Ο Alan Turing θεωρείται ο πατέρας της Πληροφορικής. Είναι κρίμα που αυτός ο ιδιοφυής επιστήμονας υποχρεώθηκε να αυτοκτονήσει –δαγκώνοντας ένα δηλητηριασμένο με κυάνιο μήλο, εξ ου και προς τιμήν του το λογότυπο της Apple– αφού προηγουμένως υποβλήθηκε σε χημικό ευνουχισμό, λόγω της ομοφυλοφιλίας του. Στο ευρύ κοινό έγινε γνωστός από το κινηματογραφικό έργο «Imitation Game», όπου ήταν επικεφαλής σε μια ομάδα επιστημόνων οι οποίοι εργαζόταν στο Bletchley Park στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και «έσπασαν» τη γερμανική κρυπτογραφική μηχανή «Enigma», με συνέπεια οι σύμμαχοι να αποκτήσουν ένα τεράστιο πλεονέκτημα και να επιταχύνουν την κατάρρευση του Αξονα.
Αυτά είναι λίγο πολύ γνωστά από τον κινηματογράφο. Η ιστορία όμως αυτή έχει τεράστιο βάθος. Η ομάδα στο Bletchley Park ήταν πολυπληθής. Εκτός από μαθηματικούς, κρυπτογράφους και αναλυτές που θα περίμενε να βρει κάποιος σε ένα τέτοιο περιβάλλον, υπήρχαν τρεις πρωταθλητές σκακιού, ένας Αιγυπτιολόγος, λογοτέχνες και ποιητές, ψυχολόγοι, ακόμα και αυτός που πήρε κάποιο βραβείο γιατί έλυσε ένα πολύ δύσκολο σταυρόλεξο! Η κρυπτογράφηση με το Enigma άλλαζε κάθε 24 ώρες και ο πρωτόλειος υπολογιστής του Bletchley Park δεν μπορούσε να επεξεργαστεί όλους τους πιθανούς συνδυασμούς μέσα σε 24 ώρες. Ετσι, κάθε μέρα ξεκινούσαν από το απόλυτο μηδέν. Την αρχή της λύσης την έδωσε ο… έρωτας! Δύο Γερμανοί κωδικογράφοι ήταν ερωτευμένοι με δύο διαφορετικές κοπέλες με το ίδιο όνομα: Ρόζα. Οι αναλυτές βρήκαν τον συσχετισμό, γιατί κάθε πρωί οι δύο Γερμανοί χαιρετούσαν τις κοπέλες τους με το ίδιο μήνυμα (διαφορετικά κωδικοποιημένο) και ο Alan Turing με αυτή την πληροφορία «έσπασε» το Εnigma και έτσι σώθηκαν εκατομμύρια ζωές.
Δεν θα μπορούσα να τελειώσω αυτή την ωραία ιστορία χωρίς να σας δώσω μια ενδιαφέρουσα πληροφορία. Το τιτάνιο έργο που είχαν να αντιμετωπίσουν στο Bletchley Park δεν θα μπορούσε ποτέ να ολοκληρωθεί χωρίς τον έρωτα. Οι δυνατοί συνδυασμοί που παρήγε καθημερινά το Enigma ήταν περίπου 53 δισεκατομμύρια! Ο πρωτόλειος υπολογιστής που είχαν, ήθελε περίπου 20 χρόνια για να τους εξετάσει όλους ώστε να βρει τα κλειδιά. Για να πάρετε μια ιδέα από την πρόοδο που έχει σημειωθεί στον τομέα αυτό, το 2017 το Imperial War Museum, με τη βοήθεια σύγχρονων υπολογιστών και προγραμμάτων Τεχνητής Νοημοσύνης, έσπασαν το Enigma σε 13 λεπτά, με κόστος 7 δολάρια! Τα 20 χρόνια έγιναν 13 λεπτά!
