Την πρώτη φορά έμοιαζε με ατύχημα. Ο απόμαχος των ριάλιτι είχε αποσπάσει πειρατικά το ρεπουμπλικανικό χρίσμα. Με την ώθηση εξωτερικών παραγόντων, είχε περάσει μέσα από τις ρωγμές ενός ληγμένου εκλογικού συστήματος για να υποκλέψει την προεδρία, παρά την υστέρησή του στη λαϊκή ψήφο.
Τώρα ξέρουμε ότι ο Τραμπ δεν ήταν ατύχημα. Ηταν –και παρέμεινε επί τέσσερα χρόνια– ασυνάρτητος. Αυτό, όμως, που φαινόταν στους τρίτους «ασυνάρτητο» ήταν η παρτιτούρα που μεθοδικά τον ένωσε με το ήμισυ του εκλογικού σώματος.
Πάνω από 67 εκατομμύρια Αμερικανοί ψήφισαν τον χειρότερο πρόεδρο της αμερικανικής ιστορίας. Οχι επειδή τους παρέσυρε η παρόρμηση μιας στιγμής. Οχι επειδή τους πλάνεψαν τα προεκλογικά του κόλπα.
Τον ψήφισαν αφού τον είχε αποκαλύψει το αξίωμα – αφού είχε φανεί ότι ο εγωπαθής κυνισμός του δηλητηριάζει τα πολιτικά ήθη και καταρρακώνει τη θέση των ΗΠΑ στον κόσμο· ευνοεί σκανδαλωδώς τους πολύ πλούσιους και περιφρονεί την κλιματική αλλαγή· συντηρεί την ισχύ του καθιερώνοντας μεθόδους που εμπίπτουν στο ποινικό δίκαιο.
Η διαφαινόμενη επικράτηση των αντιπάλων του Τραμπ θα είναι μόνον εκλογική. Ηθικοπολιτικά έχουν ήδη ηττηθεί. «Εχουμε» όλοι ηττηθεί. Εχουν ηττηθεί παντού στον κόσμο οι πιστοί της φιλελεύθερης δημοκρατίας, που προσδοκούσαν ότι οι εκλογές αυτές θα ήταν μια συντριπτική ετυμηγορία κατά του τραμπικού υποδείγματος. Κατά του αυταρχισμού, αλλά και μιας ανθρώπινης ποιότητας τοξικής για την κοινωνία. (Τι σημαίνει αυτή η «ποιότητα»; Μια μητέρα από ένα προάστιο του Columbus, στο Oχάιo, το είχε εξηγήσει απλά, λίγο πριν από τις εκλογές, στους New York Times: «Θέλω να είναι ο πρόεδρος στην τηλεόραση και να μη με πειράζει που είναι στο δωμάτιο τα παιδιά μου και τον βλέπουν».)
Αντί να είναι η αρχή της επούλωσης, η κάλπη σηματοδότησε την παγίωση του αβυσσαλέου χάσματος που χωρίζει την κοινωνία. Ακόμη και αν ο Τραμπ αναγκαστεί να υποκύψει στην απονομιμοποίησή του, έχει αλλάξει ανεξίτηλα τις ΗΠΑ. Εχει απενοχοποιήσει τα ρεύματα ρατσισμού και ένοπλου φανατισμού – τους άλλοτε τιθασευμένους δαίμονες της αμερικανικής ιστορίας. Εχει ναρκοθετήσει τους θεσμούς – διορίζοντας πάνω από 200 δικαστές, όχι μόνο στο Ανώτατο, αλλά και σε δεκάδες ομοσπονδιακά δικαστήρια. Χωρίς να έχει γράψει τον επίλογο της θητείας του, ο Τραμπ φαίνεται να έχει καταφέρει να κάνει την πιο σημαντική δημοκρατία στον κόσμο μη λειτουργική. Μη κυβερνήσιμη.
Δεν το κατάφερε μόνος του. Είχε την περίφοβη συνεργασία ενός ιστορικού κόμματος, που προτίμησε να αυτοκαταργηθεί παρά να αντιταχθεί στις εξουσιαστικές ορέξεις του ενός. Είχε όμως και λαϊκό έρεισμα. Τη μισή Αμερική.
Αυτό είναι και το ασήκωτο επίτευγμα του Τραμπ: παραδίδει την Αμερική μισή. Η άλλη μισή, όπως το λένε, δεν θα παραδοθεί.