Οι ειδήσεις αναφορικά με το εμβόλιο για τον κορωνοϊό, ειδικότερα δε εκείνες σχετικά με τα –όπως όλα δείχνουν, πλέον, μικρά– χρονοδιαγράμματα για τη χορήγησή του στον παγκόσμιο πληθυσμό, φέρνουν άπαντες πιο κοντά στην «επόμενη ημέρα». Ποια θα είναι τα χαρακτηριστικά που θα έχει, για τον καθένα και για όλους μαζί, η μετά την πανδημία καθημερινότητα, ουδείς γνωρίζει με βεβαιότητα. Τα περισσότερα αυτή την ώρα, ωστόσο, δείχνουν ότι κυρίαρχο στοιχείο θα είναι η απώλεια.
Σκληρότερη φαντάζει εκείνη για όλους όσοι έχασαν και εξακολουθούν να χάνουν τους ανθρώπους τους από τον κορωνοϊό, κάτω μάλιστα από τραγικές συνθήκες, που καθιστούν πολύ βαρύ τούτο το πένθος.
Αλλοι χάνουν τη γη κάτω από τα πόδια τους, είτε επειδή έχουν βιώσει –ή και εξακολουθούν να βιώνουν– ενδοοικογενειακή βία την περίοδο του αναγκαστικού εγκλεισμού στο σπίτι είτε διότι βρέθηκαν ξαφνικά σε καθεστώς απόλυτης αγωνίας αναφορικά με την εργασία τους.
Ποιος ξέρει και για όλους αυτούς αν και πότε οι πληγές θα επουλωθούν;
Τούτες οι απώλειες δείχνουν οι σημαντικότερες και είναι από εκείνες που δεν είναι στο χέρι μας να ελέγξουμε ή και να αποφύγουμε.
Υπάρχει, ωστόσο, άλλη μία, που για την πρόκλησή της και για τις σοβαρές και επώδυνες επιπτώσεις τις οποίες θα έχει στη ζωή μας στην επερχόμενη νέα κανονικότητα φέρουμε την αποκλειστική ευθύνη: είναι η απώλεια της ευκαιρίας για απροσδιόριστα πολλούς να γίνουμε, μέσα από τη σκληρή πολυεπίπεδη κρίση, καλύτεροι άνθρωποι – καλύτερη κοινωνία.
Ποιο δείχνει πως είναι το βασικότερο δίδαγμα της πανδημίας; Οτι, παρά τα όσα είχαμε συνηθίσει να νομίζουμε οι περισσότεροι, η ζωή ενός εκάστου εξ ημών εξαρτάται αμεσότατα από τον άλλο, όσο κοντά ή μακριά μας βρίσκεται.
Με άλλα λόγια; Οτι η ζωή του οποιουδήποτε άλλου, ανεξαρτήτως χρώματος στο δέρμα, εθνικότητας, θρησκευτικών αντιλήψεων, σεξουαλικού προσανατολισμού, ηλικίας, κοινωνικής τάξης, εξαρτάται αμεσότατα από δικές μας επιλογές· από τον δικό μας τρόπο ζωής.
Δεν λάβαμε λίγο καιρό πριν το δίδαγμα από την «περιβαλλοντική πανδημία», δηλαδή από το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Οδεύουμε πια προς την έξοδο από τη θανατηφόρο επιδημιολογική κρίση, δείχνοντας δυστυχώς ότι ούτε τώρα έχουμε επίγνωση της ανάγκης να αλλάξουμε εκείνα που μας οδήγησαν σε αυτήν: αντιλήψεις, συνήθειες, πράξεις, στάση ζωής.