Ενώ η όρασή μου φθίνει, αντιλήφθηκα ότι μεγαλώνοντας εστιάζω στα πιο μικρά. Τα lockdown έχουν παίξει ρόλο στη μεγέθυνση και στο ζύγισμα. Περιφέρομαι στο σπίτι και εντοπίζω ένα στοιχείο του πίνακα, περπατώ στον δρόμο και παρατηρώ προσεκτικά το πεζοδρόμιο. Οι λεπτομέρειες συνθέτουν μια εικόνα που δεν είναι ελάσσονος σημασίας. H διαφορετική ροή του χρόνου προσφέρεται για διαφορετική συμπεριφορά και για παρατήρηση συμπεριφορών. Εχει κάνει ένα ξεσκαρτάρισμα. Ποιοι είναι σημαντικοί στη ζωή μας; Οσοι θέλουμε να κάνουμε μια βόλτα μαζί τους –η απλούστερη και μοναδική μορφή διασκέδασης–, έχει αναδείξει επαγγέλματα και πρόσωπα, ηγέτες και χαρακτήρες. Η πανδημία έχει την ταχύτητα του εδώ και τώρα και έχει αναδιαρθρώσει νοοτροπίες και αξίες.
Η πληθωρικότητα και η ακαταστασία του Μπόρις Τζόνσον τώρα μοιάζουν ως χαοτική αυταρέσκεια, δηλαδή ανικανότητα. Πριν από ένα χρόνο θα σας έλεγα μια εξυπνάδα που θα ταίριαζε γάντι και θα τον σκιαγραφούσε: «Ο,τι χρειάζεσαι στη ζωή είναι αυτοπεποίθηση και άγνοια, μετά ακολουθεί η επιτυχία». Βρίσκομαι πολύ μακριά από τα λόγια του Μαρκ Τουέιν αυτή τη στιγμή. Δεν είναι καιρός για εξυπνάδες, δεν είναι εποχή ούτε καν για τους έξυπνους, είναι η σωστή στιγμή για τους σημαντικούς. Το χειροκρότημα τους αναδεικνύει αξιοκρατικά με επιταχυμένες διαδικασίες. Οι άνθρωποι της πρώτης γραμμής είναι οι γιατροί, οι νοσοκόμοι αλλά και οι πρωθυπουργοί. Ο πρωθυπουργός που τικάρει όλα τα σωστά πεδία, εκπαίδευση στο οικοτροφείο του Ιτον, κατόπιν στην Οξφόρδη, δημοσιογράφος, δήμαρχος που ήθελε να γίνει «βασιλιάς του κόσμου» γράφω κουρασμένα, τα κατάφερε. Εγινε ο πρώτος του Ηνωμένου Βασιλείου. Αρχηγός με τη γελοία φαντασίωση να μοιάσει στο ίνδαλμα που δεν είχε τελειώσει το πανεπιστήμιο, αλλά κατάφερε να ενώσει τους Αγγλους εφοδιάζοντάς τους με δύναμη ενορχηστρώνοντας την καλύτερή του στιγμή εν μέσω ενός Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ δεν εκλέχθηκε –αμέσως μετά– σε καιρό ειρήνης κι ίσως αυτό θα είναι το μοναδικό κοινό με τον Μπόρις.
Ο καλός συγγραφέας και ρήτορας με την κλασική παιδεία δεν μπορεί να αρθρώσει μια ολοκληρωμένη πρόταση για να συνενώσει το έθνος απέναντι στην απειλή. Εξαφανισμένος για δώδεκα μέρες τον Φεβρουάριο, απείχε από πέντε σημαντικές συναντήσεις για αυτό που θα μαθαίναμε ότι λέγεται COVID-19, τον Σεπτέμβριο προέτρεπε τον κόσμο να επιστρέψει στα γραφεία και στις παμπ, τον Οκτώβριο έβγαλε διάγγελμα με καθυστέρηση τριών ωρών, καταρρίπτοντας ακόμα και το αγγλικό σήμα κατατεθέν της χρονικής συνέπειας, προχθές η αρραβωνιαστικιά που μένει στον επάνω όροφο του 11 κατέβηκε στο νούμερο 10, και αντί να του πασάρει διακριτικά μια χτένα, έδιωξε τους συμβούλους του τοποθετώντας μια γυναίκα της αρεσκείας της με το όνομα Αλέγκρα στο πόστο. Μια σαπουνόπερα όπου ο σόουμαν δεν μπορεί να δώσει την παράσταση.
Είναι θέμα χαρακτήρα, ας δοθεί στον χαρακτήρα η σημασία που του αναλογεί. Είναι ο καιρός του. Εχει δοθεί πολλή αξία στην αυτοπεποίθηση και ελάχιστη στη μετριοφροσύνη. Η επιτυχία έρχεται παράλληλα με την προσωπική ανάπτυξη και όχι ερήμην, την προσελκύεις με αυτό που γίνεσαι και όταν έρθει δεν ξεπερνά τον χαρακτήρα μας. Επιπλέον, η εσωτερική επιτυχία είναι στιβαρότερη και σταθερότερη της εξωτερικής. Αν ο Τσώρτσιλ εξαφανιζόταν για δύο εβδομάδες τον Αύγουστο του 1940, δεν θα ήταν αυτό που είναι. Αν το ένστικτο του Μπόρις τού είχε κάνει δώρο μια αλλαγή πλεύσης, αν η αυτογνωσία τον βοηθούσε να καμουφλάρει την έπαρση του νικητή, αν έδινε σημασία στο ότι το τόσο περίπλοκο οικογενειακό οικοδόμημα που έχει δημιουργήσει (αρνείται να δηλώσει τον αριθμό των παιδιών του) είναι ενδεικτικό για τη συνέπεια και την οργάνωση ενός πολιτικού. Ο Μπόρις έδωσε ένα χαστούκι στις ψευδαισθήσεις μου υπογραμμίζοντας μια αλήθεια: ο χαρακτήρας είναι η μοίρα μας (Ηράκλειτος), το οποίο μας φέρνει απέναντι σε μια άλλη αλήθεια ότι δεν υπάρχει αξιοκρατία, γιατί αν υπήρχε δεν θα υπήρχε ο Μπόρις. Σε μια κοινωνία που θεωρείται αξιοκρατική, νιώθεις ότι δημιουργείς κάθε μέρα τη μοίρα σου με σκληρή δουλειά. Αλλά βεβαίως –αυτό είναι άλλο θέμα– ούτε η σκληρή δουλειά φέρνει επιτυχία, μόνο η τύχη.
Καιρός να λάμψουν τα επαγγέλματα της καρδιάς ή όσα έχουν επιλεγεί για τους σωστούς λόγους και όχι τα βιογραφικά. Ο,τι λείπει από τον Μπόρις, το έχουν οι νοσηλευτές. Είναι εκεί σταθερά με γενναιοδωρία, ταπεινότητα, αυταπάρνηση, σκληρή δουλειά τη στιγμή που όλοι υποφέρουν, προσπαθούν ή πενθούν μαζί μας. Στα δύσκολα όμως φτιάχνεται η υπόληψη και ακτινοβολεί η ακεραιότητα. Υποκλίνομαι. Οσο για τον Μπόρις, σκέφτομαι να ανοίγω το παράθυρο καθημερινά στις εννέα η ώρα το βράδυ και να φωνάζω εύγλωττα, ξεκάθαρα, θαρραλέα συνθήματα εναντίον του.
* Η κ. Ελεάννα Βλαστού είναι συγγραφέας και μένει στο Λονδίνο.