Θα μπορούσαμε να το πούμε «κοινωνική φούσκα». Αλλά θα κινδυνεύαμε να σκοντάψουμε σε αποπροσανατολιστικές συνδηλώσεις. Από τους επιδημιολόγους –και τους νεόκοπους επιδημιολογούντες– ο όρος χρησιμοποιείται στα αγγλικά: social bubble. Ως τέτοια, υγειονομικώς ασφαλής «φούσκα» νοείται και το άθροισμα των δύο οικογενειών. Στα όρια του μικροβιοτόπου, χαραγμένα με βάση τη δημογραφία της ελληνικής οικογένειας –τέσσερα μέλη συν μία γιαγιά συν τέσσερα μέλη του φιλικού σπιτιού– επιτρέπεται και ο εορτασμός.
Δεν ακούγεται πολύ φρόνιμο; Στην πανδημία, όμως, φαίνεται ότι τίποτε δεν είναι όπως ακούγεται. Δεν είχαν περάσει 24 ώρες από την ανακοίνωση του κανόνα των «9» και ο ένας μετά τον άλλον οι επιστήμονες που μετέχουν στην επιτροπή των ειδικών άρχισαν πάλι να κλαδεύουν επιστημονικά ό,τι είχε πει ο κυβερνητικός εκπρόσωπος. Το δεύτερο μεγαλύτερο ταλέντο εκλαΐκευσης μετά τον Τσιόδρα, ο καθηγητής λοιμωξιολογίας Νίκος Σύψας, αποφαινόταν από τηλεοράσεως ότι δεν πρέπει να επιτραπεί κανένας χριστουγεννιάτικος συγχρωτισμός, ακόμη και ενδο-φουσκικός.
Ακόμη και αν ρωτήσεις επίμονα, είναι δύσκολο να εξακριβώσεις σε ποιο βαθμό αυτή η κραυγαλέα δυσαρμονία κυβέρνησης – επιστημόνων είναι προϊόν σποραδικών προσωπικών αποκλίσεων· ή είναι ο ίσκιος μόνιμης δυσπιστίας που έχει εγκατασταθεί μεταξύ ειδικών και κυβέρνησης.
Η μικρή βαλβίδα εορταστικής χαλάρωσης κρίνεται και πολιτικά απαραίτητη, προκειμένου να εκτονωθεί λίγη από τη δυσαρέσκεια που έχει συσσωρεύσει η καραντίνα. Δυσαρέσκεια όχι για την κυβέρνηση, αλλά για την ίδια την καραντίνα, που θα πρέπει να βρει έρεισμα σε ψυχικό απόθεμα για να παραταθεί, όπως παρατείνεται παντού στην Ευρώπη. Ο κίνδυνος χριστουγεννιάτικης χαλάρωσης είναι, ούτως ή άλλως, υπαρκτός – με ή χωρίς τη μικρή νόμιμη χαραμάδα.
Από την οπτική γωνία των λοιμωξιολόγων, που έχουν καθημερινή εμπειρία των νοσοκομείων, αυτοί οι προβληματισμοί φαίνονται ενδεχομένως περιττοί – ή, πάντως, δευτερεύοντες σε σχέση με τις δύσκαμπτες καμπύλες της επιδημιολογικής στατιστικής. Το γεγονός ότι οι ειδικοί έχουν αποκτήσει απευθείας σχέση με το κοινό φαίνεται να τους έχει δημιουργήσει την εντύπωση ότι λογοδοτούν και οι ίδιοι. Φαίνεται σαν να νιώθουν την ανάγκη να κάνουν και οι ίδιοι πολιτική· να ταΐσουν τώρα τις επιφυλάξεις τους στα media, ώστε να είναι σε θέση, στο στραβό σενάριο, να πουν «εγώ τα είχα πει».
Οποιος και αν έχει δίκιο, η ώσμωση πολιτικής και τηλεπιδημιολογίας αποβαίνει υπονομευτική και για τη μία και για την άλλη προσέγγιση. Ο καθένας ακούει ό,τι θέλει. Το ακροατήριο των φοβισμένων επιλέγει να πιστέψει τον Σύψα. Το ακροατήριο των κουρασμένων αρκείται στον Πέτσα και στα ρεβεγιόν των εννιά.
Αντί οι ηγεσίες –πολιτικές και επιστημονικές– να εμπνέουν ασφάλεια, προσβάλλονται οι ίδιες από την περιρρέουσα κόπωση. Η αθυμία είναι μεταδοτική.