Η παραφορά, εν τη ρύμη του λόγου, είναι ένα σύνηθες φαινόμενο. Η ένταση, η αγανάκτηση, η εκτόνωση είναι οι αιτίες ενός λόγου προσβλητικού. Στην ιδιωτική σφαίρα είναι κάτι που πολλές φορές συγχωρείται, στο πλαίσιο μιας κοινωνικής συγκατάβασης και καταλαγής. Στη δημόσια σφαίρα, όχι.
Οι έχοντες δημόσιο λόγο οφείλουν να ελέγχουν τι φεύγει από «το έρκος των οδόντων». Το ήθος, η αυτοσυγκράτηση και η αυτοπειθαρχία θα πρέπει να χαρακτηρίζουν τα δημόσια πρόσωπα, ιδίως αυτά που ασχολούνται με την πολιτική. Επειδή το δέον πάντοτε έχει πολλές εξαιρέσεις, το ζητούμενο κάθε φορά είναι πώς αντιμετωπίζονται αυτές οι εξαιρέσεις. Πώς οι ηγεσίες των κομμάτων αντιμετωπίζουν τα στελέχη τους που παρεκτράπησαν.
Στα καθ’ ημάς, όσες φορές η ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας αντιλήφθηκε πως δηλώσεις στελεχών της βρίσκονται έξω από το ιδεολογικοπολιτικό πλαίσιο της παράταξης ή παραβιάζουν κώδικες συμπεριφοράς, επενέβη ακαριαία και διέγραψε ή επέπληξε αυτά τα στελέχη. Σε ένα αστικό κόμμα, οι κανόνες συμπεριφοράς δεν εντάσσονται στην εξυπηρέτηση της πολιτικής του. Εχουν την αυτοτελή οντότητά τους και αποτελούν μέρος του αξιακού συστήματός του.
Από την άλλη πλευρά, είδαμε πολλάκις βουλευτές της μαρξιστικής αντιπολίτευσης να καθυβρίζουν σκαιότατα τους πολιτικούς αντιπάλους τους και η ηγεσία τους να κωφεύει. Και δεν αναφέρομαι στον γνωστό καθ’ έξιν υβριστή. Κραυγαλέα η περίπτωση βουλευτή, καθηγητή πανεπιστημίου με θεσμική θέση, που εξύβρισε τους βουλευτές του ΚΙΝΑΛ με γλώσσα χαμαιτυπείου. Εννοείται, ατιμωρητί.
Δεν μου αρέσουν οι μανιχαϊσμοί, γιατί η ζωή είναι πολύ πιο πολύπλοκη και πολύχρωμη. Δεν είναι μαυρόασπρη. Ομως όταν ένα φαινόμενο επαναλαμβάνεται διαρκώς, θα πρέπει να μας εμβάλει σε σκέψεις. Γιατί αυτοί οι άνθρωποι είναι υβριστές; Και γιατί δεν τιμωρούνται από την ηγεσία τους; Είναι άξεστοι; Είναι πρωτόγονοι;
Οχι, μια χαρά άνθρωποι είναι. Απλώς τα μαρξιστικά κόμματα θεωρούν πως τα πάντα καθορίζονται από την πολιτική. Και τα πάντα υποτάσσονται στην πραγμάτωση ενός σκοπού. Η ηθική δεν αποτελεί, σύμφωνα με τη θεωρία τους, έναν αυτόνομο χώρο με τις αρχές και τους κανόνες του. Εχει απορροφηθεί από την πολιτική.
Γι’ αυτό, τα αστικά κόμματα διαθέτουν μιαν ευαισθησία σε θέματα συμπεριφοράς, που αποτελεί και την ειδοποιό πολιτισμική διαφορά τους σε σχέση με τα κόμματα της Αριστεράς.