Καλοκαίρι του 1984 στην Πομπηία. Κυριακή μεσημέρι προς απόγευμα, οι επισκέπτες ελάχιστοι. Την ησυχία του χώρου διέκοπταν κάθε τόσο ήχοι από εκρήξεις. Την εξήγηση μου την έδωσε ο φύλακας. Ηταν ο πρώτος αγώνας του Μαραντόνα με τη Νάπολη. Και κάθε φορά που άγγιζε την μπάλα γινόταν ο κακός χαμός από βεγγαλικά και κροτίδες. Πρώτη ανάμνηση. Η δεύτερη είναι το περίφημο «Χέρι του Θεού» σε εκείνο το Μουντιάλ. Τρίτη δεν έχω. Διάβαζα κάθε τόσο ιστορίες για ναρκωτικά και για την κατάθλιψη ενός θεού που εντέλει αποδείχθηκε θνητός. Αν και μου αρέσει το ποδόσφαιρο, είμαι ερασιτέχνης θεατής του. Δεν διαθέτω την ικανότητα να αποθηκεύω στη μνήμη μου «φάσεις» που ανακαλώντας τες αισθάνομαι την «ποίηση του ποδοσφαίρου». Διότι το άκουσα και αυτό: «Ο Μαραντόνα ανέδειξε το ποδόσφαιρο ως ποίηση». Και ο δημοσιογραφικός λυρισμός πλειοδοτεί. «Ο ήρωας των φτωχών», «ο εκδικητής του φτωχού ιταλικού Νότου απέναντι στον πλούσιο Βορρά», «ο εκδικητής της Αργεντινής μετά την ήττα στα Φόκλαντς», «ο αντισυστημικός», «ο φίλος του Κάστρο». Στον κόσμο μας λείπουν οι ήρωες. Σπανίζει το είδος και όταν χάνεται κάποιος από αυτούς, ο κόσμος μας θρηνεί.
Κάποτε, που η Αγγλία είχε χάσει έναν αγώνα από τη Γερμανία, ο Τσώρτσιλ είχε πει: «Με ενδιαφέρει περισσότερο που τους νικήσαμε δύο φορές στο άθλημα που αυτοί αγαπούν, τον πόλεμο». Το ποδόσφαιρο είναι πολεμική τέχνη. Κάθε γκολ είναι μια βολίδα που βρήκε τον στόχο της. Γι’ αυτό είναι λαϊκό άθλημα. Και γι’ αυτό ταυτίζεται τόσο εύκολα με τη σημαία, του συλλόγου ή του έθνους. Πλην όμως, σε αντίθεση με τον πόλεμο, δεν μεταμορφώνει την πραγματικότητα. Μετά τη νίκη ή την ήττα η ζωή συνεχίζει τον δρόμο της όπως και πριν. Η συλλογική μας μνήμη αναζητεί ήρωες που μεταμόρφωσαν τον κόσμο τους – για καλό και για κακό. Το παρόν αφηρωίζει όσους μπορούν να αναπαράγουν συμβολικά την πράξη της μεταμόρφωσης. Τη φοβάται τη μεταμόρφωση το παρόν και την κλείνει στα γήπεδα για να εκτονώσει τα αποθέματα της βίας που της περισσεύουν και της ποίησης που της λείπει. Η νεωτερική πραγματικότητα είναι ένα παιχνίδι συμβόλων.
Στην περίπτωση του Μαραντόνα, βέβαια, λειτουργεί και η νοσταλγία. Η νοσταλγία της νεότητας όσων τώρα τον θρηνούν. Αποκαλύπτει όμως και τη φτώχεια μας. Ο θάνατός του μας βοήθησε για μερικά εικοσιτετράωρα να ξεφύγουμε από τη μιζέρια του κορωνοϊού. Χωρίς πρότυπα, χωρίς ήρωες, δεν υπάρχει ανθρώπινη κοινωνία. Οι αντιδράσεις που προκάλεσε ο θάνατος του Μαραντόνα αποκαλύπτουν, για μια ακόμη φορά, πόσο μας λείπουν οι ήρωες. Τι έρχεται μετά τον Μαραντόνα; Ως πού θα μας οδηγήσει η δίψα να βρούμε ήρωες, η ανάγκη να αρπαχτούμε από ανθρώπινες σχεδίες που θα μας σώσουν από το ναυάγιο του εαυτού μας;
Και μετά τον Μαραντόνα, ποιος;
2' 7" χρόνος ανάγνωσης
