Ο Γκολάμ Ρεζά Ταχτί υπήρξε η σπουδαιότερη και δημοφιλέστερη αθλητική φυσιογνωμία του Ιράν τον 20ό αιώνα. Διεθνώς αναγνωρισμένος παλαιστής που κέρδισε επάξια δύο χρυσά (Ολυμπιακοί Αγώνες Μελβούρνης, 1956 και Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Πάλης στη Γιοκοχάμα, 1961 και τρία ασημένια μετάλλια (Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Πάλης στο Ελσίνκι, 1951, Ολυμπιακοί Αγώνες Ελσίνκι, 1952 και Ολυμπιακοί Αγώνες Ρώμης, 1960) αλλά και κορυφαίες διακρίσεις στην πατρίδα του, το Ιράν, όπου εκτός από αγώνες πάλης είχε κερδίσει την αγάπη του κόσμου.
Ο Ταχτί προερχόταν από εργατική οικογένεια της νότιας Τεχεράνης, όπου το βιοτικό επίπεδο εκείνα τα χρόνια της εποχής του Σάχη αλλά ακόμη και στις μέρες μας, στα χρόνια των Αγιατολάχ ήταν και παραμένει αισθητά χαμηλότερο από εκείνο των βορείων προαστίων όπου βρίσκονταν τα μεγαλοπρεπή ανάκτορα του Σάχη αλλά και η μόνιμη κατοικία του μετέπειτα οδηγού της Ισλαμικής Επανάστασης, Αγιατολάχ Χομεϊνί.
Είναι παράδοξο πως παρότι οι μουλάδες βασίστηκαν καταλυτικά στην υποστήριξη των φτωχών Ιρανών από τα νότια της πρωτεύουσας, ώστε να ενδυναμώσουν τις διαδηλώσεις κατά της κοσμικής μοναρχίας, δεν πήγαν ποτέ τους να κατοικήσουν στο πλευρό του φτωχού λαού. Η μοναδική εξαίρεση σε αυτό το πλέγμα ασυμβατότητας μεταξύ θρησκευτικής αλαζονείας και χειραγώγησης των φτωχών λαϊκών στρωμάτων υπήρξε ο σχεδόν αθυρόστομος και φανατικά ιδεοληπτικός πρώην πρόεδρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ. Ο Αχμαντινετζάντ δεν εγκατέλειψε ποτέ τη φτωχή γειτονιά του στα νότια της Τεχεράνης.
Σε ένα «ζουρχανέ» της νότιας Τεχεράνης, ο Ταχτί μυήθηκε στην πάλη και στις τάξεις των θρυλικών παλαιστών «Παχλεβάν», από όπου έχουν ιστορικές καταβολές οι γνωστοί σε εμάς, παλαιστές «Πεχλιβάνηδες».
Στον ζουρχανέ, χώρο συνάθροισης των Παχλεβάν και σωματικής άσκησης αυτών, οι άνδρες υποκύπτουν σε ένα μακραίωνο συντονισμό μουσικής, εκγύμνασης των μυών, κινήσεων που παραπέμπουν σε μυστικιστικό χορό και επίμονης ανάδειξης ανδρικών αρετών όπως η γενναιότητα και η υπέρβαση των προσωπικών ορίων. Εχετε απόλυτο δίκιο να πιστεύετε πως οι παλαιστές του ζουρχανέ, σχεδόν συμπεριφέρονται όπως οι περιστρεφόμενοι δερβίσηδες του τάγματος των Μεβλεβί στον χορό «σεμά». Αλλωστε, περίοπτη θέση σε κάθε ζουρχανέ καταλαμβάνουν τα ζωγραφικά πορτρέτα των ιερών μορφών του σιιτικού Ισλάμ, ο ιμάμης Αλί και οι γιοι του, ιμάμης Χουσεΐν και ιμάμης Χασάν, υπενθυμίζοντας στους αθλητές και επισκέπτες την αδιαίρετη φύση του Ισλάμ που διαχέει τη θρησκευτικότητα σε όλες τις εκφάνσεις του δημόσιου βίου.
Ωστόσο, ο Ταχτί, παλαιστής ή μυστικιστής χορευτής ή και οι δύο ιδιότητες μαζί, είχε μια τραγική κατάληξη. Εξαιρετικά αγαπητός και δημοφιλής στους κόλπους της ιρανικής κοινωνίας, καθιερωμένος ως σύγχρονος ήρωας χάρη στη σωματική του ρώμη και ηθική του υπόσταση, εντάχθηκε στην πολιτική κίνηση, Εθνικό Μέτωπο του δρος Μοσαντέκ. Η δυσφορία που εξέφραζε εναντίον της δυναστείας των Παχλαβί δεν άφησαν αδιάφορες τις μυστικές υπηρεσίες του Σάχη, ΣΑΒΑΚ, οι οποίες ξεκίνησαν να παρακολουθούν στενά τις δραστηριότητές του και να υπολογίζουν σε βάθος τις συνέπειες των ενεργειών του Ταχτί που μπορούσε ανά πάσα στιγμή να ξεσηκώσει πλήθη εναντίον της μοναρχίας.
