«Για ακόμη μια φορά οι τουρκικές Αρχές προέβησαν σε μια προκλητική ενέργεια, απολύτως περιττή», σχολίασε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών μετά την παρεμπόδιση της πτήσης του υπουργού Νίκου Δένδια από τη Βαγδάτη προς την Αθήνα. Εύστοχο το σχόλιο: το επεισόδιο ήταν και προκλητικό και «απολύτως περιττό». Περιττά, επίσης, ήταν το παράλογο και παράνομο μνημόνιο μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, το άνοιγμα μέρους των Βαρωσίων, οι εμμονικές βόλτες του «Ορούτς Ρέις», η αναζωπύρωση των εχθροπραξιών στον Ν. Καύκασο. Στο μυαλό του Ερντογάν τίποτα δεν είναι περιττό. Ολα υπηρετούν την ανάγκη του για απανωτές κρίσεις, όλα γίνονται επειδή αυτός επιλέγει να γίνουν. Επειδή, όμως, αργά ή γρήγορα η διεθνής γνώμη θα καταλάβει ότι η Τουρκία βρίσκεται σε ξέφρενη πορεία και θα αντιδράσει αναλόγως, οφείλουμε να αναρωτηθούμε γιατί ο Ερντογάν δεν μπορεί παρά να προκαλεί.
Το μεγάλο κέρδος για αυτόν είναι ότι, προκαλώντας εθνικιστική φρενίτιδα, αποπροσανατολίζει τους συμπολίτες του από σοβαρότατα εσωτερικά προβλήματα και «αφανίζει» όποιους επικριτές στο εσωτερικό. Η επιθετική ρητορική και οι αυταρχικές πράξεις του Ερντογάν αποκαλύπτουν έλλειψη σεβασμού πρώτα προς τον δικό του λαό και μετά προς κάθε άλλο λαό, με συχνές απειλές ότι «θα μάθουν το μάθημά τους». Το εθνικιστικό παραλήρημα, όμως, προκαλεί μέθη και έξη. Ο Ερντογάν γνωρίζει ότι για να χειραγωγεί τους οπαδούς και να ελέγχει τις εξελίξεις πρέπει να τους ερεθίζει συνεχώς, καλλιεργώντας αισθήματα ταπείνωσης και οργής ανάμεσά τους. Γι’ αυτό διατείνεται ότι οι Τούρκοι αδικούνται και την ίδια ώρα τους κολακεύει ότι είναι τέκνα μεγάλης δύναμης, που με το σπαθί τους θα επανακτήσουν τη χαμένη αυτοκρατορία τους.
Μέσα σε αυτό το παραλήρημα, η τουρκική ηγεσία δεν μπορεί να παραδεχθεί λάθη – ούτε δικά της ούτε των προγόνων της. Γι’ αυτό παρουσιάζει τις γενοκτονίες των χριστιανών –Αρμενίων, Ελλήνων, Ασσυρίων– ως πράξεις αμυντικές ενός άσπιλου έθνους. Χαρακτηριστικό της νοοτροπίας του νταή είναι ότι ενώ δεν βγάζει «κιχ» για τη συμπεριφορά μεγαλύτερων δυνάμεων, όπως της Ρωσίας και της Κίνας (σχετικά με τους Ουιγούρους), αυτοπροβάλλεται ως προστάτης όλων των μουσουλμάνων, απειλεί μικρότερα έθνη και μειονότητες. Χλευάζει την Ευρωπαϊκή Ενωση επειδή τη θεωρεί άβουλη. Για τον Ερντογάν, ουδεμία πρόκληση είναι περιττή. Είναι στη φύση του. Περιττή και επικίνδυνη είναι η ανοχή που έχει δείξει η διεθνής κοινότητα.