«Για άλλη μία φορά, η ελληνική νύχτα μας αποκαλύπτει τους αστερισμούς που κοιτούσε ο φρουρός του Αργους, καθώς περίμενε το σήμα για την πτώση της Τροίας, ο Σοφοκλής όταν έγραφε την Αντιγόνη – και ο Περικλής όταν σιγούσαν τα εργοτάξια του Παρθενώνα… Για πρώτη φορά όμως ξεπροβάλλει μπροστά μας, μέσα από τούτη τη χιλιόχρονη νύχτα, το σύμβολο της Δύσης…». Ετσι ξεκινά το «Εγκώμιο στην Ελλάδα», ο λόγος που εκφώνησε ο Αντρέ Μαλρό στις 28 Μαΐου 1959 στην Πνύκα. Εκπροσωπούσε τη Γαλλική Δημοκρατία, ως υπουργός Πολιτισμού, και είχε έρθει στην Αθήνα για να εγκαινιάσει την πρώτη φωταγώγηση της Ακρόπολης. Μου αρέσει να τον φαντάζομαι με τα νευρικά του τικ –«τα τικ του και τα τακ του» όπως έλεγε ο Νταλί– να εκφωνεί ένα από τα ωραιότερα κείμενα που γράφτηκαν για την Ελλάδα τον εικοστό αιώνα. Χωρίς να αγνοώ το πεζόν του πράγματος. Η Ακρόπολη φωταγωγήθηκε για πρώτη φορά χάρη σε ένα θέαμα που υπήρξε από τα πιο επιτυχημένα τουριστικά προϊόντα της Γαλλίας, το «Ηχος και Φως». Προβολείς γαλάζιοι, κίτρινοι, κόκκινοι, αγκάλιαζαν το μνημείο για να χρωματίσουν την αφήγηση της ιστορίας του που παρακολουθούσαν οι θεατές από την Πνύκα.
Δεν ξέρω αν υπάρχει κάποιο σχόλιο του Σεφέρη στις «Μέρες» του για το θέαμα, όμως είμαι βέβαιος, ότι θα ερέθιζε το έλκος του. Αν μη τι άλλο, θα σκεφτόταν πως αν όλη αυτή η οπτική «φασαρία» υπήρχε όταν έγραφε τις «Εξι νύχτες στην Ακρόπολη», δεν θα τις είχε γράψει. Πάντως, η ταπεινότητά μου οφείλει να πει ότι έχει συνδέσει τη χρωματιστή Ακρόπολη με τις αναμνήσεις της εφηβείας μου από την αθηναϊκή νύχτα της άνοιξης και του πρώτου καλοκαιριού.
Δεν θυμάμαι πότε σταμάτησε η φωταγώγηση από το «Ηχος και Φως». Θυμάμαι όμως τη νέα που εμφανίστηκε με την ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων. Στην αρχή μου είχε φανεί «επιθετική». Σαν να αφαιρούσε βάρος από τα υλικά του μνημείου. Σαν να μετέτρεπε το μάρμαρο σε κρύσταλλο. Είχα βιαστεί να γράψω ότι μου θυμίζει κούπα σαμπάνιας σε κοκτέιλ πάρτι. Κάτι ευχάριστο, δροσιστικό, εν πάση περιπτώσει μια γεύση ευγενής. Με τον καιρό συνήθισα να την περιμένω στη νυχτερινή Αθήνα. Η αισθητική της Ακρόπολης είναι τόσο δυνατή που επιβάλλεται στην ευαισθησία του σύγχρονου βλέμματος. Και προχθές ήρθε η καινούργια φωταγώγηση με την υπογραφή της Ελευθερίας Ντεκώ.
Θα επανέλθω διότι η φωταγώγηση της Ακρόπολης κρίνεται από την καθημερινή εμπειρία και όχι από την πρώτη εντύπωση. Ομως μπορώ να αισιοδοξώ όταν η φωταγώγησή της γίνεται ζήτημα δημόσιου διαλόγου. Αν σκεφθείτε ότι η καθημερινότητά μας μοιράζεται ανάμεσα στον κορωνοϊό και τον Ερντογάν, η φωταγώγηση της Ακρόπολης είναι πολυτέλεια. Την έχουμε ανάγκη αυτήν την πολυτέλεια για να ανασάνουμε απ’ την ασφυξία της καθημερινότητας.