Από τους πιο σπουδαίους Ελληνες, διανοούμενος του δούναι, πνευματικά πάνοπλος, ακάματος κι αλύγιστος, κατέλιπε υπερπολύτιμο συγγραφικό και επιστημονικό έργο, διαβεβαιώνουν οι καθ’ ύλην γνωρίζοντες. Στη Σμύρνη γεννήθηκε, μετά την Καταστροφή ήρθε οικογενειακώς στην Αθήνα, τελείωσε το Α΄ Γυμνάσιο με ολοστρόγγυλο άριστα, σπούδασε νομικά, φιλοσοφία, ιστορία, κοινωνιολογία, στα 26 του αναγορεύθηκε διδάκτωρ, παμψηφεί άριστα· η επιτροπή «διέκρινε παρά τω συγγραφεί εξαιρετικήν ιδιοφυΐαν». Στη συνέχεια εξελέγη υφηγητής Φιλοσοφίας. Νωρίτερα ο «πλατωνιστής», ως έφεδρος αξιωματικός στη Μακεδονία, με την εισβολή των Γερμανών επέδειξε και στρατηγικές αρετές, με την ψυχραιμία του έσωσε ζωές συμπολεμιστών του. «Προσπαθούσα ερπηδόν να κινούμαι προς τον λόχο μου. Ηταν το γυμναστικώτερο κατόρθωμα της ζωής μου. Επί σχεδόν ημίωρο, κυλιόμενος και βαλλόμενος από τα πυρά του εχθρικού πεζικού…» γράφει στις «Αναπολήσεις» – ένα προσωπικό ημερολόγιο νεότερης ιστορίας. Κατοχή, συνεργασία με αντιστασιακές οργανώσεις. Στενός φίλος των Παναγιώτη Κανελλόπουλου, Κωνσταντίνου Τσάτσου, του καθηγητή Φιλοσοφίας Ιωάννη Θεοδωρακόπουλου, του Καστοριάδη. Εμφύλιος. Διώκεται από το Πανεπιστήμιο, κατόπιν «Μακρονησιώτης». Αναπόληση: «…ορμούν “ανανήψαντες” στρατιώτες προς το μέρος μου με κραυγή ομαδική “θάνατος στον προδότη”. Κινδυνεύω από λιντσάρισμα είτε από κατακρημνισμό στη θάλασσα. Επιταχύνω και σε μια στιγμή αλλάζω κατεύθυνση λοξώς με τη δεξιοσύνη παλαιού ποδοσφαιριστή και τους διαφεύγω…». Δεν υπέγραψε, αντέχοντας, ποτέ «δήλωση μεταμέλειας» επικαλούμενος την επιστήμη του και τις αξίες τού ελληνικού πολιτισμού. Μετεμφυλιακά εκτός πανεπιστημίου, δικηγορούσε προς το ζην. Χούντα, αυτοεξόριστος στο Παρίσι.
Mεταπολίτευση, καθηγητής στο Πάντειο. Υποστήριξε αντί του όρκου (ουαί υμίν…) την ανθρωπίνως τολμηρή υιοθέτηση λόγου τιμής και βρέθηκε στην πρώτη γραμμή για την κατάργηση της θανατικής ποινής. Το 1990, προταθείς από τον Ενιαίο Συνασπισμό, έλαβε στην τελική ψηφοφορία 21 ψήφους όταν Πρόεδρος Δημοκρατίας εξελέγη ο Κωνσταντίνος Καραμανλής (δεύτερος ήταν ο Ιωάννης Αλευράς). Επί κυβερνήσεως Ζολώτα έγινε υπουργός Παιδείας, αρνούμενος να εισπράττει αμοιβή. Το 2015, λίγους μήνες πριν πεθάνει, τάχθηκε σε εκείνο το οπερετικό δημοψήφισμα, υπέρ του «Ναι», άρα τσουβαλιάστηκε σαν «γερμανοτσολιάς» από τους τότε βαρδιούχους χορευταράδες – ακρίτες της λαϊκής βούλησης.
Ο σοφός, γενναίος, ανυπόκριτος και διαυγής Κωνσταντίνος Ι. Δεσποτόπουλος (1913-2016) δεν υποδύθηκε ποτέ τη στήλη άλατος όταν γινόταν μάρτυρας κτηνωδιών και αλητειών εις βάρος αθώων και ανυπεράσπιστων. Aυτός ο καθηγητής, δεν θα το επέτρεπε στον εαυτό του.