Πάμε τώρα στην Πληροφορική. Η πρώτη επαφή μου έγινε στις σπουδές μου στην Αγγλία, το μακρινό 1965, και επαγγελματικά ασχολούμαι από το 1967 μέχρι σήμερα που εξακολουθώ να παρακολουθώ τις εξελίξεις. Παλαιά λέγαμε ότι «η Μαθηματική Επιστήμη είναι η Βασίλισσα αλλά και η υπηρέτης όλων των Επιστημών» (Mathematics is the Queen and servant of all Sciences). Σήμερα λέμε ότι «Η Επιστήμη της Πληροφορικής είναι η Βασίλισσα και η υπηρέτης όλων των Επιστημών». Πιστεύω ότι όλοι οι μαθητές πρέπει να μάθουν κάποιο στοιχειώδη προγραμματισμό από το Δημοτικό Σχολείο. Στη σύγχρονη εποχή χωρίς προγραμματισμό δεν μπορείς να πας πουθενά. Π.χ. για να ζεστάνεις ένα πιάτο φαγητό στα μικροκύματα θέλεις κάποιο προγραμματισμό. Προσωπικά ισχυρίζομαι ότι ο προγραμματισμός ηλεκτρονικών υπολογιστών βοηθάει τους ανθρώπους να γίνουν καλύτεροι. Η επιχειρηματολογία μου είναι εξαιρετικά απλή: Αν ένα πρόγραμμα δεν κάνει τη δουλειά του, τότε ο μόνος που φταίει είναι αυτός που το έγραψε και κανένας άλλος. Αυτό βοηθά στην αυτογνωσία και στη βελτίωση.
Η Πληροφορική όμως έχει γίνει πολύ, μα πολύ πολύπλοκη. Με τις ραγδαίες εξελίξεις δεν υπάρχει κανένας που να μπορεί να ισχυριστεί ότι καλύπτει όλα τα θέματα της Πληροφορικής. Ούτε να τα απαριθμήσω μπορώ. Απλά, μετά λόγου γνώσεως, σας λέω ότι μέχρι να τελειώσει τις σπουδές του ένας φοιτητής, αυτά που έμαθε θα είναι ξεπερασμένα! Στη δική μου εποχή, όταν οι εξελίξεις δεν είχαν την ίδια ταχύτητα, προσωπικά χρειάστηκε να αυτο-επανεκπαιδευτώ τουλάχιστον πέντε φορές! Αυτό που πρέπει να μάθει ένας σημερινός φοιτητής είναι «να μάθει να μαθαίνει», γιατί η μελλοντική επαγγελματική δραστηριότητά του θα απαιτήσει την επανεκπαίδευσή του τουλάχιστον 8-10 φορές, όπως προβλέπουν οι ειδικοί!
Σαν μηχανικός που είμαι, θέλω να βασίζω την επιχειρηματολογία μου σε γερά θεμέλια. Αυτό έκανα με την εισαγωγή. Τα θεμέλια είναι: Η αναγκαιότητα και η αποτελεσματικότητα της ομαδικής εργασίας και η σημασία της Πληροφορικής στη σύγχρονη ζωή. Πάμε τώρα στο θέμα μας. Τον Ιούνιο παρακολούθησα από τις στήλες της «Κ» την ανταλλαγή απόψεων του καλού φίλου Πάσχου Μανδραβέλη με τους φοιτητές και καθηγητές του τμήματος Διαχείρισης Πολιτισμικού Περιβάλλοντος και Νέων Τεχνολογιών (ΔΠΠ&ΝΤ) του Πανεπιστημίου Πατρών, το οποίο ιδρύθηκε το 2005, σήμερα εδρεύει στο Αγρίνιο, το οποίο καταργήθηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση με τον νόμο 4610/2019 και αντικαταστάθηκε διοικητικά με το νεοϊδρυθέν Τμήμα Ιστορίας – Αρχαιολογίας. Η αντιπαράθεση είναι σκληρή με χαρακτηριστικό το σύνθημα των φοιτητών: «Μην παίζετε με τις ζωές μας».
Δεν σκοπεύω να πάρω θέση στην αντιπαράθεση γιατί από τα γραπτά είναι ολοφάνερο ότι μόνο εκπαιδευτικοί δεν είναι οι λόγοι για τη δημιουργία ή την κατάργηση τμημάτων. Και αυτό είναι άλλο ένα καρφί στο φέρετρο που έχουμε ενταφιάσει την παιδεία μας με καταστροφικές συνέπειες για το μέλλον της χώρας. Συμμερίζομαι την αγανάκτηση των φοιτητών για την αναστάτωση που φέρνει στη ζωή τους η κατάργηση του τμήματος που παρακολουθούν, αλλά βρίσκω μάλλον μελοδραματικό το «μην παίζετε με τις ζωές μας». Χρησιμοποιώντας το ζήτημα αυτό σαν παράδειγμα θέλω να δούμε το θέμα από μια εντελώς διαφορετική σκοπιά.