Το 1968, ο Ταχτί μυστηριωδώς βρέθηκε νεκρός σε ηλικία 38 ετών, στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου όπου διέμενε. Οι Αρχές επισήμως ανακοίνωσαν πως ο Ιρανός παλαιστής είχε αυτοκτονήσει, αλλά όλοι υποπτεύθηκαν την εμπλοκή της ΣΑΒΑΚ στη δολοφονία του Ταχτί. Η κηδεία του μετατράπηκε σε αντισαχική διαδήλωση και μετά την Ισλαμική Επανάσταση του 1979, παρότι ο Ταχτί ήταν ένας μετριοπαθής μουσουλμάνος και ενταγμένος στο πατριωτικό και φιλοκοσμικό κίνημα του δρος Μοσαντέκ, οι μουλάδες εξιδανίκευσαν την προσωπικότητά του και τον οικειοποιήθηκαν. Δεν είμαστε καθόλου σίγουροι πως αν ο Ταχτί ζούσε το 1979, θα συνηγορούσε στην οπισθοδρόμηση και στον σκοταδισμό που ακολούθησαν με την επιστροφή του Αγιατολάχ Χομεϊνί από την εξορία.
Κι όμως, αποτελεί τραγική ειρωνεία πως ενώ οι μουλάδες οικειοποιήθηκαν το αθλητικό και κοινωνικό προφίλ του παλαιστή Ταχτί, το περασμένο Σάββατο το θεοκρατικό καθεστώς εκτέλεσε διά απαγχονισμού έναν νεαρό πρωταθλητή της πάλης, τον Ναβίντ Αφκαρί.
Τον γύρο του κόσμου έκαναν οι φωτογραφίες ενός μελαχρινού αθλητή ηλικίας 27 ετών, με τη χαρακτηριστική ηδυπαθή ομορφιά που διακρίνει τους Ιρανούς ως λαό. Παρά τις έντονες διαμαρτυρίες ισχυρών μορφών του παγκόσμιου αθλητισμού και ξένων κυβερνήσεων, οι μουλάδες δεν δίστασαν να διαπραγματευθούν το αδυσώπητο πνεύμα που τους διακρίνει επί σαράντα χρόνια.
Ο Αφκαρί κατηγορήθηκε για τη δολοφονία ενός Φρουρού της Επανάστασης στη διάρκεια των αντικαθεστωτικών διαδηλώσεων που έλαβαν χώρα στο Ιράν τον Αύγουστο του 2018. Καθότι τα αποδεικτικά στοιχεία ήταν ανύπαρκτα, οι Αρχές πίεσαν τον Αφκαρί να ομολογήσει για το υποτιθέμενο έγκλημά του μετά φρικτά βασανιστήρια εντός της φυλακής.
Ο Ναβίντ είχε πολλά όμοια χαρακτηριστικά με τον Ταχτί. Ηταν και εκείνος παιδί εργατικής οικογένειας που εργαζόταν χειρωνακτικά για να ενισχύσει το συνολικό εισόδημα της οικογένειάς του σε μια περίοδο καταστροφική για την ιρανική οικονομία. Αποτελούσε στιβαρό βράχο ηθικής εμψύχωσης για τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς του και πάντα τόνιζε πως είχε στόχο ζωής να γίνει ένας παγκόσμιος πρωταθλητής πάλης για να τονώσει την περηφάνια της μητέρας του.
Είδαμε αυτή τη μάνα, με ένα πρόσωπο σκαμμένο από τον πόνο, να εκλιπαρεί δημοσίως, μέσω βιντεοκλήσης σε Ιρανούς δημοσιογράφους της διασποράς, προς οποιονδήποτε θα μπορούσε να φανεί σωτήριος για την αποφυλάκιση του γιου της. Μάταια. Ο γιος της εκτελέστηκε.
Τελικά ο Ναβίντ κηδεύθηκε τις νυχτερινές ώρες ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο η κηδεία του να μετατραπεί σε αντικαθεστωτική συγκέντρωση όπως ακριβώς είχε συμβεί 52 χρόνια νωρίτερα με την κηδεία του Ταχτί σε αντιμοναρχική εκδήλωση.
Οι δύο άνδρες, παλαιστές και γενναιόψυχοι χαρακτήρες, πέρασαν στο Πάνθεον των ηρώων αποκαλύπτοντας εμμέσως αλλά και άμεσα την περίτρανη εσωτερική ανασφάλεια των τυραννιών που αν και διαλαλούν τα ακλόνητα θεμέλιά τους, αισθάνονται τεράστια απειλή από μεμονωμένους ήρωες, των οποίων η μοναδική ιδιότητά τους είναι η αυταπάρνηση.
Τόσο ο Ταχτί όσο και ο Αφκαρί εξουδετέρωσαν το υπερμέγεθες «εγώ» τους ώστε να βοηθήσουν τους μετέωρους συμπατριώτες τους και απαρνήθηκαν την προσωπική τους βολή ώστε να οικοδομήσουν ένα καλύτερο μέλλον για το Ιράν και το κυριότερο:
Υπήρξαν πραγματικοί ζηλωτές.
* Ο κ. Νικόλας Νταμόν Παπαδημητρίου είναι ελληνοϊρανικής καταγωγής τουρκολόγος.