Γνώρισα τον Γιώργο Μπίζο όταν ήμουν πολύ μικρός για να το θυμάμαι. Ο πατέρας μου κι αυτός γνωρίζονταν από χρόνια, νέα μέλη της ελληνικής παροικίας της Νοτίου Αφρικής. Με τον τρίτο γιο του «Θείου Γιώργου» είμαστε συνομήλικοι και φίλοι. Οι πρώτες αναμνήσεις μου από αυτόν ήταν από κάποια κυριακάτικα τραπέζια στης πεθεράς του το σπίτι. Ο Γιώργος πάντα ετοίμαζε μια μεγάλη σαλάτα, με λαχανικά που ο ίδιος καλλιεργούσε στον κήπο του. Τον θυμάμαι, επίσης, να διοργανώνει εκδηλώσεις για να μαζευτούν χρήματα για την ίδρυση σχολείου που θα προσέφερε τα ιδεώδη της ελληνικής παιδείας στα παιδιά όλων των φυλών, σε μια χώρα όπου είχε επιβληθεί βάναυσο καθεστώς φυλετικών διακρίσεων. Ο «Θείος Γιώργος» ήταν κορυφαίος εκπρόσωπος του Ελληνα της διασποράς, ο οποίος προκόβει στη νέα πατρίδα ενώ η αγάπη του για την παλιά παραμένει αμείωτη.
Αυτό που δεν φαινόταν ήταν ότι κάτω από αυτή την οικεία εικόνα –το πλούσιο μουστάκι, τα γελαστά, παρατηρητικά μάτια, την ευγένεια και την καλοσύνη– χτυπούσε η καρδιά ενός θαρραλέου και ακούραστου μαχητή για δικαιοσύνη, για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια όλων των κατοίκων της χώρας. Μεγαλώνοντας έμαθα ότι ο Μπίζος ήταν μέλος της ομάδας δικηγόρων που υπερασπίστηκε τον Νέλσον Μαντέλα και άλλους ηγέτες του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου (ANC) στη μεγάλη δίκη όπου το 1964 βρέθηκαν ένοχοι για τον αγώνα τους εναντίον του απαρτχάιντ. Εθεωρείτο επιτυχία ότι καταδικάστηκαν σε ισόβια δεσμά και όχι σε θάνατο. Μόνο πολλά χρόνια αργότερα οι περισσότεροι μάθαμε για το βάθος της φιλίας μεταξύ Μαντέλα και Μπίζου (απ’ όταν ήταν και οι δύο φοιτητές Νομικής στο ίδιο πανεπιστήμιο) και πόσο σημαντικό ρόλο έπαιξε ο Μπίζος στη διάρκεια των 27 χρόνων φυλάκισης του Μαντέλα, στηρίζοντας την οικογένειά του, υπερασπιζόμενος τα θύματα της κρατικής βίας σε κάθε γωνιά της χώρας. Ο Μπίζος, επίσης, ήταν σύνδεσμος με την εξόριστη ηγεσία του ANC κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων μεταξύ του ακόμη φυλακισμένου Μαντέλα και του καθεστώτος. Με την αποφυλάκιση του Μαντέλα και την εκλογή του στην προεδρία, το όνομα George Bizos, ή Uncle George, είχε γίνει γνωστό σε όλους στη χώρα για τη μακρόχρονη προσφορά του στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Με την οξύνοια και τις άρτιες νομικές και κλασικές γνώσεις του, μετέτρεπε τα δικαστήρια σε πεδίο ανάδειξης των εγκλημάτων του απαρτχάιντ.
Ο Γιώργος είχε φύγει από την κατεχόμενη Ελλάδα το 1941, 13 χρόνων, συνοδεύοντας τον πατέρα του, Αντώνη, στην προσπάθειά του να φυγαδεύσει επτά Νεοζηλανδούς στρατιώτες στην Κρήτη. Τους περισυνέλεξε πλοίο του Βρετανικού Ναυτικού και τους πήγε στην Αίγυπτο. Από εκεί μεταφέρθηκαν στη Ν. Αφρική. Ο Γιώργος μπόρεσε να επιστρέψει στην Ελλάδα μόνο το 1972, όταν του δόθηκε νοτιοαφρικανική υπηκοότητα. Παρά την απουσία του από την Ελλάδα από τόσο νεαρή ηλικία, οι αρχές της δημοκρατίας, της δικαιοσύνης, η φιλοσοφία και η αρχαία ελληνική λογοτεχνία ήταν πάντα οδηγοί του. Οταν ο Μαντέλα ετοιμαζόταν να δηλώσει στη δίκη του ότι ήταν πρόθυμος να πεθάνει για τον αγώνα του, ο Μπίζος τον έπεισε να προσθέσει τις λέξεις «εάν χρειαστεί», λέγοντας ότι ο Σωκράτης, με τη στάση του, είχε προκαλέσει τους δικαστές του να τον καταδικάσουν σε θάνατο. Συζητούσαν, επίσης, τη δικαιοσύνη όπως παρουσιάζεται στον Θουκυδίδη και στην «Αντιγόνη». Οι Στωικοί έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη των πολιτικών απόψεων του Μαντέλα, σύμφωνα με τον Μπίζο. Ο Μπίζος έκανε τους Ελληνες της Ν. Αφρικής υπερήφανους, παρά το γεγονός ότι στην αρχή λίγοι τον υποστήριζαν. Πάντα αναδείκνυε τα επιτεύγματα της αρχαίας και σύγχρονης Ελλάδας. Ηταν παρών σε κάθε κάλεσμα για προσφορά – και στη Ν. Αφρική και στην Ελλάδα. Τίμησε τις δύο και τιμήθηκε απ’ αυτές.
Στο τέλος της συναρπαστικής αυτοβιογραφίας του, «Οδύσσεια προς την Ελευθερία», ο Μπίζος συλλογίζεται τη ζωή του σε σχέση με την «Ιθάκη» του Καβάφη. «Είδα ότι πατούσα και στη χώρα που με γέννησε και σε αυτή που με υιοθέτησε. Και οι δύο έγιναν η Ιθάκη μου. Μοιραστήκαμε μαζί τις χαρές και τις λύπες τους», έγραψε. «Πάντα κρατούσα τις δύο Ιθάκες στον νου. Ισως απέκτησα σοφία· ασφαλώς απέκτησα εμπειρία. Αυτό που μπορώ να πω με σιγουριά είναι ότι οι Ιθάκες μου δε με γέλασαν».
Ο Γιώργος Μπίζος πέθανε την Τετάρτη, στο σπίτι του στο Γιοχάνεσμπουργκ, 92 χρόνων. Την επόμενη ημέρα πέθανε η αδελφή του, Βάσω, στην Ελλάδα.