Η ιστορικός Μαρία Ευθυμίου, στο βιβλίο της «Μόνο λίγα χιλιόμετρα» (εκδόσεις Πατάκη) περιγράφει με τα ακόλουθα λόγια τον χαρακτήρα των Ελλήνων: «Ο δικός μας χαρακτήρας είναι παρορμητικός, ευμετάβλητος, παθιασμένος, εφευρετικός, ανυπόμονος, παράτολμος, ευκολοκατήγορος, παιγνιώδης, κρυψίνους, αναβλητικός, εξωστρεφής, καχύποπτος, αμετροεπής, υπερβολικός, παράφορος, βιαστικός, επιπόλαιος, φιλόξενος, ενθουσιώδης, κουτοπόνηρος, ζεστός, στρεψόδικος, γενναιόδωρος, σπάταλος, διονυσιακός».
Μέσα στους τελευταίους εννέα μήνες που αντιμετωπίζουμε την πανδημία του Covid-19, αποδείξαμε ότι σχεδόν όλοι οι παραπάνω χαρακτηρισμοί, αλλά και μερικοί επιπλέον, μας ταιριάζουν απολύτως. Μπορούμε να χωρίσουμε την περίοδο σε δύο φάσεις. Η πρώτη φάση αρχίζει στις αρχές Μαρτίου και τελειώνει με τη λήξη της καραντίνας και ανέδειξε έναν Ελληνα που κατέπληξε την οικουμένη. Η δεύτερη φάση αρχίζει από τη λήξη της καραντίνας και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Η συμπεριφορά της κοινότητας στις δύο αυτές φάσεις, είναι σχεδόν σχιζοφρενική.
Στην πρώτη φάση όλοι δείξαμε υπευθυνότητα, παρόλο που δεν την αναφέρει η Μαρία Ευθυμίου. Πρώτος ο πρωθυπουργός, αντιμετώπισε την κρίση με μοναδική υπευθυνότητα. Στο διάγγελμά του στις 11 Μαρτίου διακήρυξε: «[…] Εγώ μπροστά στο να χάσω ανθρώπους που μπορώ να σώσω, δεν με ενδιαφέρουν τα δισεκατομμύρια. Τα δισεκατομμύρια θα τα ξαναφτιάξουμε, τους ανθρώπους δεν μπορούμε να τους φέρουμε πίσω». Το ευρωπαϊκό πακέτο στήριξης που εγκρίθηκε τον Ιούλιο, από το οποίο περιμένουμε μια ενίσχυση 72 δισεκατομμυρίων ευρώ, δείχνει ότι πράγματι «τα δισεκατομμύρια θα τα ξαναβρούμε».
Υπευθυνότητα όμως έδειξε τόσο η κοινότητα, όσο και η αντιπολίτευση. Με ελάχιστες εξαιρέσεις δέχτηκε όλα τα μέτρα και ανταποκρίθηκε πλήρως στις υποδείξεις, ενώ η αντιπολίτευση μπορεί να διαφωνούσε για τα οικονομικά μέτρα στήριξης αλλά δεν είχε ουσιαστικές αντιρρήσεις για τα περιοριστικά μέτρα.
Πέρα από την υπευθυνότητα, η κοινότητα επέδειξε υποδειγματική πειθαρχία με τη σχεδόν καθολική αποδοχή και εφαρμογή των μέτρων, η δε ηγεσία ειλικρίνεια με την καθημερινή ενημέρωση του Σωτήρη Τσιόδρα.
Και ενώ όλα αυτά τα ωραία και εντυπωσιακά συνέβησαν την εποχή της καραντίνας, μόλις δόθηκε το σύνθημα για τερματισμό της, τα ξεχάσαμε όλα και αρχίσαμε να συμπεριφερόμαστε σαν «άτακτα» παιδιά. Είναι πραγματικά δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι οι ίδιοι άνθρωποι μπορεί να επιδείξουν τόσο διαφορετική συμπεριφορά και τόση ανευθυνότητα.
