Αν δεν ήταν θλιβερό, θα ήταν ένα καλό ανέκδοτο. Πόσοι αρμόδιοι χρειάζονται για να φτιάξουν μια καλή μάσκα; Πόσες επιτροπές και πόσα υπουργεία;
Το φιάσκο με τις μάσκες-αλεξίπτωτα δεν είναι τόσο το ίδιο το γεγονός αλλά ο συμβολισμός που απέκτησε. Δεν περίμενε κανείς την πρώτη μέρα του σχολείου για να φορέσει το παιδί του μάσκα και να προστατευτεί από τον κορωνοϊό. Η κυβέρνηση, όμως, υπερθεμάτιζε για τη δωρεάν παροχή μασκών τόσο έντονα, που οι μάσκες έγιναν ξαφνικά πιο σημαντικές από τα βιβλία και από το ίδιο το άνοιγμα των σχολικών μονάδων.
Από ένα μέσο ατομικής ευθύνης, που το κάθε παιδί όφειλε να έχει στην τσάντα του, έγιναν το δώρο του κράτους-προστάτη στους μαθητές. Αναδείχθηκαν σε συνώνυμο της κρατικής ετοιμότητας. Μην τάξεις, όμως λένε, σε άγιο κερί και σε παιδί κουλούρι.
Το θέμα με τις μάσκες είναι, νομίζω, ανησυχητικό κυρίως για τρεις λόγους.
Πρώτον, εμφανίζει στο προσκήνιο ένα κράτος και μια νοοτροπία που όλοι θέλαμε να πιστεύουμε ότι είχε εξαφανιστεί μέσα στην οικονομική κρίση. Είναι το απρόσωπο κράτος-μηχανή, στην προκειμένη μια ραπτική μηχανή, που εκτελεί μηχανικά εντολές χωρίς να παρεμβάλλεται στη διαδικασία καμία άλλη σκέψη, καμία κρίση. Αν ήταν διαφορετικά, κάποιος θα έπαιρνε την ευθύνη να δοκιμάσει μια μάσκα και να διαπιστώσει εάν μοιάζει όντως με τις μάσκες που φοράμε εδώ και μήνες ή με κακής ποιότητας κουκούλα.
Δεύτερον, η ματαίωση των προσδοκιών που έχουν οι άνθρωποι της κοινής λογικής δίνει πάτημα και λαβές σε όσους βρίσκονται μακριά από την κοινή λογική να απομακρυνθούν ακόμη περισσότερο.
Τέτοια περιστατικά είναι βούτυρο στο ψωμί των κάθε λογής αρνητών μάσκας και λογικής.
Τρίτον, η πίστη στους θεσμούς κλονίζεται και η καχυποψία του κόσμου εντείνεται όταν το κράτος δείχνει ότι δεν μπορεί να τα καταφέρει στα απλά. Ο χειμώνας που έρχεται είναι δύσκολο και η κοινωνική συνοχή απαραίτητη.
Τέλος, υπάρχει το ζήτημα της ευθύνης. Η εικόνα της κυβέρνησης τσαλακώθηκε αλλά κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ποιος φταίει. Από την περασμένη Δευτέρα βλέπουμε να εκτυλίσσεται το γνωστό πινγκ πονγκ ευθυνών.
Οπως έγραφε το «Θεωρείο» («Κ», 16/9/2020), το υπουργείο Παιδείας δεν έχει αρμοδιότητα, το Εσωτερικών δεν μπλέχτηκε στα διαδικαστικά, η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Υγείας έδωσε τις προδιαγραφές ως ώφειλε, η ΚΕΔΕ λέει ότι ανέθεσε την παραγγελία και μετά το χάος. Μάλλον κανείς δεν είναι υπόλογος αν και οι ευθύνες είναι τόσο μεγάλες όσο και οι μάσκες. Το πρόβλημα ίσως τελικά είναι ότι όλοι φορούν από μία.