Προτιμώ να γράφω για ένα σοβαρό θέμα, όταν θα έχει πάψει να είναι στην επικαιρότητα. Η χρονική απόσταση, αλλά και η φυσιολογική αποφόρτιση από τις έντονες εικόνες βοηθάνε στη σωστότερη εκτίμηση των γεγονότων. Το θέμα μας σήμερα είναι το κίνημα Black Life Matters, που ξεκίνησε στις 26 Μαΐου 2020, στη Minneapolis-Saint Paul, με την εν ψυχρώ δολοφονία του 46χρονου αφρο-αμερικανού George Floyd από τον αστυνομικό Derek Chauvin, ο οποίος τον στραγγάλισε γονατίζοντας πάνω στον λαιμό για οκτώ ολόκληρα λεπτά, ενώ τρεις άλλοι συνάδελφοί του παρακολουθούσαν, χωρίς να παρεμβαίνουν. Αργότερα συνελήφθησαν και οι τέσσερις, αλλά αυτό δεν εμπόδισε τις διαδηλώσεις και τις διαμαρτυρίες που εκδηλώθηκαν στην Αμερική και σε πολλές χώρες του κόσμου.
Παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει αρκετοί μήνες από την ιστορία αυτή, το θέμα αυτό είναι σήμερα πιο επίκαιρο από τότε, γιατί πιστεύω ότι μπορεί να κρίνει τις επερχόμενες Προεδρικές Εκλογές των ΗΠΑ.
Να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Η δολοφονία του George Floyd δεν έχει κανένα ελαφρυντικό. Είναι στυγνή και εντελώς αδικαιολόγητη. Δεν έγινε «εν βρασμώ», αλλά εξελίχθηκε σε μια περίοδο οκτώ λεπτών, που σε τέτοιες περιπτώσεις μοιάζει με αιωνιότητα. Προσωπικά πιστεύω ότι το μέγεθος του εγκλήματος πολλαπλασιάζεται από την παρατεταμένη διάρκεια. Κανένας μας δεν θα άντεχε να ακούει έναν σκύλο να κλαίει για οκτώ λεπτά, πολλώ μάλλον έναν συνάνθρωπό μας.
Θέλω να σας δώσω μερικά στοιχεία για την περιοχή από όπου ξεκίνησαν οι διαδηλώσεις, για να μπορέσουμε να καταλάβουμε τι ακριβώς συνέβη. Τις «δίδυμες πόλεις» (“twin-cities”) Minneapolis-Saint Paul τυχαίνει να τις γνωρίζω πολύ καλά όταν κατά τη δεκαετία του ’70 τις επισκεπτόμουνα πολύ συχνά, γιατί εκεί ήταν ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια κατασκευής ηλεκτρονικών υπολογιστών της Univac. Ο συνολικός αστικός πληθυσμός τους είναι περίπου 850.000 κάτοικοι, εκ των οποίων το 60,1% είναι λευκοί Αμερικανοί, ενώ το 18% είναι αφρο-αμερικανοί.
Ο απολογισμός των διαδηλώσεων και του πλιάτσικου που έγιναν για τη δολοφονία του George Floyd, μέχρι τα μέσα Ιουνίου, μόνο για τις δίδυμες πόλεις, είναι: 30 νεκροί, 14.000+ συνελήφθησαν και οι καταστροφές περιουσίας ξεπέρασαν τα 500 εκατομμύρια δολάρια. Δεν θέλω να αξιολογήσω τα δύο σκέλη αυτής της εξίσωσης. Tο αφήνω στην κρίση σας.
