Ο γενικός ενθουσιασμός που προκάλεσε η καταδίκη των στελεχών της Χρυσής Αυγής θυμίζει λίγο την αντίδραση γονέα που το παιδί του, συνήθως πάτος στα μαθήματα, έφερε καλό βαθμό. Δεν θέλω, με την παρατήρηση αυτή, καθόλου να μειώσω τη σημασία της απόφασης, ούτε την αξία των συντελεστών της. Υπήρξε σημαντική και θα έχει αγαθές συνέπειες στις μελλοντικές πολιτικές εξελίξεις.
Η άμεμπτη διεξαγωγή της διαδικασίας τιμά τους δικαστικούς που την προετοίμασαν και εκείνους που τη διεξήγαγαν, μέσα σε τόσες αντικειμενικές δυσκολίες. Εχω την πεποίθηση ότι η τελική απόφαση θα ήταν προς την ίδια κατεύθυνση, ακόμη και εάν ούριος άνεμος δεν είχε εξαφανίσει εκλογικά τη Χρυσή Αυγή. Μπράβο λοιπόν σε όλους που έκαναν σωστά τη δουλειά που τους έχει αναθέσει η Πολιτεία, αλλά δεν παύει η περίπτωση να αποτελεί εξαίρεση.
Η Δικαιοσύνη ως λειτουργία και μία από τις Εξουσίες παραμένει βαριά άρρωστη και η πρόσκαιρη ευφορία που δημιούργησε η δίκη της Χρυσής Αυγής δεν αλλάζει αυτήν την πραγματικότητα. Ενδέχεται δε να οδηγήσει σε ψευδαισθήσεις.
Το σχετικό με τη Δικαιοσύνη κεφάλαιο της Eκθεσης Πισσαρίδη περιέχει ενδιαφέροντα στοιχεία, μεταξύ των οποίων συγκρίσεις της απόδοσης της Δικαιοσύνης μας, με εκείνες των άλλων κρατών της Ευρώπης. Παντού ερχόμαστε τελευταίοι, ή ανάμεσά τους.
Πρώτοι με τεράστια διαφορά στον αριθμό εκκρεμών δικαστικών υποθέσεων, ουραγοί στη μηχανοργάνωση και τα πληροφοριακά συστήματα, στην κατάρτιση και επιμόρφωση των δικαστών. Αυτά, ενώ έχουμε υψηλότερο αριθμό δικαστών αναλογικά με τον πληθυσμό μας από τον μέσον όρο της Ευρώπης, διπλάσιο σχεδόν της Γαλλίας. Οι ποσοτικοί δείκτες μεταφράζονται σε απαράδεκτες καθυστερήσεις στην τελεσιδικία υποθέσεων, που συχνά ισοδυναμούν με αρνησιδικία.
Η ίδια Eκθεση δεν αναφέρεται ευθέως στην ποιότητα των δικαστικών αποφάσεων, αλλά το κάνει έμμεσα, τονίζοντας την έλλειψη εξειδίκευσης και κατάρτισης των δικαστών, ιδιαίτερα αισθητή σε τομείς όπως η εκδίκαση υποθέσεων με οικονομικό αντικείμενο.
Η απουσία «ασφάλειας δικαίου», είναι ένας από τους κύριους ανασταλτικούς παράγοντες στην προσέλκυση επενδύσεων. Το κύρος και την εμπιστοσύνη στην ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης έχουν επίσης φθείρει υποθέσεις όπως του Αρτέμη Σώρρα, του Ανδρέα Γεωργίου, της Athens Review of Books, το σκάνδαλο της Novartis – Δημήτρη Παπαγγελόπουλου, της Τίνας Μπιρμπίλη, τα παραδικαστικά κυκλώματα. Η Ελλάδα έχει γίνει ένας από τους καλύτερους πελάτες του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Η μάντρα «έχω πλήρη εμπιστοσύνη στην ελληνική Δικαιοσύνη», που χρησιμοποιούν όσοι έχουν την ατυχία να μπλέξουν, σπάει ρεκόρ υποκρισίας. Πιο κοντά στην πραγματικότητα είναι η έκφραση «όπου κάτσει η μπίλια», όταν κάποτε κάτσει. Υπάρχει λύση στη δυσλειτουργία της Δικαιοσύνης; Αν ναι, εγώ δεν τη γνωρίζω γιατί δεν είμαι ειδικός. Oμως για να βρίσκονται τόσες άλλες χώρες μπροστά από εμάς, πρέπει να κάνουν πολλά πιο σωστά από εμάς. Βέβαια, δεν είναι απλή η υπόθεση, γιατί το πρόβλημα εντάσσεται στη γενικότερη κατάσταση της δημόσιας διοίκησης. Αντιφατικές νομοθεσίες, επικαλυπτόμενες αρμοδιότητες, πολιτικές παρεμβάσεις και τοποθετήσεις με κομματικά κριτήρια, απουσία αξιολόγησης, κ.λπ. Μέχρι να διορθωθούν όλα αυτά, την τιμή των όπλων θα σώζουν οι εξαιρέσεις από τον κανόνα. Θα διορθωθούν ποτέ;
Η δίκη της Χρυσής Αυγής απέδειξε ότι μπορούμε και ότι υπάρχουν στο δικαστικό σώμα ικανοί και θαρραλέοι άνθρωποι.