Πόσος χρόνος είναι οι τρεισήμισι μήνες; Πολύς ή λίγος; Τι μπορεί να συμβεί στο πέλαγος των ελληνοτουρκικών σχέσεων μέχρι τη 19η Ιανουαρίου 2021 – την ημέρα που εκπνέει η θητεία του προέδρου Τραμπ;
Οι ανοικονόμητες ορέξεις του Ερντογάν –και η όψιμη τάση του να ανοίγει μέτωπα χωρίς να ξέρει την έξοδο– στερούν από την ελληνική διπλωματία την άνεση μεσοπρόθεσμων σχεδιασμών. Η Αθήνα δεν έχει την πολυτέλεια να περιμένει τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ.
Το ενδιαφέρον είναι ότι, ακόμη κι αν ο ένοικος του Λευκού Οίκου αλλάξει, η άποψη που εκπροσωπεί ο Μάικ Πομπέο απέναντι στην απασφάλιση της ερντογανικής Τουρκίας όχι απλώς δεν θα ανατραπεί, αλλά θα εμπεδωθεί. Η νέα καχυποψία της «θεσμικής» Αμερικής έναντι της Αγκυρας θα αποκτήσει περισσότερο στρατηγικά χαρακτηριστικά, αν λείψει η κυκλοθυμία του Τραμπ· αν λείψουν οι προσωπικοί χαριεντισμοί του με τον Τούρκο πρόεδρο.
Αυτή τη στιγμή, και τουλάχιστον μέχρι τις 19 Ιανουαρίου, ο Πομπέο είναι ο πιο αξιόπιστος συνομιλητής σε μια Ουάσιγκτον που μοιάζει με χύτρα αβεβαιότητας. Είναι, ας πούμε, ο τελευταίος ενήλικας στο δωμάτιο. Δεν πηγαίνει κόντρα στις παρορμητικές βουλές του προέδρου. Αλλά προσπαθεί, λένε, να τις τιθασεύει, όσο γίνεται, προτού γίνουν καταστροφικές για την αμερικανική διπλωματία.
Εχουν δίκιο όσοι λένε ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούν να ξεγράψουν την Τουρκία. Το μέγεθός της είναι πολύ μεγάλο για να αγνοηθεί. Δεν μπορούν όμως πια ούτε να βασιστούν σε αυτή. Από αυτή την άποψη, αυτό που συντελείται στα Χανιά, μεταξύ τυρού και ντολμαδακίου, είναι η εκδίκηση της προβλεψιμότητας. Ο εταίρος –που εδώ λοιδορήθηκε επειδή συστήθηκε στον Λευκό Οίκο ως «προβλέψιμος»– αποκτά συμμαχική υπεραξία ακριβώς λόγω του σταθερού του προσανατολισμού. Στον αντίποδα, η εναλλακτική του απρόβλεπτου συμμάχου εξ Ανατολών δεν εμπνέει –όπως κάποιοι φαντάζονταν– σεβασμό και δέος, αλλά αμυντικά αντανακλαστικά.
Στο Ιράκ, στη Συρία, στη Λιβύη, στον Εβρο, στην Ανατολική Μεσόγειο, στον Καύκασο: Ο Ερντογάν δεν προβάλλει επικίνδυνος μόνο για τους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς. Προβάλλει και αφερέγγυος έναντι των συγγενών καθεστώτων που δοκίμασαν να τον χρησιμοποιήσουν – βλέπε Κρεμλίνο.
Στα μόνα εγχειρήματα στα οποία η ερντογανική Τουρκία αναγκάστηκε να μαζέψει τα πόδια της ήταν στον Eβρο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο προβλέψιμος έχει κατορθώσει μέχρι στιγμής να αναχαιτίσει τον απρόβλεπτο – όχι παρά, αλλά χάρη στην προβλεψιμότητά του (με εξαίρεση την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία που αναπόφευκτα αιφνιδίασε, εκτός από τους αντιπάλους, και κάποιους φίλους).
Η ελληνική προβλεψιμότητα είναι δύναμη. Ιδίως, αν μπορέσει σύντομα να συντονιστεί με ξανακερδισμένη αμερικανική προβλεψιμότητα.
Μάικ Πομπέο: Προβλεψιμότητες
1' 55" χρόνος ανάγνωσης