Κυριολεκτικά, επιβεβαιώσαμε όλα τα «στραβά» που μας χαρακτηρίζουν. Ξεκινήσαμε με τα πανηγύρια όπου μάλιστα είδαμε και πολιτικούς να σέρνουν τον χορό αδιαφορώντας για το παράδειγμα που έδιναν. Βλέπετε, η επανεκλογή είναι η πρώτη προτεραιότητα. Ακολούθησαν τα «άγρια» νιάτα στις πλατείες γιατί τα μπαρ ήταν ακόμα κλειστά. Το πάρτι συνεχίστηκε με τους γάμους όπου δεν τηρήθηκε κανένα μέτρο προφύλαξης, με τις αναμενόμενες συνέπειες. Η συνέχεια είναι ακόμα χειρότερη. Αρχισε η αμφισβήτηση των ειδικών και των συστάσεών τους. Με λίγα λόγια ξαναγίναμε παρορμητικοί, ευμετάβλητοι, παθιασμένοι, εφευρετικοί, ανυπόμονοι, παράτολμοι, ευκολοκατήγοροι, καχύποπτοι, αμετροεπείς, υπερβολικοί, παράφοροι, βιαστικοί, επιπόλαιοι, κουτοπόνηροι, στρεψόδικοι και ανυπότακτοι! Είμαι βέβαιος ότι μπορούν να προστεθούν και άλλοι χαρακτηρισμοί, αλλά αυτοί φτάνουν και περισσεύουν.
Η αμφισβήτηση επικεντρώνεται γύρω από την επικινδυνότητα του Covid-19. Αν εξαιρέσει κανείς τους ψεκασμένους που πιστεύουν ότι όλες οι κυβερνήσεις και όλα τα μέσα έχουν συνωμοτήσει ώστε να τους επιβάλουν το εμβόλιο του Bill Gates με το τσιπάκι που έτσι θα τους ελέγχουν, όλες οι υπόλοιπες αντιρρήσεις συνοψίζονται στη φράση: «Ναι, υπάρχει ο κορωνοϊός, αλλά δεν είναι πιο επικίνδυνος από την απλή γρίπη. Γιατί, λοιπόν, μας επιβάλλουν αυτά τα περιοριστικά μέτρα;».
Σε πρόσφατη παγκόσμια έρευνα του John Hopkins, η Ελλάδα με 46% είναι δεύτερη μετά τη Νιγηρία 59%, σε ποσοστά ανθρώπων που πιστεύουν ότι οι θάνατοι από κορωνοϊό που αναγγέλλονται, είναι «φουσκωμένοι» για να μας τρομάξουν. Οι «αμφισβητίες» πιστεύουν τις πλέον απίθανες ιστορίες για τον Covid-19. Θα σας δώσω μόνο ένα παράδειγμα που άκουσα από μορφωμένο άνθρωπο. Μου είπε επί λέξει: «Μην αφήνεις να σε κοροϊδεύουν. Είναι δυνατόν να αναζητούν εμβόλιο για έναν ιό που σκοτώνεται από το σαπούνι;». Του απάντησα: «Εχεις δίκαιο, αρκεί να γεμίσεις τους πνεύμονές σου με σαπουνάδα για να σκοτώσεις τον ιό, αλλά θα πεθάνεις και εσύ από ασφυξία». Κόκαλο ο συνομιλητής μου, αλλά δεν γνωρίζω πόσους άλλους είχε παραμυθιάσει με το επιχείρημά του.
Η συμπεριφορά μας είναι εντελώς απαράδεκτη. Επιστρατεύθηκε όλη η κουτοπονηριά και η εφευρετικότητα του Ελληνα, προκειμένου να καταστρατηγήσει τα μέτρα. Στον Πόρο διοργανώνανε πάρτι Covid-19 με την ανοχή της Αστυνομίας μέχρι που χάθηκε ο έλεγχος και μπήκε το νησί σε ολοκληρωτική καραντίνα. Στη Μύκονο οργανώνανε πάρτι σε βίλες όπου συμμετείχαν ανεξέλεγκτα όσοι μπορούσαν να πληρώσουν το τίμημα της εισόδου, ακόμα και ασθενείς που θα έπρεπε να είναι σε κατ’ οίκον περιορισμό. Στην Πάρο, μετά τους περιορισμούς, νεαροί πήγαιναν με φουσκωτά στη Νάξο μετά τα μεσάνυχτα για να συνεχίσουν τη διασκέδασή τους. Από τη Θεσσαλονίκη πήγαιναν στις Σέρρες για διασκέδαση και μετέφεραν τον ιό! Η Αράχωβα έχει πληρότητα 80%. Πού θα τρώνε δεν γνωρίζω. Ενώ σε όλο τον κόσμο διάσημοι τραγουδιστές ακυρώνουν τις προγραμματισμένες συναυλίες τους, οι δικοί μας συνεχίζουν τις παραστάσεις τους χωρίς κανένα προληπτικό μέτρο. Σε οίκους ευγηρίας όπου είχαμε και τα περισσότερα θύματα, η διασπορά έγινε από εργαζομένους. Στην περίπτωση του γηροκομείου στο Ασβεστοχώρι, όπου έχασαν τη ζωή τους 20+ συνάνθρωποί μας, ο ιός μεταδόθηκε από εργαζόμενο, ο οποίος παρακολούθησε μια συναυλία στη Χαλκιδική.