Αμέσως μετά, οι ταραχές επεκτάθηκαν στις ΗΠΑ και σε όλο τον κόσμο. Διαδηλώσεις είχαμε σε περισσότερες από 2.000 πόλεις και κωμοπόλεις σε περίπου 60 χώρες, για την υποστήριξη του κινήματος Black Life Matters. Εκτιμάται ότι μέχρι τις 3 Ιουλίου ένα πλήθος μεταξύ 15 και 26 εκατομμυρίων ανθρώπων συμμετείχαν σε κάποια στιγμή στις διαδηλώσεις στις ΗΠΑ, καθιστώντας τις διαδηλώσεις τις μεγαλύτερες στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ενώ στην πλειονότητά τους οι διαδηλώσεις ήταν ειρηνικές, σε ορισμένες πόλεις κλιμακώθηκαν σε ταραχές, λεηλασίες και συγκρούσεις με την αστυνομία. Πολλές αστυνομικές δυνάμεις αντιμετώπισαν τις διαμαρτυρίες με αστυνομική βία, ακόμα και εναντίον δημοσιογράφων. Τουλάχιστον 200 πόλεις στις ΗΠΑ επέβαλαν απαγόρευση κυκλοφορίας έως τις 3 Ιουνίου, ενώ περισσότερες από 30 πολιτείες περιλαμβανομένης και της Ουάσιγκτον, D.C. κινητοποίησαν πάνω από 62.000 άνδρες της Εθνικής Φρουράς λόγω των μαζικών ταραχών. Οι διαμαρτυρίες οδήγησαν σε πολλές νομοθετικές προτάσεις σε ομοσπονδιακό, πολιτειακό και δημοτικό επίπεδο με σκοπό την καταπολέμηση της αστυνομικής παραβατικότητας, του συστημικού ρατσισμού, της ειδικής ασυλίας και της αστυνομικής βαρβαρότητας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η κυβέρνηση Trump δέχτηκε έντονη κριτική γιατί πολλοί χαρακτήρισαν σκληρή και επιθετική, τόσο τη ρητορική της, όσο και τη στρατιωτική αντίδρασή της.
Ολα τα παραπάνω είναι μια πολύ περιεκτική σύνοψη. Πέρα από αυτά όμως είχαμε και άλλες σημαντικές επιπτώσεις. Χιλιάδες μέρη, σχολεία, οδοί, ιδρύματα κλπ. σε όλο τον κόσμο, άλλαξαν ονόματα, προκειμένου να απαλλαγούν από τη ρετσινιά ότι σχετίζονται, έστω και έμμεσα, με την εποχή της δουλείας. Φτάσαμε σε υπερβολές όπου αποσύρθηκε το εμβληματικό κινηματογραφικό αριστούργημα «Οσα παίρνει ο άνεμος» γιατί περιλάμβανε και μια μαύρη υπηρέτρια, που κέρδισε το Οσκαρ στην εποχή της. Αργότερα, η εταιρεία το επανέφερε με ένα disclaimer, αλλά είναι χαρακτηριστική περίπτωση του κλίματος που επικρατούσε και επικρατεί. Ολοι προσπαθούν να εμφανιστούν ότι είναι «politically correct»!
Αγάλματα βανδαλίστηκαν και καταστράφηκαν για τους ίδιους λόγους. Ο Χριστόφορος Κολόμβος ξηλώθηκε από παντού, λες και ήταν υπεύθυνος για όλα τα κακά που υποφέρουν σήμερα οι αφρο-αμερικανοί. Ούτε ο Churchill γλίτωσε στην πατρίδα του. Τον σκεπάσανε για να μην τον καταστρέψουν αλλά και να μην τον βλέπουν.
Πολύ πρόσφατα (27/8/2020) αποκαθηλώθηκε από την είσοδο και η προτομή του ιδρυτή του Βρετανικού Μουσείου Sir Hans Sloane. Ο Sloane δώρισε στο Βρετανικό έθνος 71.000 αντικείμενα, τα οποία αποτέλεσαν τη βάση του Βρετανικού Μουσείου, της Βρετανικής Βιβλιοθήκης και το Βρετανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας. Στο σκεπτικό της αποκαθήλωσης του Sloane αναφέρεται ότι αυτός έκανε την περιουσία του εκμεταλλευόμενος φυτείες στην Καραϊβική, όπου δούλευαν σκλάβοι!
Ελάτε να σοβαρευτούμε. Σας φαίνονται λογικά αυτά; Εμένα όχι. Αν τα λεφτά του Sloane είναι βαμμένα με το αίμα των σκλάβων, τότε και τα 71.000 αντικείμενα που απέκτησε με αυτά τα χρήματα είναι αιματοβαμμένα και πρέπει να καταστραφούν. Αποκαθηλώνουμε τον εγκληματία αλλά διατηρούμε και απολαμβάνουμε το προϊόν του εγκλήματος. Ωραία λογική ή υποκρισία; Παρεμπιπτόντως, ο Sloane δημιούργησε και την πόσιμη σοκολάτα. Μήπως πρέπει να την καταργήσουμε για να μη μας θυμίζει τους μαύρους σκλάβους; Μην εκπλαγείτε αν αλλάξει όνομα και η περίφημη Sloane Square! Ολα είναι δυνατά, μόλις ξεφύγουμε.
