Είναι δίκαιος ο αποτροπιασμός. Το ντιμπέιτ αυτό ήταν θόρυβος. Δεν ήταν όμως, όπως λένε, θόρυβος άγονος. Μπορεί να μην φώτισε τα προγράμματα των υποψηφίων. Φώτισε όμως τον χαρακτήρα τους. Μπορεί να μην δικαίωσε τις προσδοκίες κανενός ανεξάρτητου τηλεθεατή. Δικαίωσε όμως τους εφιάλτες τους.
Σε αυτό το ανατριχιαστικά διαφωτιστικό μακελειό, επιβεβαιώθηκε ότι ο άνθρωπος που διεκδικεί την επανεκλογή του στο ύπατο αξίωμα της μεγαλύτερης δυτικής δημοκρατίας περιφρονεί την επιστήμη, όταν δεν τη διαστρεβλώνει. Χλευάζει τον έλλογο δισταγμό των γιατρών μπροστά στο άγνωστο. Αδυνατεί να αναγνωρίσει την καλπάζουσα κλιματική αλλαγή. Δεν βρίσκει λόγια για να καταδικάσει τον ρατσισμό.
Σε αυτό το άγριο παραμόρφωμα τηλεδιαλόγου, επιβεβαιώθηκε ότι ο πρόεδρος είναι αποφασισμένος να κάνει τα πάντα για να μην αφήσει την εξουσία. Εχει ήδη αρχίσει να υποσκάπτει την εμπιστοσύνη στους θεσμούς, προκειμένου να μείνει στη θέση του, ακόμη κι αν χάσει. Προκειμένου να είναι σε θέση ισχύος τα επόμενα χρόνια, που –όπως αποκαλύπτεται τώρα– το χρέος των επιχειρήσεών του θα ωριμάσει και θα χρειαστεί χρηματοδότες.
Αυτό το τελευταίο δεν ακούστηκε στο ντιμπέιτ. Δεν ακούστηκε, όπως θα άρμοζε, ότι η Αμερική είναι μια χώρα όπου ένας χρυσοκάνθαρος που νομίζει ότι επιβάλλεται επιδεικνύοντας τον επίχρυσο καναπέ του μπορεί να μην πληρώνει φόρο – και να επαίρεται γι’ αυτό.
Αυτή ήταν η σημασία του καταθλιπτικού θεάματος: ότι, ακόμη κι όσοι θεωρούσαν κινδυνολογικές τις δυσοίωνες περιγραφές, δεν μπορεί παρά να πείστηκαν πως από τις επικείμενες κάλπες δεν εξαρτάται μόνο η κυβέρνηση των ΗΠΑ. Εξαρτάται το κλίμα. Η δημόσια υγεία. Η ευστάθεια της μεγαλύτερης οικονομίας στον κόσμο. Η ίδια η αμερικανική δημοκρατία.
Ως εδώ η περιγραφή μοιάζει ήδη πολύ δυστοπική. Υπάρχουν όμως και χειρότερα. Ο υποψήφιος που επιστρατεύθηκε για να αναχαιτίσει τη δυστοπία δεν μπορεί ούτε τα βάρη του Τραμπ να αναδείξει· ούτε να αρθρώσει πειστικά τις υπαρκτές διαφορές του με την καταστροφική προεδρία την οποία φιλοδοξεί να διαδεχθεί.
Ο Τζο Μπάιντεν εμφανίσθηκε καταδικασμένος να χωρέσει στο συκοφαντικό καλούπι που του έχουν πλάσει οι αντίπαλοί του στα κοινωνικά δίκτυα. Λίγος, πελιδνός και κάπως ασυνάρτητος.
Η καρικατούρα αυτή αδικεί τον τέως αντιπρόεδρο. Αδικεί τον πολύπειρο κεντρώο πολιτικό που έχει επίγνωση της θέσης της Αμερικής στον κόσμο και έχει (δεν υπάρχει ευκολότερος τρόπος να το πει κανείς) άλλη ανθρώπινη ποιότητα σε σχέση με τον αντίπαλό του.
Οι αισιόδοξοι λένε ότι η Αμερική πάντα καταφέρνει να ξεπερνάει τα αδιέξοδα που η ίδια παράγει. Στη δημοκρατία, ως γνωστόν, δεν υπάρχουν ανυπέρβλητα αδιέξοδα. Η αμερικανική δημοκρατία έχει ελπίδα. Αλλά είναι χλωμή.