Η εικόνα της λεωφόρου Αλεξάνδρας πλημμυρισμένης από το πλήθος που είχε συγκεντρωθεί την περασμένη Τετάρτη έξω από το δικαστικό μέγαρο για τη δίκη της Χρυσής Αυγής, εγγράφεται και αυτή στην πυκνή παρακαταθήκη της πόλης. Ενας επιπλέον τρόπος για να διαβάσει κανείς την ιστορία των πόλεων είναι και μέσα από τις μαζικές εκδηλώσεις χαράς, οργής, διαμαρτυρίας και πένθους. Η Αθήνα, μία από τις πόλεις όπου ο υπαίθριος βίος είναι συνυφασμένος με τον ίδιο της τον χαρακτήρα, έχει μια μακρά παράδοση ήδη από τα χρόνια του Οθωνα, με τη διεκδίκηση του Συντάγματος το 1843 και με την εξέγερση του 1862. Συχνά, η ιστορία της Αθήνας γίνεται κατανοητή μέσα από μαζικές εξεγέρσεις (όπως τα Ευαγγελικά το 1901 και τα Ορεστειακά το 1903), από συγκρούσεις (όπως τον Νοέμβριο του 1916 και στα Δεκεμβριανά του 1944), από κινήματα, διαδηλώσεις απεργών, επινίκια έπειτα από εκλογές ή αθλητικές επιτυχίες, και συχνά, κηδείες δημοσίων προσώπων. Ο χάρτης της Αθήνας έχει να επιδείξει πολλές περιπτώσεις μαζικής συμμετοχής ακόμη και στη διάρκεια της Κατοχής. Το Πολυτεχνείο το 1973 είναι ίσως το κορυφαίο παράδειγμα στη δικτατορία.
Η πρόσφατη μαζική συγκέντρωση στη λεωφόρο Αλεξάνδρας έγραψε και αυτή μία σελίδα στη δημόσια ιστορία της πόλης. Η αναμονή της απόφασης για τη Χρυσή Αυγή προκάλεσε μια μαζική συνάθροιση πολιτών, που καταγράφηκε ήδη ως ένα βαρόμετρο κοινωνικών αντανακλαστικών.
Αρκεί να συγκεντρώσει κανείς τις χιλιάδες περιπτώσεις δημόσιας συνάθροισης (από τη διαμαρτυρία για την εκκλησιαστική περιουσία, για τις ταυτότητες, για το Μακεδονικό με πολλές αφορμές) και θα έχει τον κοινωνικό χάρτη επί σειρά γενεών. Η Αθήνα εν προκειμένω, σαν μια δημόσια σκηνή θεάτρου, φέρει τα ίχνη από εντάσεις μειοψηφιών έως αιτήματα πλειοψηφιών, όλα σε μια δίνη πολιτικής βαρύτητας σε διαβάθμιση.
Η πρόσφατη εικόνα της λεωφόρου Αλεξάνδρας με τα χειροκροτήματα στο άκουσμα της απόφασης είναι μια σκηνή που πέρα από τη δυναμική της ερμηνεία στο τώρα, θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους μελετητές του αύριο, καθώς θα ερευνούν την ελληνική κοινωνία του 2020.
Η πόλη σαν σκηνή που φέρει, μετουσιώνει και γονιμοποιεί τη δημόσια ζωή, είναι ένα διαρκές εργαστήρι αστικού βίου. Ποτέ δεν μας αφήνει να το λησμονήσουμε.