αποτυχίας. Ηταν τεκμήριο αποτυχίας της κεντρικής διοίκησης, που είχε επαναπαυθεί στην απόσταση: μεθοριακός και άρα αθέατος από κρίσιμες εκλογικές μάζες, ο καταυλισμός ήταν πολιτικά βολικός τόσο για την προηγούμενη όσο, αρχικώς, και για την τωρινή κυβέρνηση. Κρατούσε το πρόβλημα γκετοποιημένο, μακριά. Και στο μυαλό ορισμένων λειτουργούσε de facto ως σκιάχτρο για επίδοξους πρόσφυγες. Ιδού τι σας περιμένει, αν έρθετε.
Για τους ίδιους λόγους, ο καταυλισμός ήταν ακόμη βολικότερος για την Ευρώπη. Η Μόρια ήταν αλλού. Αρα και το πρόβλημα ήταν αλλού – ακόμη και όταν το καθιστούσαν εγγύτερο οι φωτογραφικές περιηγήσεις των ευρωπαϊκών ΜΜΕ, που είχαν ανακαλύψει στο ανοιχτό «πάρκο» ανθρώπινης δυστυχίας μια ανεξάντλητη πηγή ανθρωπιστικών ερεθισμάτων.
Οταν πια η Μόρια έγινε αβίωτη λόγω υπερχείλισης, η τοπική αυτοδιοίκηση απέτυχε να προστατεύσει την τοπική κοινωνία. Δεν απέτυχε απλώς να συμβάλει στο μοναδικό σχέδιο σχετικά γρήγορης αποσυμφόρησης που είχε καταρτιστεί. Εδρασε, επιπλέον, εμπρηστικά, αναρριπίζοντας τη συσσωρευμένη αγανάκτηση και το δίκαιο αίσθημα εγκατάλειψης των νησιωτών. Ο περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου Κώστας Μουτζούρης, που χθες υποδαύλιζε στα ΜΜΕ τις υποψίες για προβοκάτσια, έκτισε τη σταδιοδρομία
του πάνω στην τυφλή άρνηση.
Θα μπορούσε κανείς να πει ότι αυτή τη στιγμή ο απολογισμός είναι άχρηστος. Το θέμα είναι τώρα τι κάνουμε. Κι όμως. Παρότι οι νέες είσοδοι αναχαιτίζονται «επιχειρησιακά», τα πολιτικά εμπόδια για την αντιμετώπιση του προσφυγικού δεν έχουν αρθεί. Η αποσυμφόρηση λειτουργεί ως ανεξέλεγκτη παροχέτευση των προσφύγων στην πρωτεύουσα. Η αντιπολίτευση, που φύτεψε τη Μόρια, διεκτραγωδεί την καταστροφή σε τόνο που μοιάζει με νερωνική χαιρεκακία. Οι αντιστάσεις των τοπικών κοινωνιών –στα νησιά και στην ενδοχώρα– παροξύνονται, λόγω και της πανδημίας. Οι Μουτζούρηδες παραμένουν ενεργοί.
Ενεργές παραμένουν κυρίως οι πολώσεις – η Αριστερά που βλέπει παντού «ακροδεξιούς» και η Δεξιά που βλέπει «ισλαμόφιλους προβοκάτορες». Είναι οι ίδιες πολώσεις που από την αρχή βραχυκύκλωναν κάθε απόπειρα διαχείρισης του προβλήματος.
Οχι, η φωτιά δεν ήταν εξαγνιστική. Δεν έκαψε τις πολιτικές αιτίες που την προκάλεσαν. Εκαψε κοντέινερ για να φέρει αντίσκηνα.
Κώστας Μουτζούρης: Παγίδα
1' 57" χρόνος ανάγνωσης
