Δοκιμάζοντας τα όρια της Δύσης

Δοκιμάζοντας τα όρια της Δύσης

3' 14" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ποια είναι τα μαθήματα για την Ευρωπαϊκή Ενωση από την κρίση στην Ανατολική Μεσόγειο; Γράφοντας στο Atlantic Council, ο αναλυτής του Eurasia Group Λέον Λέβι εκτιμά ότι η Ε.Ε. έχει λιγότερες ευκαιρίες να επηρεάσει τη γειτονιά της από όσες νομίζει, ότι το ΝΑΤΟ δεν μπορεί να λύσει όλες τις κρίσεις, ότι οι αποφασιστικές παρεμβάσεις των ΗΠΑ δεν είναι δεδομένες… Είναι μαθήματα που, όπως εκτιμά, έχει ήδη λάβει η Ελλάδα.

Η χώρα μας αντιμετωπίζει μήνες τώρα την προκλητικότητα και τον αναθεωρητισμό της Τουρκίας με ασκήσεις αυτοσυγκράτησης στο εσωτερικό και ενεργητικής διπλωματίας στο εξωτερικό. Αυτά όμως είναι εύκολο να χαθούν στις «πρωτεύουσες» της διατλαντικής συμμαχίας, στις Βρυξέλλες και στην Ουάσιγκτον, καθώς ο κορωνοϊός και οι προκλήσεις που θέτει για τη συνεργασία και την οικονομία βάζουν σε δεύτερη μοίρα τις μεθοδεύσεις αυταρχικών καθεστώτων ώστε να προωθήσουν την ατζέντα τους στις περιοχές που διεκδικούν επέκταση της επιρροής τους.

Ο κ. Λέβι υποστηρίζει ότι η Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ έχουν περιορισμένες ευκαιρίες να αποδείξουν την αξία τους. Αν θέλουμε να είμαστε αυστηροί, εκ του αποτελέσματος και μόνον θα λέγαμε ότι μέχρι στιγμής έχουν αποτύχει. Η πρόκληση στα σύνορά της συνιστά μια υπαρξιακή κρίση για την Ε.Ε., που αποκαλύπτει τον πραγματικό χαρακτήρα της και θέτει δύσκολα ερωτήματα. Είναι μόνο μια οικονομική ένωση; Εχουν κάποια ουσία οι δεσμεύσεις αλληλεγγύης, οι αρχές του δικαίου και οι φιλοδοξίες για μια δυναμική, κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας; Οσο για το ΝΑΤΟ, αν δεν μπορεί να επιλύσει μια σχετικά περιορισμένη διαμάχη εντός της Συμμαχίας, πώς θα αντιμετωπίσει τις μεγάλες γεωπολιτικές προκλήσεις του 21ου αιώνα και δη την κοινή αντιμετώπιση της Κίνας;

Αν μη τι άλλο, η κρίση στην Ανατολική Μεσόγειο δοκιμάζει τα αντανακλαστικά –και τα όρια– της Δύσης. Οι ΗΠΑ μπορεί να χρησιμοποιούν πλέον σκληρή γλώσσα για την Τουρκία, επαναφέροντας το ενδεχόμενο των κυρώσεων και καταδικάζοντας τη νέα έξοδο του «Ορούτς Ρέις» για σεισμικές έρευνες, αλλά οδεύουν προς εκλογές και η ετοιμότητά τους να παρέμβουν, δυναμικά και σε ανώτατο επίπεδο, σε μια περιφερειακή διαμάχη μένει να αποδειχθεί. Αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με τον πρόεδρο Τραμπ. Από πολλές χώρες στην περιοχή εκφράζεται ανησυχία ότι μια νέα αμερικανική κυβέρνηση θα αγνοήσει την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην περιοχή, την αξία των τριμερών συνεργασιών στην Ανατολική Μεσόγειο και την προσέγγιση των αραβικών χωρών με το Ισραήλ.

Αυτές οι αλλαγές έχουν συντελεστεί σε απάντηση της μείωσης της επιρροής και των φιλοδοξιών των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή. Κοινή είναι η εκτίμηση στην περιοχή ότι οι Παλαιστίνιοι έχουν χάσει τη θέση τους στο κέντρο της πολιτικής στην Εγγύς Ανατολή και ότι οι Αραβες ηγέτες ανησυχούν περισσότερο για την Τουρκία και το Ιράν παρά για το Ισραήλ. Ενδεικτικό είναι ένα άρθρο γνώμης στη Wall Street Journal που σημειώνει ότι οι Αραβες φοβούνται ότι ο Μπάιντεν, αν εκλεγεί, μπορεί να παραμελήσει το Ισραήλ και να προσεγγίσει την Τουρκία και το Ιράν. Οπως συνέβη με προηγούμενες κυβερνήσεις των Δημοκρατικών, υπάρχει η ανησυχία ότι μια προεδρία Μπάιντεν θα επαναπροσεγγίσει την Τουρκία σε μια προσπάθεια σταθεροποίησης, χωρίς οι ΗΠΑ να χρειαστεί να αφιερώσουν σημαντικό διπλωματικό ή στρατιωτικό κεφάλαιο στην περιοχή – και η αλήθεια είναι ότι η αμερικανική κοινή γνώμη δεν έχει διάθεση για μεγάλες δεσμεύσεις στο εξωτερικό. Αλλά, όπως τονίζει στο άρθρο του ο Ουόλτερ Ράσελ Μιντ, καθώς η Μέση Ανατολή έχει αλλάξει, ο αμερικανικός τρόπος σκέψης θα πρέπει επίσης να προσαρμοστεί.

Αυτό άλλωστε είναι το τελικό συμπέρασμα και του κ. Λέβι: Παρακολουθήστε πώς αλλάζουν οι γεωπολιτικές πραγματικότητες σε περιφερειακό επίπεδο και προσπαθήστε να «κλειδώσετε» όσες από αυτές προωθούν τη σταθερότητα. Εκείνος αναφέρεται κυρίως στην Ευρώπη, η οποία δεν έχει την πολυτέλεια να αγνοήσει την αμφισβήτηση των συνόρων της. Πόσο μάλλον όταν η κρίση προκαλείται από μια χώρα όπως η Τουρκία, στην οποία έχει σημαντικά συμφέροντα ασφάλειας, αλλά και οικονομική επιρροή. Αλλά ισχύει και για τις ΗΠΑ, που έχουν εξαρτήσει την παγκόσμια οικονομική και στρατιωτική κυριαρχία τους στη διατλαντική συνεργασία, στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε. 
 
* Η κ. Κατερίνα Σώκου είναι Nonresident Senior Fellow στο Atlantic Council.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή