Ο πρόσφατος θάνατος της Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπουργκ είχε έναν αντίκτυπο εντός και εκτός των ΗΠΑ ασυνήθιστο για το πρόσωπο ενός ανώτατου δικαστή. Οι αντιδράσεις για την απώλειά της δεν περιορίστηκαν στον συνήθη «κατεστημένο» κύκλο συναδέλφων και πολιτικών. Καταγράφηκαν σε όλο το φάσμα της αμερικανικής –και όχι μόνο– κοινωνίας, παίρνοντας τη μορφή συγκινητικών προσωπικών αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ, από το 1993 που βρέθηκε στα έδρανα του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, υπερασπίστηκε με θάρρος και πίστη τα δικαιώματα των γυναικών, των μειονοτήτων, τις φιλελεύθερες αξίες και τη δημοκρατία. Με τη νηφαλιότητα του χαρακτήρα της, την πνευματική διαύγεια των κειμένων της, την ορθότητα και τη συνέπεια της γνώμης της, είτε ανήκε στην πλειοψηφία είτε στην μειοψηφία του Δικαστηρίου, έδωσε νόημα στον θεσμό για κάθε πολίτη, τον κατέστησε προσιτό και κατανοητό, ορατό στη καθημερινότητά του ως ένα θεσμό που έχει εντέλει καταλυτική επιρροή στις ζωές όλων. Η ίδια έγινε ένα ιδιαίτερης υφής ποπ είδωλο, χωρίς ταυτόχρονα καμία έκπτωση του ρόλου και της ιδιότητάς της. Εγινε η Notorious RBG, ένας τίτλος που δεν απονεμήθηκε ποτέ σε κανέναν άλλο συνάδελφό της.
Συνέδεσε τη σταδιοδρομία της ως νομικού με διάσημες πλέον υποθέσεις, δίνοντας ουσία στην αρχή της ίσης προστασίας που περιλαμβάνεται στη 14η τροπολογία του αμερικανικού συντάγματος. Εδωσε μάχες για την αναγνώριση των δικαιωμάτων των γυναικών και τις κέρδισε, σε υποθέσεις όπως στο δικαίωμα γυναικών να εισάγονται ισότιμα στις στρατιωτικές υπηρεσίες και στην προστασία του δικαιώματος στην επιλογή για την άμβλωση.
Η RBG αφήνει το ανεξίτηλο στίγμα της στην ιστορία του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ. Οχι μόνο για αυτά που πέτυχε, αλλά κυρίως γιατί με τη λειτουργία της υπηρέτησε την πρόοδο, την ελευθερία, την πίστη σε κοινωνικούς και ατομικούς αγώνες με όπλο την πειθώ.
Η Ιστορία τής επιφυλάσσει την ξεχωριστή θέση που δικαιωματικά ανήκει σε ανθρώπους που και με το παράδειγμά τους, αλλά και ακόμα περισσότερο με το λειτούργημά τους, έδωσαν ευκαιρίες σε όλους εκείνους που –όπως συνήθιζε να λέει– «δεν ήταν τόσο τυχεροί όσο εμείς». Η Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ, πλέον, κατέχει μία από αυτές τις θέσεις. Και έχοντας περάσει τόσο από τις αίθουσες του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ όσο και στις καθημερινές κούπες του καφέ, βρίσκεται πλέον στη σελίδα που μόνη της έγραψε στην Ιστορία.
* H κ. Δόμνα Μιχαηλίδου είναι υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, αρμόδια για θέματα Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Ο τίτλος του άρθρου αποτελεί διασκευή από τον τίτλο του έργου «Ο Δικαστής και ο Ιστορικός», του Carlo Ginzburg.