Οι καθηγητές υπερασπίζονται το τμήμα επαναλαμβάνοντας τον «διεπιστημονικό χαρακτήρα» του. Αυτό είναι ολέθριο λάθος! Η απόδειξη είναι εύκολη διά της «εις άτοπον απαγωγής». Το τμήμα έχει χαρακτήρα «διεπιστημονικό», δηλαδή εκπαιδεύει στη «Διαχείριση Πολιτισμικού Περιβάλλοντος» και στις «Νέες Τεχνολογίες» οι οποίες αφορούν την Πληροφορική, όπως διαπιστώνουμε από τα μαθήματα. Εχουμε ήδη θεμελιώσει ότι η Πληροφορική από μόνη της είναι εξαιρετικά πολύπλοκη επιστήμη που απαιτεί πολλή εξειδίκευση και είναι απαραίτητη σχεδόν σε όλες τις υπόλοιπες επιστήμες. Δεν μπορεί να την αντιμετωπίζουμε σαν διεπιστημονική «τσόντα». Με την ίδια λογική θα έπρεπε να δημιουργήσουμε νέα εκπαιδευτικά τμήματα για «Νευροχειρουργική και Νέες Τεχνολογίες», «Πολιτικών Μηχανικών και Νέες Τεχνολογίες», «Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Νέες Τεχνολογίες» κ.ο.κ. καταλήγοντας φυσικά στο άτοπον.
Υπάρχει όμως και ένα άλλο πολύ ουσιαστικό θέμα. Πού θα βρουν δουλειά οι απόφοιτοι; Προσωπικά σαν επικεφαλής της μεγαλύτερης εταιρείας υπηρεσιών πληροφορικής που είχε η Ελλάδα, ΔΕΝ θα προσλάμβανα κανένα απόφοιτο του τμήματος, έστω και αν είχα να υλοποιήσω έργα Πολιτισμικού χαρακτήρα. Θα δημιουργούσα ομάδες με καταξιωμένους επιστήμονες και από τις δύο επιστήμες για να υλοποιήσουν το έργο, όπως ακριβώς έκαναν στο Βletchley Park. Η ημιμάθεια είναι χειρότερη από την αμάθεια! Προσωπικά υλοποίησα τα πλέον πολύπλοκα και διαφορετικά έργα με τη συνεργασία πάντοτε των αντίστοιχων επιστημόνων. Εργα πολεοδομίας χωρίς να γίνω πολεοδόμος. Εργα λογιστηρίων χωρίς να είμαι λογιστής.
Εργα αποκρυπτογράφησης χωρίς να είμαι κρυπτογράφος. Μοίρασα οικόπεδα χωρίς να γίνω κτηματομεσίτης. Υλοποίησα άπειρες τραπεζικές δραστηριότητες χωρίς να γίνω τραπεζικός. Η Πληροφορική δεν είναι μέρος διεπιστημονικών σπουδών.
Και αν δεν βρίσκουν δουλειά οι απόφοιτοι, όπως παραδέχονται οι καθηγητές τους –«…για αυτούς τους φοιτητές και αποφοίτους του ΤΔΠΠ&ΝΤ που συναντούν ήδη δυσκολίες στην αγορά εργασίας, όταν οι υποψήφιοι εργοδότες τους αναφέρονται στο καταργηθέν τμήμα…»– είναι γιατί υπάρχει αναντιστοιχία μεταξύ σπουδών και αγοράς εργασίας, όπως πολύ σωστά επισημαίνει ο φίλος Πάσχος: «Σε όλον τον –ελεύθερο, τουλάχιστον– κόσμο είναι τα ίδια τα πανεπιστήμια, και μάλιστα τα Συμβούλια Ιδρυμάτων τους, που αποφασίζουν τη δημιουργία κάποιου τμήματος… (όταν) βλέπουν (ξανά: θου Κύριε…) τις ανάγκες της αγοράς και αποφασίζουν».
Στις φετινές Πανελλήνιες στο 40% των Τμημάτων μπήκαν φοιτητές που έγραψαν κάτω από τη βάση. Από τους 81.413 επιτυχόντες, υπολογίζεται ότι οι 25.000 έγραψαν κάτω από τη βάση και σε κάποιο τμήμα πέτυχε κάποιος με λευκή κόλλα! Δεν υπάρχει μεγαλύτερη απόδειξη ότι τα Τμήματα δημιουργούνται για ψηφοθηρικούς λόγους. Αυτό είναι το μεγαλύτερο έγκλημα από συστάσεως του ελληνικού κράτους και φταίνε ΟΛΟΙ οι πολιτικοί που το διαχειρίστηκαν.
* κ. Ο Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.