Στο αεροπλάνο της επιστροφής διάβαζα τον «Μύθο του Σισύφου» του Καμύ (εκδ. Καστανιώτη). Είμαι σε αυτή τη διάθεση τους τελευταίους μήνες, πλένω τα χέρια, φορώ τη μάσκα, πορεύομαι εν ειρήνη και προσανατολίζομαι σε τέτοια αναγνώσματα τηρώντας τις αποστάσεις. Συναντώ τις λέξεις «ευάλωτο σύμπαν» στις πρώτες σελίδες του βιβλίου και ηχούν οικεία, συνάδουν με την ήπια στοχαστική πρόθεση της εποχής.
Το πρώτο e-mail που διάβασα με την αποβίβαση στο Λονδίνο αφορούσε την αυστηρότητα που θα επιδείξουν τα σχολεία σε όσους μαθητές δεν δείξουν σεβασμό στο ζήτημα του κορωνοϊού, όποιος κάνει πλάκα με το θέμα θα τιμωρείται. Δεν ήξερα τι να την κάνω αυτήν την είδηση και σκέφτηκα να τη μοιραστώ μαζί σας. Την σκεφτόμουν για ώρα, στην αρχή μου φάνηκε πολύ αστεία. Δηλαδή τι θα σκεφτεί ένας μαθητής, να βήχει με πάθος την ώρα της Ιστορίας; Εχω όμως εμπιστοσύνη στους μαθητές ότι θα βρουν κάτι πιο ευφάνταστο.
Οποιος όμως το σκέφτηκε δεν πρέπει να έχει καμία επαφή με κανένα παιδί τους τελευταίους μήνες. Θα ήταν ευκταίο μετά την εξάμηνη αποχή των μαθητών να επιστρέψουν στο σχολείο ορεξάτοι για πλάκα. Θα το έβρισκα ρηξικέλευθο και επαναστατικό. Θα έδινα βραβείο γιατί θα σήμαινε ότι υπάρχει κάτι ζωηρά κινητικό στον πραγματικό κόσμο και όχι στις οθόνες των ηλεκτρονικών συσκευών όπου σπαταλήθηκαν άπειρες ώρες. Και τώρα, ενόσω τα χέρια τους θα κουνιούνται νευρικά και αλλόκοτα από το στερητικό σύνδρομο των πλήκτρων, θα πρέπει να τα απολυμαίνουν, θα φορούν μάσκες, θα βρίσκονται σε περιορισμένο χώρο, θα τρώνε στο θρανίο, δεν θα αγγίζονται, θα λειτουργούν σε ενότητες. Θα βρίσκονται δηλαδή σε μια αποστειρωμένη φούσκα όπου το χιούμορ θα είναι ανεπιθύμητο γιατί COVID-19 σημαίνει θάνατος και δεν αστειευόμαστε μαζί του. Τι άλλο όμως μένει εκτός από το χιούμορ; Μονάχα αυτό μπορεί να αφαιρέσει το κεντρί, αποφορτίζοντας μια δύσκολη κατάσταση. «Ο θάνατος αποθεώνει την αδικία. Είναι η ύστατη κατάχρηση εξουσίας», διάβασα στον Καμύ.
Τα επόμενα δύο νέα μού ήρθαν από την εφημερίδα. Ιδιοκτήτρια κομμωτηρίου έβαλε αγγελία για να βρει προσωπικό: ζητάει προϋπηρεσία, εντιμότητα και χαρούμενο υπάλληλο ανεξαρτήτως φύλου για να ταιριάζει στο φιλικό εργασιακό περιβάλλον. Της είπαν ότι η λέξη «χαρούμενος» πρέπει να διαγραφεί γιατί μεροληπτεί, αδικεί όσους δεν αισθάνονται χαρούμενοι. Δεν γνωρίζω κανέναν –ακόμα κι όσους προτιμούν ένα κούρεμα σιωπηλό– να επιλέξει να ασχοληθεί με τα μαλλιά του κάποιος θλιμμένος, μίζερος και κακόκεφος. Ολα τα επίθετα μεροληπτούν εναντίον των αντιθέτων τους. Ενιωσα τις δυνάμεις της λογικής να με εγκαταλείπουν όταν έπεσα πάνω σε ακόμα μία είδηση.
Το τοπικό συμβούλιο μιας πόλης έξω από το Μάντσεστερ στην προσπάθειά του να κάνει εύγλωττο και κατανοητό το σλόγκαν «τηρούμε τις αποστάσεις» ανέβασε στο Διαδίκτυο τη δική του εκδοχή για την ενημέρωση των πολιτών. Το δικό του σύνθημα ήταν το εξής: «Το τρικ για την τήρηση των αποστάσεων είναι να συμπεριφέρεστε σαν να βρίσκεται η πεθερά σας σε κάθε γωνία». Το συμβούλιο αναγκάστηκε να απολογηθεί καθώς κατηγορήθηκε ότι προβάλλει σεξιστικά στερεότυπα, κατάλοιπα από το παρελθόν.
Νόμιζα ότι είχαμε αποκτήσει μια διαύγεια τους τελευταίους μήνες, μια συλλογική ωριμότητα καθώς είχαμε χρόνο να σκεφτούμε και σημαντικότερα να μας απασχολούν. Ετσι ήθελα να πιστεύω. Η έκφραση «το αδιαπέραστο και το αλλόκοτο του κόσμου είναι το παράλογο» φαντάζει πιο επίκαιρη από ποτέ. Επέστρεψα και ξαφνικά νιώθω το μάταιο του παραλογισμού. Οι θεοί είχαν καταδικάσει τον Σίσυφο να σπρώχνει ασταμάτητα έναν βράχο μέχρι την κορυφή ενός βουνού απ’ όπου η πέτρα κατρακυλούσε από το ίδιο της το βάρος. Είχαν σκεφτεί ότι δεν υπήρχε πιο φοβερή τιμωρία από την ανώφελη και ανέλπιδη εργασία.
Αλλά το σημαντικότερο παραμένει: Πού πήγε η χαρά; Πού πήγε το χιούμορ; Ο Καμύ δεν μου έδωσε καμία απάντηση. Ισως γιατί δεν ξέρει όπως θα μου έλεγε ένας Αγγλος, αυτός είναι Γάλλος.
* Η κ. Ελεάννα Βλαστού είναι συγγραφέας και μένει στο Λονδίνο.