Κακά τα ψέματα. Μέχρι τον Δεκέμβριο, το τουρκικό πρόβλημα (δεν) θα έχει λυθεί από μόνο του. Μέχρι τότε ο Ερντογάν θα έχει δοκιμάσει να απλώσει τα πόδια του πέρα από τον ίσκιο του, όπως το έχει κάνει μέχρι σήμερα: Καταλαμβάνοντας όσον χώρο του αφήνει ο Τραμπ. Ετσι έκανε στο Ιράκ, στη Συρία, στη Λιβύη. Ετσι δοκιμάζει και τα νερά στην Ανατολική Μεσόγειο.
Με τη διορία μέχρι τον Δεκέμβριο, που η Ευρώπη δίνει στην Αγκυρα προκειμένου να αξιολογήσει τη συμπεριφορά της, η κατηγορία του Ερντογάν μπορεί να του επιστραφεί: Η Ε.Ε. δεν δίνει τάχα χρόνο στην Ελλάδα. Δίνει χρόνο στην Τουρκία. Συμπληρώνει το παράθυρο αυθαιρεσίας που άφηναν οι αμερικανικές εκλογές με ευρωπαϊκή ανοχή, επιβεβαιώνοντας ότι οι κυρώσεις προβλέπονται μόνο ως φόβητρο. Προβλέπονται μόνο υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα χρειαστεί να επιβληθούν.
Η στάση αυτή δεν μπορεί να εξέπληξε την ελληνική πλευρά. Η καμπάνια του Ερντογάν είχε ούτως ή άλλως ορίζοντα την ορκωμοσία του επόμενου Αμερικανού προέδρου – αν οι δημοσκοπήσεις επιβεβαιωθούν και έχουμε όντως αλλαγή σκυτάλης. Αν όχι, ο Τούρκος πρόεδρος θα εξακολουθήσει να έχει στην Ουάσιγκτον ένα ανεκτίμητο έρεισμα – σύμμαχο κυρίως διά παραλείψεως.
Η πιο αισιόδοξη ανάγνωση λέει ότι ο ερντογανικός επεκτατισμός έχει, ανεξαρτήτως του αποτελέσματος των εκλογών στις ΗΠΑ, ημερομηνία λήξης. Για την ακρίβεια, έχει όριο πολιτικής θραύσης.
Αυτή τη στιγμή, ο όψιμος έμπορος του οθωμανισμού –που ανακάλυψε το όπιο του εθνικισμού στη μέση της σταδιοδρομίας του– τροφοδοτεί με τη φαντασμαγορία των στρατιωτικών επιδείξεών του τα ελεγχόμενα μέσα ενημέρωσης στο εσωτερικό της Τουρκίας.
Οι εκστρατείες του συνιστούν μια διαρκή καμπάνια εξουσιασμού, που προορίζεται να συγκαλύψει τα εσωτερικά του ελλείμματα.
Ο εξωτερικός τσαμπουκάς παροξύνεται όσο μεγαλώνει η εσωτερική ανασφάλεια. Αυτό το ισοζύγιο της παράνοιας οδηγεί τον Ερντογάν σε ακόμη πιο ριψοκίνδυνες κινήσεις, που ήδη απειλούν να τον καταστήσουν ορατή απειλή για όλους.
Αν πιστέψει κανείς σε αυτή την αυτοκαταστροφική νομοτέλεια, η ανοχή που αποσπά ο Ερντογάν από την Ευρώπη τού επιτρέπει απλώς να ολοκληρώσει τον ίλιγγο του δερβίση: να εξαντληθεί σε μια φρενήρη αλλά ασυνάρτητη κινητικότητα· και να εξαντλήσει έτσι τα πεπερασμένα πολιτικά και οικονομικά του αποθέματα.
Το σενάριο αυτό ακούγεται πολύ καλό για να είναι αληθινό. Ακόμη κι αν η ισχύς του Τούρκου προέδρου είναι τόσο απατηλή· ακόμη κι αν ο ίδιος είναι και προσωπικά ευάλωτος, αυτό δεν τον καθιστά λιγότερο επικίνδυνο για το αμέσως επόμενο διάστημα.
Αντιθέτως. Βραχυπρόθεσμα τον καθιστά περισσότερο επιρρεπή στα ατυχήματα. Και τα απονενοημένα διαβήματα.
Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν: Ιλιγγος
1' 54" χρόνος ανάγνωσης