Προσπάθησα μέσα από γεγονότα να αναδείξω ότι ενώ μεν ξεκινήσαμε από ένα δίκαιο αίτημα, το αίτημα του σεβασμού της ζωής ανεξαρτήτως χρώματος, έχουμε καταλήξει σε υπερβολές και ανεξέλεγκτες καταστάσεις. Αν το τραβήξουμε λίγο ακόμα, δεν αποκλείεται να δούμε καταστροφές μνημείων γιατί όλα αυτά τα αριστουργήματα της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς μας δημιουργήθηκαν κάτω από απαράδεκτες –με τα σημερινά δεδομένα– συνθήκες. Ελπίζω να μη φτάσουμε στο σημείο αυτό, γιατί η Ιστορία δεν αλλάζει επειδή σήμερα έχουν αλλάξει οι συνθήκες.
Ελάτε τώρα να δούμε την επιρροή αυτών των γεγονότων στην επερχόμενη εκλογή Προέδρου. Θα σας δώσω μερικά ακόμα στοιχεία που δύσκολα θα τα πιστεύετε. Ακούμε κάθε μέρα για τις δολοφονίες πολιτών και μάλιστα αφρο-αμερικανών από την αστυνομία και νομίζουμε ότι πρόκειται για χιλιάδες.
Τα τελευταία 3 χρόνια ο συνολικός αριθμός των πολιτών που σκοτώνονται για οποιοδήποτε λόγο από την αστυνομία στις ΗΠΑ, είναι σταθερά περίπου 1.000 πολίτες τον χρόνο. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Washington Post το 2019, σκοτώθηκαν από αστυνομικούς 1.019 άνθρωποι, ενώ για το 2020 (μέχρι 17/9) έχουν σκοτωθεί 714 άνθρωποι. Από τους αστυνομικούς περίπου 90 – 100 χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο σε συγκρούσεις ή κυνηγητό με κακοποιούς. Αν θέλουμε να κρίνουμε αυτά τα στοιχεία, πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι στις ΗΠΑ κάθε χρόνο σκοτώνονται περίπου 38.000 άνθρωποι από όπλα!
Ο πληθυσμός των ΗΠΑ αποτελείται από Λευκούς – 63,4%, Λατίνους – 15,3%, Μαύρους και Αφρο-αμερικανούς – 13,4% και Ασιάτες 5,9%. Η κατανομή των φόνων πολιτών από αστυνομικούς είναι: Αφρο-αμερικανοί – 32 / εκατομμύριο κατοίκων, Λατίνων – 24 / εκατομμύριο και Λευκών – 13 / εκατομμύριο. Είναι φανερό ότι οι αστυνομικοί σκοτώνουν παραπάνω από διπλάσιους Αφρο-αμερικανούς και Λατίνους από Λευκούς. Αυτή είναι μια εξήγηση από την έντονη αντίδραση μετά τον φόνο του George Floyd.
Οι υπερβολές όμως που σημειώθηκαν από τις διαδηλώσεις και τις καταστροφές έχουν πολώσει τον αμερικανικό λαό. Οσο συνεχίζονται, και δυστυχώς συνεχίζονται οι ταραχές και οι διαδηλώσεις, τόσο αυξάνουν οι πιθανότητες επανεκλογής του Trump, παρά την αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά του. Η σημερινή δημοσκοπική πρωτιά του Beiden μπορεί να μην είναι αρκετή για να επικρατήσει του Trump, ο οποίος απευθύνεται σχεδόν αποκλειστικά στους λευκούς, αλλά και στους νοικοκυραίους μαύρους που δεν είναι λίγοι.
Η πόλωση στο θέμα αυτό μόνο κακό κάνει στο κίνημα Black Life Matters. Ο Trump υπόσχεται Νόμο και Τάξη και απευθύνεται στους Αμερικανούς με το σύνθημα «Make America Great Again», και όσο οι διαδηλώσεις συνοδεύονται από αναρχία και καταστροφές τόσο σπρώχνουν τους ψηφοφόρους στον Trump, που δεν νομίζω ότι θα βοηθήσει το κίνημα BLM.
Ελπίζω και εύχομαι να έχω λάθος!
* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.