Υπάρχει όμως και κάτι πολύ χειρότερο. Στη δεύτερη φάση έχει αρχίσει να γιγαντώνεται η πραγματική αρρώστια της φυλής μας: Ο διχασμός. Τα βάλαμε ακόμα και με τον Τσιόδρα. Ενοχληθήκαμε γιατί ο πρωθυπουργός απευθύνθηκε στον «Σωτήρη»! Πρωτοστατεί η αντιπολίτευση, μείζον και το παρακολούθημά της, με τις ανοησίες που λέει. Μέχρι και ο χαμηλών τόνων Κώστας Σημίτης, τους έβαλε στη θέση τους για την επιχειρηματολογία τους. Γίναμε διεθνώς ρεζίλι με τον χορό της φανατικής κυρίας πάνω στις πεταμένες μάσκες, για να εκδηλώσει την αντίθεσή της στην προτροπή των ειδικών να φοράμε παντού μάσκες. Ο φανατισμός με τον οποίο αντιμετωπίζουμε την οδηγία για να φορούν τα παιδιά μας μάσκες στο σχολείο είναι πραγματικά ανησυχητικός.
Στη δεύτερη φάση κάναμε ό,τι είναι δυνατόν για να χαλάσουμε την άριστη εικόνα της πρώτης φάσης. Και εδώ ακριβώς τίθεται το ερώτημα του ενός εκατομμυρίου. Γιατί συμπεριφερόμαστε σχιζοφρενικά;
Προσωπικά, έχω μια μόνο εξήγηση, που είναι χαρακτηριστική της ιδιοσυγκρασίας μας. Υπήρξαμε θύματα της επιτυχίας μας στην πρώτη φάση. Τα πήγαμε τόσο καλά, με ελάχιστους θανάτους και λίγα κρούσματα, που χάσαμε την αυτοσυγκέντρωσή μας και κυριολεκτικά κοντεύουμε «να χύσουμε την καρδάρα». Την εκτίμησή μου τη βασίζω σε ένα σημαντικό προηγούμενο. Τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Πράγματι το 2004 διαψεύσαμε σχεδόν όλο τον πλανήτη διοργανώνοντας άψογους Ολυμπιακούς Αγώνες, έστω και αν είμαστε η μικρότερη χώρα που ανέλαβε μια τόσο δύσκολη διοργάνωση. Μεθυσμένοι από την επιτυχία μας, αμέσως μετά αποκοιμηθήκαμε στις δάφνες μας και χάσαμε όλο το κεφάλαιο που με πολύ κόπο και έξοδα αποκτήσαμε.
Ελάτε όμως να δούμε την πραγματικότητα μέσα από αδιάψευστους αριθμούς. Παρακολουθώ την εξέλιξη της πανδημίας από το https://www.worldometers.info/coronavirus/ που ενημερώνεται καθημερινά. Το σωστό μέγεθος για να κρίνει κανείς τα μέτρα, είναι το πλήθος των θανάτων ανά εκατομμύριο κατοίκους, που παραθέτω στον Πίνακα. Αν με αυτά τα στοιχεία ο Σύριζα ζητάει σύγκληση του Συμβουλίου Αρχηγών και υπουργό Υγείας κοινής αποδοχής, στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες θα έπρεπε να κηρύξουν τη χώρα σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και ο πληθυσμός να πάει στα πυρηνικά καταφύγια! Είμαστε λίγο πάνω από το μισό της Γερμανίας που θεωρείται η πλέον καλά εξοπλισμένη χώρα στον χώρο της υγείας. Οι ΗΠΑ έχουν δεκαπλάσιους θανάτους, αλλά παραλίγο να εκλέξουν ξανά τον Trump. Η Σουηδία που ακολουθεί διαφορετικό μοντέλο, έχει εφταπλάσιο αριθμό θανάτων κ.ο.κ.
Αυτή είναι η επιτυχία των λοιμωξιολόγων και της κυβέρνησης. Αποδεικνύουν ότι αντιδρούν με λογική και παίρνουν τα μέτρα έγκαιρα ώστε να προλάβουν τη ραγδαία εξέλιξη. Ισως ο λόγος που τα παραπάνω στοιχεία δεν τα διατυμπανίζει η κυβέρνηση, είναι για να μην πάρουν τα μυαλά μας αέρα και αρχίσουμε να συμπεριφερόμαστε εντελώς ανεύθυνα.
Εύχομαι και ελπίζω ότι όλοι μας θα αναλάβουμε τις ευθύνες μας, ώστε να ξεπεράσουμε την κρίση με τις λιγότερες δυνατές απώλειες.
Το επαναλαμβάνω: Θεέ μου, από πού γλιτώσαμε!
* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.