Με αφορμή το γνωστό πλέον βίντεο που προβλήθηκε στην πρόσοψη της Βουλής, ξανάφερα στη μνήμη μου κάποιες σκέψεις για τη νεωτερικότητα, καθώς μερικοί υποστήριξαν πως η συγκεκριμένη προβολή αντιστρατεύεται τις αρχές της.
Η νεωτερικότητα, τέκνο του 18ου αιώνα και του Διαφωτισμού, ξεπήδησε μέσα από την Αμερικανική και τη Γαλλική Επανάσταση και συνδέθηκε με την ανάπτυξη του έθνους-κράτους. Απέβλεπε στο να εκδιώξει από την ανθρώπινη σκέψη τις προλήψεις, τη δεισιδαιμονία, τη μαγεία, που οδηγούσαν στον σκοταδισμό, και να επιβάλει τον ορθό λόγο και τα συμπεράσματα της επιστήμης. Αυτή η εξίσωση της γνώσης με την επιστήμη έφερε αντιμέτωπη τη νεωτερικότητα με τον μύθο και τις μεγάλες εθνικές αφηγήσεις. Και εδώ ακριβώς βρίσκεται μια βασική αντίφασή της. Ενώ είναι συνδεδεμένη με το έθνος-κράτος, αποδομεί το βασικό ενοποιητικό στοιχείο του έθνους-κράτους που είναι ο εθνικός μύθος. Δηλαδή οι παραδόσεις και τα σύμβολα που συνέχουν κοινότητες ανθρώπων, καθώς ορίζουν την εθνική ταυτότητά τους.
Στη Γαλλία, η επανάσταση του 1789 είχε στόχο την εξουσία της μοναρχίας και της Εκκλησίας. Σε αυτές τις δύο εξουσίες, που άλλοτε αντιμάχονταν μεταξύ τους και άλλοτε συμμαχούσαν, συμπυκνώνονταν όλα τα δεινά που οι ηγέτες της επανάστασης ήθελαν να αποτινάξουν. Ηταν τελικά μια επανάσταση των αστών, που ασφυκτιούσαν υπό το καθεστώς της μοναρχίας και της Εκκλησίας.
Στην Ελλάδα, η επανάσταση έγινε εναντίον ενός ξένου ζυγού και είχε διπλό σκοπό: την εθνική απελευθέρωση και την επανασύνδεση του παρόντος με το ένδοξο παρελθόν, μια σχέση φαντασιακή που διακόπηκε βίαια από την οθωμανική κατοχή. Σε αυτόν τον αγώνα πρωταγωνιστικό ρόλο είχαν τα ένοπλα τμήματα και η Εκκλησία, γεγονός που η παράδοση το αναγνώρισε με την ανακήρυξη της Παναγίας ως προστάτιδας των ενόπλων δυνάμεων.
Η αναγεννημένη Ελλάδα στην προσπάθεια της εθνικής αυτογνωσίας της κατέφυγε στα σύμβολα και στις παραδόσεις που συνέθεσαν έναν εθνικό μύθο, ο οποίος αποτέλεσε τη συγκολλητική ουσία του νέου ελληνικού κράτους. Στην πατρίδα μας υπάρχει η τάση, μέσω του πολιτικώς ορθού και στο όνομα της νεωτερικότητας, να αποδομηθούν τα συστατικά στοιχεία του ελληνικού έθνους που επιβιώνουν διακόσια χρόνια. Πρόκειται για μια εργαστηριακή απονεύρωση της νεωτερικότητας, που χάνει τους χυμούς της και μετατρέπεται σε δόγμα.